برایان اکتون؛ مدافع سرسخت حریم خصوصی

او هم‌بنیانگذار پیام‌رسان‌های واتس‌آپ و سیگنال است.

ندا لهردی27 مرداد , 1401

قصه‌ها از کودکی راه‌شان را به دنیای ما باز کرده و همیشه آینه‌ای از خیال و حقیقت در برابر ما گذاشته‌اند. مرورِ حقیقت اما همان داستان تجربه‌ی زندگی‌های ناکرده است که اغلب آموختنی‌هایی با چاشنی جذابیت دارد. در این میان داستان زندگی آنهایی که مسیرشان را از دل دنیای تکنولوژی دنبال می‌کنند، پی‌رنگ متفاوتی دارد و هیچ شبیه داستان‌های کلاسیک نیست که در آنها موفقیت و شکست، فرمول یکسانی دارند. «پروفایل» قرار است روایت‌گر داستان مستند روزگار همین آدم‌ها باشد؛ آنهایی که نقش موثری در شکل‌گیری آنچه امروز به عنوان صنعت تکنولوژی می‌شناسیم، داشته و دارند؛ آنهایی که از انتخاب مسیر متفاوت نترسیدند؛ نه می‌خواستند قهرمان باشند و نه ضدقهرمان. «پروفایل» را پنج‌شنبه‌ هر هفته در آی‌تی ایران بخوانید.

***

در روزگاری که اصول و ارزش‌های اخلاقی برای برخی به قدری کمرنگ شده‌اند که گاهی حتی حکم کالایی بی‌مقدار را دارند و به هیچ فروخته می‌شوند، بعضی دیگر این معیارها را چونان پایه‌های انسانیت ارج می‌گذارند و از آنها محافظت می‌کنند؛ ولو به قیمت از بین رفتن موقعیت و سرمایه‌شان. زندگی «برایان اکتون» به خوبی معنای همین گزاره است؛ کسی که در تمام این سال‌ها سعی کرده با کمک ابزارهای فناوری از حریم خصوصی و اطلاعات شخصی افراد محافظت کند و در این راه از دارایی و مقامش هم گذشته است. او هم‌بنیانگذار پیام‌رسان واتس‌آپ است که به محض اختلاف با مدیران فیس‌بوک بر سر نقض حریم خصوصی کاربران، از این شرکت رفت تا پیام‌رسان دیگری را -با هدف کمک به دسترسی افراد به ارتباطات خصوصی- به راه بیندازد. به این ترتیب بود که بنیاد سیگنال متولد شد و همزمان پیام‌رسان آن به عنوان پلتفرمی امن و رمزنگاری شده در دسترس کاربران جهان قرار گرفت. اکتون آنچنان بر اصول اخلاقی و انسان‌دوستانه خود ایستاده است که برای دفاع از آنها، به فعالیت‌های خیریه روی آورده و یک شبکه خیریه را هم ایجاد کرده است.

مقالات مرتبط:

شیفته استنفورد در سیلیکون‌ولی

«برایان اکتون» پنجاه ساله، در محاصره دریاچه‌های بزرگ ایالت میشیگان بزرگ شد و سپس همراه با خانواده‌اش راهی مرکز فلوریدا شد. او بعد از پایان دوران دبیرستان و با دریافت بورسیه تحصیلی رایگان، برای تحصیل در رشته مهندسی کامپیوتر و اقتصاد راهی دانشگاه پنسیلوانیا شد که یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین دانشگاه‌های آمریکا و جهان به حساب می‌آید. اما اکتون فقط یک سال در آنجا دوام آورد و بعد رویای تحصیل در استنفورد را دنبال کرد و وارد این دانشگاه شد. به این ترتیب برایان اکتون در سال 1994 با مدرک مهندسی علوم کامپیوتر از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد.

او در سال 1992 و زمانی که مشغول تحصیل در دانشگاه بود، اولین تجربه کاری خودش را در شرکت بزرگ «راک‌ول اینترنشنال» (Rockwell International) که در زمینه صنایع هوانوردی و فضایی فعالیت می‌کند، بدست آورد. او در آنجا سرپرستی و مدیریت سیستم‌ها را بر عهده داشت. یک سال بعد اکتون به عنوان مهندس بخش تست محصولات به شرکت بزرگ اپل پیوست و در آنجا به آزمایش نمونه‌های اولیه محصولات سخت‌افزاری می‌پرداخت. برایان اکتون در اپل هم تنها یک سال ماند و سپس به عنوان مهندس بخش تضمین کیفیت به شرکت نرم‌افزاری معتبر ادوبی پیوست. هر چند اکتون تنها چهار ماه در ادوبی مشغول بود، اما همین تجربه باعث شد که به عنوان مهندس نرم‌افزار دوباره به شرکت اپل بازگردد. او این بار بیش از یک سال و نیم در اپل ماند و بعد وارد شرکت یاهو شد. اکتون به عنوان مهندس نرم‌افزار در سال 1996 به یاهو پیوست و یک سال بعد با «یان کوم» آشنا شد و کمک کرد تا او هم به عنوان مهندس زیرساخت به تیم یاهو ملحق شود. آنها تا نه سال بعد در یاهو در کنار هم کار کردند. اکتون در این مدت کار در بخش‌های مختلف پردازش داده، عملیات و خرید و بازاریابی جستجوی یاهو را تجربه کرد و به رده‌های مدیریتی هم رسید. او که سرمایه‌گذاری‌هایی در شرکت‌های اینترنتی کرده بود، به دنبال انفجار حباب دات‌کام در سال 2000 میلیون‌های دلار ضرر کرد. هفت سال بعد از این اتفاق و زمانی که اکتون و کوم هر دو از رشد در یاهو ناامید شده بودند، از آنجا بیرون آمدند و یک سال به گشت‌گذار در آمریکای جنوبی و بازی محبوب‌شان یعنی فریزبی پرداختند. در همان زمان آنها برای کار در فیس‌بوک هم درخواست دادند، اما درخواست‌شان رد شد. آنها هرگز فکرش را هم نمی‌کردند که چند سال بعد فیس‌بوک برای خرید شرکتی که آنها تاسیس می‌کنند، به سراغ‌شان بیاید.

از واتس‌آپ تا سیگنال

بعد از بازگشت از آمریکای جنوبی و در ژانویه سال 2009، یان کوم یک گوشی آیفون خرید و با جهان اپ‌استور آشنا شد که در آن زمان تنها هفت ماه از شکل‌گیری آن می‌گذشت. او خیلی زود متوجه شد که اپ‌استور می‌تواند مقدمه ایجاد یک صنعت بزرگ برای اپلیکیشن‌ها باشد و ایده ایجاد پلتفرمی برای پیام‌رسانی ساده و ارزان در ذهنش کلید خورد. کوم این ایده را با دوستش «الکس فیش‌من» در میان گذاشت و در همان روزها نام «واتس‌آپ» را برای پلتفرمش انتخاب کرد، چون شبیه به عبارت what’s up – به معنی چه خبر- است. واتس‌‌آپ در بیست‌وچهارم فوریه سال 2009 به صورت رسمی تاسیس شد و اپلیکیشن آن در روز سوم ماه می سال 2009 ارایه و معرفی شد. یک ماه بعد بری‌یان اکتون – که همچنان بیکار بود- با پیشنهاد یان کوم به واتس‌آپ پیوست. اکتون با سرمایه‌گذاری 250 هزار دلاری به هم‌بنیانگذار واتس‌‌آپ تبدیل شد. به این ترتیب واتس‌آپ به سرعت رشد کرد و به یکی از محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های پیام‌رسان‌ دنیا تبدیل شد. در نهمین روز ماه فوریه سال 2014 بود که مارک زاکربرگ بنیان‌گذار و مدیرعامل فیس‌بوک، کوم را به صرف شام در خانه‌اش دعوت کرد و در آنجا پیشنهاد رسمی خرید واتس‌آپ را مطرح کرد. چند روز بعد خبر خرید واتس‌آپ توسط فیس‌بوک به قیمت 3/19 میلیارد دلار منتشر شد. در آن زمان مجله فوربس تخمین زد که ارزش بیش از 20 درصد سهام اکتون در این شرکت، ارزش دارایی‌های خالص آن را به حدود 8/3 میلیارد دلار رسانده بود. با این همه برایان اکتون در ماه سپتامبر سال 2017 واتس‌آپ را ترک کرد و در این باره به فوربس گفت که به خاطر شیوه درآمدزایی فیس‌بوک از واتس‌آپ این شرکت را ترک می‌کند و از بخشی از سهامش به ارزش 850 میلیون دلار هم می‌گذرد. اکتون همچنین اعلام کرد که مدیران فیس‌بوک، او را به گمراه کردن قانون‌گذاران اروپایی درباره قصد این شرکت برای ادغام اطلاعات کاربران فیس‌بوک و واتس‌آپ، ترغیب کرده بودند. او در ماه مارس سال 2018 و به دنبال افشاگری‌هایی که نشان می‌دادند فیس‌بوک امکان دسترسی کمبریج آنالتیکا به داده‌های کاربرانش را فراهم آورده بود، در توییتر کمپینی با عنوان «فیس‌بوک را پاک کنید» را به راه انداخت.

برایان اکتون در ماه فوریه سال 2018 با سرمایه‌گذاری 50 میلیون دلاری، به تاسیس و راه‌اندازی بنیاد غیرانتفاعی سیگنال کمک کرد تا به کمک آن بتواند امکان دسترسی مردم جهان به ارتباطات امن و خصوصی از طریق پیام‌رسانی رمزنگاری شده را فراهم بیاورد. به همین دلیل روزنامه‌نگاران و فعالان حقوق بشر به طور گسترده‌ای از سیگنال استفاده می‌کنند. این بنیاد که از حمایت بنیاد آزادی مطبوعات و کمک‌های مالی آنها هم کمک می‌گرفت، به طور همزمان اپلیکیشن پیام‌رسان خودش را هم عرضه کرد. اکتون که یکی از هم‌بنیانگذاران سیگنال است، ریاست هیئت مدیره این شرکت را هم بر عهده دارد و در حال حاضر به طور موقت مدیرعامل آن هم هست.

یک شبکه خیریه

اکتون دغدغه‌های انسان‌دوستانه خودش را در فعالیت‌های خیریه هم دنبال می‌کند. او از سال 2014 با همراهی همسرش «تِگان اکتون» یک شبکه خیریه متشکل از سه بنیا خیریه را ایجاد کرده است. آنها همچنین در این سال بنیاد خانوادگی خیریه «سان‌لایت گیوینگ» (Sunlight Giving) را با هدف حمایت از خانواده‌های کم‌درآمد با کودکان زیر پنج ساله برای دسترسی به خدمات اولیه، تاسیس کردند. مجله فوربس در سال 2019 اعلام کرد که برایان اکتون و همسرش تا آن زمان بیش از یک میلیارد دلار صرف فعالیت‌های خیریه کرده بودند. حجم دارایی‌های خالص اکتون در حال حاضر برابر 8/2 میلیارد دلار است. او همراه با همسر و تنها فرزندش در پائولو آلتو در کالیفرنیا زندگی می‌کند.