مریسا می‌یر؛ افول یک ستاره

او کارمند ارشد گوگل و مدیرعامل شرکت یاهو بود.

قصه‌ها از کودکی راه‌شان را به دنیای ما باز کرده و همیشه آینه‌ای از خیال و حقیقت در برابر ما گذاشته‌اند. مرورِ حقیقت اما همان داستان تجربه‌ی زندگی‌های ناکرده است که اغلب آموختنی‌هایی با چاشنی جذابیت دارد. در این میان داستان زندگی آنهایی که مسیرشان را از دل دنیای تکنولوژی دنبال می‌کنند، پی‌رنگ متفاوتی دارد و هیچ شبیه داستان‌های کلاسیک نیست که در آنها موفقیت و شکست، فرمول یکسانی دارند. «پروفایل» قرار است روایت‌گر داستان مستند روزگار همین آدم‌ها باشد؛ آنهایی که نقش موثری در شکل‌گیری آنچه امروز به عنوان صنعت تکنولوژی می‌شناسیم، داشته و دارند؛ آنهایی که از انتخاب مسیر متفاوت نترسیدند؛ نه می‌خواستند قهرمان باشند و نه ضدقهرمان. «پروفایل» را هر هفته پنج‌شنبه‌ها در آی تی ایران بخوانید یا بشنوید.

جریان سریع و بدیع زندگی، سرکش‌تر از آن است که بتواند وابسته به پیش‌بینی و عاقبت‌اندیشی باشد. همین است که نه به دوام شیرینی موفقیت می‌توان دل خوش کرد و نه از بقای تلخی شکست رنجید که تضمینی بر سکون و قرار نیست. پس چندان دور از ذهن نیست که دخترکی خجالتی و گوشه‌گیر، به دانش‌آموزی فعال و اجتماعی تبدیل بشود و مدیری موثر و کاردان، با بی‌کفایتی و خودبینی، مرگ تدریجی یک شرکت بزرگ را رقم بزند. «مِریسا می‌یر» بی‌شک یکی از جنجالی‌ترین مدیران صنعت تکنولوژی بوده است که فراز و فرودهای زیادی را در کارنامه‌اش دارد؛ کارمند شماره بیست گوگل که بر صندلی مدیریت یاهو نشست و تنها خاطره‌ای گنگ از آن به جا گذاشت.

از پزشکی تا هوش مصنوعی

متولد سی‌امین روز از ماه می‌سال ۱۹۷۵ در شهر واسا در ایالت ویسکانسین، دختر یک معلم هنر از تبار فنلاندی و یک مهندس علوم زیستی است. پدربزرگ مریسا که از هفت سالگی با فلج اطفال زندگی کرد، به مدت سی‌ودو سال شهردار شهری کوچک در ایالت ویسکانسین بود. علاقه او به پدربزرگش باعث شد که در بزرگسالی به فکر تحصیل در رشته پزشکی اطفال بیفتد. مریسا می‌یر که در تمام روزهای کودکی و نوجوانی، دخترکی خجالتی و کمرو بود، بعدها به دانش‌آموزی فعال تبدیل شد که در دوره‌های مختلف رقص باله، اسکیت روی یخ، نوازندگی پیانو، شنا و پیشاهنگی شرکت کرد. در این میان اما کلاس‌های رقص باله باعث شد که او انتقادپذیری، نظم، وقار و اعتماد به‌نفس را یاد بگیرد. می‌یر به علوم و ریاضیات علاقمند بود و استعداد خوبی در شیمی، حساب دیفرانسیل، بیولوژی و فیزیک داشت. هر چند او در دوره دبیرستان یکی از دانش‌آموزان ممتاز بود، اما در فعالیت‌های فوق‌برنامه مختلفی از جمله باشگاه رقص اسپانیایی شرکت می‌کرد و کاپیتان تیم حرکات موزون مدرسه هم بود. این اولین تجربه مدیریتی می‌یر بود که به قهرمانی تیمش در ایالت ویسکانسین منجر شد. او در زمان تحصیل در دبیرستان، در یک فروشگاه خواروبار فروشی هم مشغول به کار بود. در سال ۱۹۹۳ وقتی از دبیرستان فارغ‌التحصیل شد، از طرف فرماندار ویسکانسین به عنوان یکی از دو نماینده این ایالت برای شرکت در کمپ ملی علوم جوانان، انتخاب شد.

می‌یر برای ادامه تحصیل در رشته مغز و اعصاب کودکان راهی دانشگاه استنفورد شد. اما کمی بعد تغییر رشته داد و به تحصیل در رشته زبان مجازی پرداخت که ترکیبی از فلسفه، روانشناسی شناختی، زبان‌شناسی و علوم کامپیوتری بود.

می‌یر برای ادامه تحصیل و با رویای آنکه جراح مغز و اعصاب کودکان بشود، راهی دانشگاه استنفورد شد. اما کمی بعد متوجه شد که ترجیح می‌دهد آینده متفاوتی داشته باشد. پس تغییر رشته داد و به تحصیل در رشته زبان مجازی پرداخت که ترکیبی از فلسفه، روانشناسی شناختی، زبان‌شناسی و علوم کامپیوتری بود. او در همان سال اول به تیم باله دانشگاه استنفورد پیوست و به فعالیت‌های داوطلبانه‌ای از قبیل کار در بیمارستان‌های کودکان و کمک به آموزش علوم کامییوتر در مدارس برمودا، پرداخت. مریسا می‌یر در نهایت در سال ۱۹۹۷ با درجه ممتاز مدرک کارشناسی رشته زبان مجازی را دریافت کرد و سپس در سال ۱۹۹۹ دوره کارشناسی ارشدش را در رشته علوم کامپیوتری و در همین دانشگاه به پایان رساند. تخصص او در هر دوی این مقاطع، هوش مصنوعی بود. مریسا می‌یر برای پایان‌نامه دوره کارشناسی‌اش، یک نرم‌افزار پیشنهاد سفر را طراحی کرد که با زبان انسانی و طبیعی به کاربرانش راهنمایی و مشاوره می‌داد. مؤسسه فناوری ایلینوی هم در سال ۲۰۰۹ به می‌یر مدرک دکترای افتخاری داد. او فعالیت‌های پژوهشی مختلفی در موسسه تحقیقاتی استنفورد و آزمایشگاه تحقیقاتی یوبی‌اس (UBS) انجام داد و توانست در حوزه هوش مصنوعی و طراحی رابط کاربری، چندین حق اختراع را هم بدست بیاورد.

یک مدیر بی‌کفایت

مریسا می‌یر بعد از فارغ‌التحصیلی از استنفورد، چهارده پیشنهاد کار خوب از جمله تدریس در دانشگاه معتبر کارِنگی مِلون و مشاوره در بزرگ‌ترین شرکت مشاوره مدیریت جهان یعنی مک‌کنزی‌اند کامپنی (McKinsey & Company) داشت، اما در نهایت تصمیم گرفت به عنوان بیستمین کارمند به شرکت گوگل ملحق شود. او کارش را با کدنویسی و مدیریت بر گروه‌های کوچک مهندسی آغاز کرد، اما خیلی زود به خاطر دقت به جزئیات و خلاقیتش به مدیریت محصولات وب رسید و بر طرح‌بندی ساده‌ی صفحه اصلی جستجوی گوگل، نظارت کرد. می‌یر عضو گروه سه نفره مدیریت «گوگل ادوردز» (Google AdWords) بود که سرویس تبلیغات گوگل و مهم‌ترین بازوی درآمدزای این شرکت به حساب می‌آمد. او در سال ۲۰۱۲ یک برنامه آموزش مدیریت را ترتیب داد که در آن نیروهای بااستعداد انتخاب می‌شدند و در کلاس‌های آموزشی فشرده شرکت می‌کردند. «برت تیلور» رئیس هیئت مدیره توییتر و یکی از مدیرعامل‌های سلزفورس، یکی از فارغ‌التحصیلان این دوره آموزشی است. مریسا می‌یر نقش‌های مدیریتی و کلیدی در بخش‌های مختلف گوگل داشت و همین مهارت و تجربه‌اش، توجه شرکت رقیب یعنی یاهو را جلب کرد.

سیستم سنجش کارآیی کارمندان طراحی شده توسط مریسا می‌یر، نارضایتی بسیاری از کارمندان را به دنبال داشت؛ تا جایی که بعضی از آنها با ادعای اعمال تبعیض جنسیتی از یاهو شکایت کردند.

به این ترتیب بود که می‌یر از ماه جولای سال ۲۰۱۲ به عنوان رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل یاهو به این شرکت پیوست؛ آن هم در حالی که در انتظار تولد فرزند اولش بود. در آن زمان یاهو شرایط چندان خوبی نداشت و به همین دلیل دست به تغییراتی در مدیران ارشدش زده بود. مریسا می‌یر از همان ابتدا سعی کرد با طراحی برنامه آنلاینی به بررسی شکایات و مشکلات کارمندان بپردازد و متعاقب آن تغییراتی در سیاست‌های مدیریت نیروی انسانی این شرکت اعمال کرد. او کارمندان دورکار را ملزم به بازگشت به دفتر کارشان کرد و بعد از بازگشت از مرخصی زایمان، تصمیم گرفت مدت این مرخصی را افزایش داده و حتی برای کارمندانی که مادر یا پدر می‌شدند، پاداش در نظر گرفت. هر چند بعضی رسانه‌ها مانند سی‌ان‌ان اقدامات او را هم‌راستا با دیگر شرکت‌های فعال در سیلیکون‌ولی می‌دانستند، اما رسانه‌های دیگری مانند نیویورک تایمز و مجله نیویورکر بسیاری از تصمیمات مدیریتی او را به باد انتقاد می‌گرفتند. می‌یر در سال ۲۰۱۳ یاهو را برای خرید ۱/۱ میلیارد دلاری سرویس میکروبلاگ تامبلر (Tumblr) آماده کرد، اما یاهو در سال ۲۰۱۶ تایید کرد که ارزش تامبلر نسبت به زمان خریدش تا ۲۳۰ میلیون دلار افت کرده بود. در ماه جولای سال ۲۰۱۳ یاهو از کاهش درآمدش خبر داد و سپس قیمت سهام آن کاهش یافت. با این وجود چند ماه بعد این شرکت اعلام کرد که قیمت سهامش از زمان ورود می‌یر دو برابر افزایش داشته، در حالی که بیشتر این رشد به خاطر سرمایه‌گذاری موفق یاهو در غول تجارت الکترونیک چین یعنی شرکت علی‌بابا اتفاق افتاده بود؛ اقدامی که پیش از ورود می‌یر انجام شده بود. سیستم سنجش کارآیی

نام او که سال‌های سال در فهرست‌های معتبر مجله فورچون و فوربس از قدرتمندترین زنان در عرصه تجارت و بهترین مدیران جوان قرار داشت، در آخرین سال حضورش در شرکت یاهو به فهرست مجله فورچون از مایوس‌کننده‌ترین مدیران جهان راه پیدا کرد.

کارمندان طراحی شده توسط مریسا می‌یر، نارضایتی بسیاری از کارمندان را به دنبال داشت؛ تا جایی که بعضی از آنها با ادعای اعمال تبعیض جنسیتی در این شرکت و مغایرت این سیستم با قوانین کار فدرال و کالیفرنیا، از یاهو شکایت کردند. این نارضایتی کم‌کم به سهامداران یاهو هم سرایت کرد و آنها خواستار کناره‌گیری می‌یر از مدیرعاملی این شرکت شدند.

در ماه ژانویه سال ۲۰۱۶ ارزش تجارت اصلی یاهو با افت شدیدی مواجه شد و به همین دلیل در ماه فوریه می‌یر تایید کرد که این شرکت در فکر فروش تجارت مرکزی خودش است. شرکت مخابراتی ورایزِن اعلام کرد که تجارت اینترنتی یاهو را با قیمت ۸/۴ میلیارد دلار می‌خرد، اما بعد از هک اطلاعات کاربران یاهو در ماه سپتامبر همان سال، قیمت این معامله را ۳۵۰ میلیون دلار پایین آورد. فرآیند این خرید در ماه ژوئن سال ۲۰۱۷ و همزمان با کناره‌گیری مریسا می‌یر از مدیرعاملی یاهو، تکمیل شد.

تابش آفتاب

می‌یر بعد از ترک یاهو در سال ۲۰۱۷، شرکت «لومی لَبز» (Lumi Labs) را با همراهی یکی از همکاران سابقش تاسیس کرد؛ شرکتی فعال در حوزه هوش مصنوعی که اولین محصولش را در ۲۰۲۰ رونمایی کرد و در همان زمان نامش را به «سان‌شاین» (Sunshine) تغییر داد. اولین و تنها محصول این شرکت، الگوریتمی هوشمند برای بهبود اطلاعات تماس در آیفون‌ها و موبایل‌های اندرویدی است. مریسا می‌یر که عضو هیئت مدیره شرکت‌های مختلفی از جمله وال‌مارت است، به سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های کوچک تکنولوژی هم علاقه دارد. او که سال‌های سال در فهرست‌های معتبر مجله فورچون و فوربس از قدرتمندترین زنان در عرصه تجارت و بهترین مدیران جوان قرار داشت و حتی زمانی عکسش روی جلد مجله مُد وُگ هم رفت، در آخرین سال حضورش در شرکت یاهو به فهرست مجله فورچون از مایوس‌کننده‌ترین مدیران جهان راه پیدا کرد. او این روزها همراه با همسر، پسر و دخترهای دوقلویش در سانفرانسیسکو زندگی می‌کند.

قسمت‌های قبلی پروفایل:

۱- آدام موسری؛ صدای رسای فیس‌بوک

۲- لینا خان؛ سردمدار مبارزه با انحصارطلبی

۳- ریما قریشی؛ یک مدیر بالفطره

۴- کریستیانو آمون؛ مدیر جدید و خندان کوآلکام

۵- اندی جیسی؛ مدیرعامل گران‌قیمت آمازون با تبار ایرانی

۶- آیلین لی؛ کاشف تک‌شاخ‌های سیلیکون‌ولی

۷- اریک یوآن؛ یک عاشق مصمم

۸- سوزان اثی؛ شیفته‌ی اقتصاد تکنولوژی

۹- امین ذوالفنون؛ از تار تا تکنولوژی

۱۰- جسیکا روزنورسل؛ مدیری با دغدغه‌های اجتماعی

۱۱- کریس یانگ؛ امید تازه‌ی مایکروسافت برای آینده