قصه‌ها از کودکی راه‌شان را به دنیای ما باز کرده و همیشه آینه‌ای از خیال و حقیقت در برابر ما گذاشته‌اند. مرورِ حقیقت اما همان داستان تجربه‌ی زندگی‌های ناکرده است که اغلب آموختنی‌هایی با چاشنی جذابیت دارد. در این میان داستان زندگی آنهایی که مسیرشان را از دل دنیای تکنولوژی دنبال می‌کنند، پی‌رنگ متفاوتی دارد و هیچ شبیه داستان‌های کلاسیک نیست که در آنها موفقیت و شکست، فرمول یکسانی دارند. «پروفایل» قرار است روایت‌گر داستان مستند روزگار همین آدم‌ها باشد؛ آنهایی که نقش موثری در شکل‌گیری آنچه امروز به عنوان صنعت تکنولوژی می‌شناسیم، داشته و دارند؛ آنهایی که از انتخاب مسیر متفاوت نترسیدند؛ نه می‌خواستند قهرمان باشند و نه ضدقهرمان.«پروفایل» را هر هفته پنج‌شنبه‌ها در آی تی ایران بخوانید.
پروفایل را می‌توانید در سرویس‌های مختلف پادکست دنبال کنید و بشنوید:
تدوین و تنظیم پادکست: یاسمن سرهنگی
وقتی احتمال پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا قوت گرفت، سهام غول‌های تکنولوژی به نشانه آرامش و خوش‌بینی به دولت جدید، رنگ سبز به خود گرفتند.
هر چند در آن زمان هم پیش‌بینی‌هایی درباره وضع قوانینی سختگیرانه و دریافت مالیات بیشتر وجود داشتند، اما انتخاب «لینا خان» به عنوان رئیس کمیسیون تجارت فدرال نوعی اعلام جنگ به شرکت‌های بزرگ تکنولوژی بود؛ محقق و متخصص قوانین ضدانحصارطلبی که یکی از اعضای کمیسیون ضدانحصارطلبی کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا بود و اتفاقا انتصاب او مورد حمایت قوی هر دو حزب حاکم در آمریکا قرار گرفت. خان که در میان متفکران و فعالان ضدانحصارطلبی طرفداران زیادی دارد، پیشتر به خاطر کمک به تهیه گزارشی شناخته می‌شد که در آن به سوءاستفاده شرکت‌هایی مانند آمازون، اپل، فیس‌بوک و آلفابت – شرکت مادر گوگل- از موقعیت و نفوذشان در بازارها، به شدت انتقاد کرده بود.
مهاجری در جستجوی عدالت
رئیس جدید کمیسیون تجارت فدرال آمریکا که به تازگی بر صندلی خودش تکیه کرده است، متولد سومین روز ماه مارس در سال 1989 در شهر لندن است.
پدر و مادر لینا خان مهاجران پاکستانی بودند که سال‌ها پیش از تولد او به لندن آمده بودند. اما گویا سرنوشت خانواده‌ی خان با مهاجرت گره خورده بود؛ وقتی لینا یازده ساله بود، همراه خانواده‌اش به آمریکا مهاجرت کردند. او در سال 2010 از کالج خصوصی و آزاد ویلیامز فارغ‌التحصیل شد و پایان‌نامه‌ای درباره «هانا آرنت» (فیلسوف و اندیشمند برجسته آلمانی) نوشت تا از همان موقع نشان دهد که اعتقاد عمیقی به دموکراسی مستقیم (نظامی مبتنی بر نظارت مستقیم مردم بر تصمیمات حکومتی) و مبارزه با تمامیت‌خواهی، دارد.
کنجکاوی و علاقه‌ی او به تحقیقات، باعث شد تا به عنوان سردبیر نشریه دانشجویی دانشکده هم انتخاب شود. او بعد از فارغ‌التحصیلی، در اندیشکده بنیاد آمریکای نوین مشغول به کار شد و این اتفاق نقطه عطفی در زندگی خان بود؛ چون در آنجا تحقیقاتش درباره مبارزه با انحصارطلبی را آغاز کرد و مقالات مختلفی درباره برنامه تقویت و یکپارچگی بازارهای آزاد نوشت.
لینا خان با نوشتن پایان‌نامه‌ای درباره هانا آرنت فیلسوف و اندیشمند برجسته آلمانی نشان داد اعتقاد عمیقی به دموکراسی مستقیم (نظامی مبتنی بر نظارت مستقیم مردم بر تصمیمات حکومتی) و مبارزه با تمامیت‌خواهی، دارد.
در نهایت لینا خان مدرک دکترای تخصصی حقوق را در سال 2017 و از دانشکده حقوق دانشگاه ییل گرفت و همکاری خودش را با این دانشکده به عنوان سردبیر تخصصی نشریه دانشجویی قانون، ادامه داد.
لینا خان بعد از پایان تحصیلاتش، به عنوان مدیر حقوقی در یکی از زیرمجموعه‌های اندیشکده‌ی بنیاد آمریکای نوین به نام «موسسه بازارهای آزاد» مشغول به کار شد.
در این موسسه که اتفاقا گوگل یکی از سرمایه‌گذاران آن است، خان به همراه تیمش بررسی‌هایی انجام دادند که نفوذ گوگل بر بازار و فشار آن بر رقبای کوچک‌تر را زیر سوال برد. در همین دوران بود که خان با سناتور «الیزابت وارن» آشنا شد و با او درباره مسایل مربوط به سیاست‌های ضدانحصارطلبی صحبت کرد.
سپس به عنوان محقق و همکار به دانشکده حقوق دانشگاه کلمبیا پیوست تا در آنجا به تحقیقاتش درباره سیاست‌های رقابتی و قوانین ضدانحصارطلبی به خصوص آنهایی که مربوط به پلتفرم‌های دیجیتال هستند، ادامه دهد.
ذره‌بین بزرگ بر پارادوکس آمازون
یکی از مهمترین دلایل شهرت لینا خان، انتشار مقاله‌ای از او در سال 2017 با عنوان «پارادوکس ضدانحصارطلبی آمازون» در نشریه تخصصی حقوق دانشگاه ییل بود که تاثیر چشمگیری بر فعالان تجاری و حقوقی آمریکا گذاشت؛ تا جایی که نیویورک تایمز از آن به عنوان «اصلاح قانون چند ده ساله‌ی انحصارطلبی» یاد کرد.
مرتبط:
خان در این مقاله به این موضوع اشاره کرد که چارچوب فعلی قوانین ضدانحصارطلبی آمریکا که روی کاهش قیمت مصرفی متمرکز است، نمی‌تواند جلوی تلاش‌های ضدرقابتی کسب‌وکارهای مبتنی بر پلتفرم مانند آمازون را بگیرد. او همچنین در این مقاله به ارایه راهکارهای جایگزین از جمله بازبینی اصول سیاست‌گذاری رقابتی و ضدانحصارطلبی قدیمی و یا اعمال سیاست‌های اجباری برای پیروی از قوانین در این حوزه، پرداخت.
خان به خاطر نوشتن این مقاله و روشنگری‌هایش در آن، جایزه بهترین مقاله علمی در سال 2018 را از آن خود کرد. با این اوصاف هیچ جای تعجبی نداشت که بعد از انتصاب او به ریاست کمیسیون تجارت فدرال، شرکت آمازون به صورت رسمی از این کمیسیون درخواست کند که لینا خان از پرونده تحقیقات درباره انحصارطلبی این شرکت کنار گذاشته شود.
یکی از تاثیرگذارترین متفکران جهان
سابقه‌ی حضور لینا خان در کمیسیون تجارت فدرال آمریکا اما به سال 2018 برمی‌گردد که به عنوان کارشناس حقوقی در آنجا مشغول به کار شد. در همین سال نشریه معتبر «پلیتیکو» او را به عنوان رهبر مکتب جدید ضدانحصارطلبی و یکی از پنجاه متفکر تاثیرگذار جهان معرفی کرد. بعد از آن نشریه «فارین پالیسی» هم او را در فهرست بهترین متفکران جهان و «تایم» او را در میان رهبران نسل آینده، قرار دادند. خان اما خودش را متعلق و طرفدار جنبش جدیدی با عنوان نیو برندیز می‌داند که جنبشی علمی و سیاسی در زمینه فعالیت‌های ضدانحصارطلبی در آمریکاست.
او در سال 2019 به عنوان مشاور ارشد، به عضویت کمیسیون ضدانحصارطلبی کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا درآمد تا کار تحقیق و بررسی بازارهای دیجیتال را آغاز کند. خان در همین زمان مشغول انتشار مجموعه مقالاتی با عنوان «جدایی پلتفرم‌ها و تجارت» در نشریه تخصصی حقوق دانشگاه کلمبیا بود که در آنها به بحث درباره جدایی‌های ساختاری می‌پرداخت که از حاکمیت واسطه‌ها برای ورود به بازارهایی جلوگیری می‌کنند که آنها را در رقابت مستقیم با کسب‌وکارهای وابسته به پلتفرم‌های‌شان قرار می‌دهد.
جو بایدن در ماه مارس سال جاری میلادی و تنها چند روز بعد از جشن تولد سی و دو سالگی لینا خان، او را به عنوان رئیس جدید کمیسیون تجارت فدرال معرفی کرد.
یک سال بعد و در ماه جولای سال 2020، لینا خان به عنوان استادیار دانشکده حقوق دانشگاه کلمبیا انتخاب شد. در نهایت جو بایدن در ماه مارس سال جاری میلادی و تنها چند روز بعد از جشن تولد سی و دو سالگی لینا خان، او را به عنوان رئیس جدید کمیسیون تجارت فدرال معرفی کرد. خان در نیمه ماه ژوئن گذشته و با تایید مجلس سنا بر صندلی ریاستش تکیه کرد.
لینا خان تا حالا به صورت مستقل هشت کتاب درباره رقابت و قوانین ضدانحصارطلبی نوشته و در نوشتن و انتشار پنج کتاب در این زمینه هم همکاری کرده است.
هر چند آوازه تحقیقات او درباره سیاست‌های ضدانحصارطلبی و رویکرد متفاوتش به حاکمیت شرکت‌های بزرگ تکنولوژی توجه فعالان حقوقی در سراسر دنیا را جلب کرد، اما او یک پزشک متخصص قلب به نام «شاه‌علی» را – که از قضا مهاجری با اصالت پاکستانی است- به عنوان همراه و همسرش برگزیده است.
همچنین بخوانید:
