قصهها از کودکی راهشان را به دنیای ما باز کرده و همیشه آینهای از خیال و حقیقت در برابر ما گذاشتهاند. مرورِ حقیقت اما همان داستان تجربهی زندگیهای ناکرده است که اغلب آموختنیهایی با چاشنی جذابیت دارد. در این میان داستان زندگی آنهایی که مسیرشان را از دل دنیای تکنولوژی دنبال میکنند، پیرنگ متفاوتی دارد و هیچ شبیه داستانهای کلاسیک نیست که در آنها موفقیت و شکست، فرمول یکسانی دارند. «پروفایل» قرار است روایتگر داستان مستند روزگار همین آدمها باشد؛ آنهایی که نقش موثری در شکلگیری آنچه امروز به عنوان صنعت تکنولوژی میشناسیم، داشته و دارند؛ آنهایی که از انتخاب مسیر متفاوت نترسیدند؛ نه میخواستند قهرمان باشند و نه ضدقهرمان. «پروفایل» را پنجشنبه هر هفته در آیتی ایران بخوانید یا بشنوید.
در جهانی که نابرابری، مرسوم و عدالت کیمیاست، چرخ روزگار برای زنان سختتر میچرخد؛ حتی پرتوهای کمجانِ تجدد هم نتوانستهاند آنچنان که باید آنها را سبکبار کنند. این گزارهی دردآشنا برای زنانی که مادرانگی را توشهی راه کردهاند، به اندازه تمام دلهرهها و دغدغههایشان ملموس و محسوس است. مسئولیت و تعهد برای مادرانی که علاوه بر خانه، وظایف مضاعفی را در اجتماع و در قالب شغل برای خودشان تعریف کردهاند، چیزی بیش از یک واژه هستند. پس تنها یک مادر شاغل است که میتواند با همتای خودش همدلی و همراهی کند، دلنگرانیهایش را دریابد و نیازهایش را بشناسد. همین بینش و آگاهی باعث شد «مونا عطایا» شکافی را که در بازار دسترسی به لوازم مورد نیاز کودکان و مادران وجود دارد، به خوبی درک کرده و در سودای حل این مشکل، استارتآپی را تاسیس کند که به یکی از موفقترین و بهترین شرکتهای نوپای خاورمیانه تبدیل شود. او حالا الگویی موفق برای زنان کارآفرین منطقه است؛ مادری که معتقد است دنیای مدرن به سمت اقتصاد دیجیتال پیش میرود و این فرصت نباید از دست برود.
مهاجری پرکار و سختکوش
مونا عطایا که این روزها تقویم پنجاهودو سالگیاش را ورق میزند، در فلسطین متولد شد؛ زادگاهی در سواحل دریای مدیترانه اما جنگزده که اغلب نامش در میان اخبار و تیترهای جنجالی شنیده میشود. درست به همین خاطر است که عطایا هم مثل بسیاری از هموطنانش راه غربت و مهاجرت در پیش گرفت. او که والدین فلسطینی و لبنانی دارد، سالهاست در شهر دوبی در امارات متحده عربی زندگی میکند. احتمالا اطلاعاتی بیش از این درباره جزئیات زندگی و گذشته عطایا در دسترس نیست و جالب اینکه او فعالیت و حضور چندانی هم در شبکههای اجتماعی ندارد.
عطایا که تحصیلاتش را در زمینه مدیریت امور مالی و بازاریابی به پایان رسانده بود، در بیست سالگی زندگی کاری و حرفهای خودش را آغاز کرد. او در سال 1990 به شرکت بزرگ و چند ملیتی «پروکتر اند گمبل» (Procter & Gamble) پیوست. این شرکت به عنوان یکی از غولهای تولید و عرضهکننده محصولات مصرفی در جهان شناخته میشود و عطایا نزدیک به پنج سال در تیم مدیریت برند بخش تولید صابون آن فعالیت کرده است. سپس او با سابقه خوبی که در حوزه محصولات بهداشتی و مراقبتی داشت، راهی شرکت معروف «جانسون اند جانسون» (Johnson & Johnson) شد و تقریبا شش سال فعالیتش را در بخش اعطای امتیازات مربوط به محصولات مراقب پوست و ضدآفتاب آن ادامه داد. مونا عطایا تنها چند ماه بعد از جدا شدن از شرکت جانسون اند جانسون و بعد از اقامت در شهر دوبی، به شرکت «بَیت» (Bayt) پیوست که استارتآپی موفق و شناخته شده در منطقه خاورمیانه به حساب میآید و ارایهدهنده پلتفرمی برای کاریابی و جستجوی مشاغل است. عطایا بیشترین دوران کاری خودش را در این شرکت گذراند و بعد از بیش از یازده سال کار در آنجا، با سمت معاون ارشد بازاریابی از این شرکت رفت تا استارتآپ خودش را تاسیس کند.
یک مادر پیشرو
عطایا تمام تجارب خودش از برندسازی در شرکتهای بزرگ و بینالمللی را کنار یکدیگر گذاشت و درست زمانی که به عنوان مادر سه فرزند احساس کرد نوعی خلاء جدی در بازارگاههای آنلاین برای عرضه محصولات مادران و کودکان وجود دارد، دست به کار شد. در واقع او یک مادر شاغل و پرمشغله بود که فرصت چندانی برای خرید ملزوماتش نداشت و ترجیح میداد آنها را مثل بسیاری از محصولات دیگر، به صورت آنلاین بخرد، اما متوجه شد که در منطقه خاورمیانه هیچ شرکتی به صورت فعال و موثر چنین خدماتی را ارایه نمیدهد. عطایا در این مورد گفته است: «دسترسی به محصولات مادران و کودکان، بسیار محدود و قیمت این محصولات بالا بود. باور داشتم که اگر بتوانیم یک اکوسیستم تجارت الکترونیک به راه بیندازیم، میتوانیم به حل این مشکل و پر کردن این شکاف در بازار کمک کنیم.» به این ترتیب بود که او در سال 2011 و با همراهی «لینا خلیل» بازارگاه آنلاین «مامزورد» (Mumzworld) را تاسیس کرد؛ پلتفرمی که تمام محصولات ضروری و مورد نیاز نوزادان، کودکان و مادران را باکیفیت و قیمتهای مناسب ارایه میکند.
مامزورد در دورهای متولد شد که هنوز بسیاری معتقد بودند که محصولات کودکان را باید از نزدیک دید، سنجید و سپس خرید. اما با شناسایی این موارد، عطایا توانست اعتماد لازم میان عرضهکنندگان محصولات و خریداران را ایجاد کرده و با استفاده از ابزارهایی مانند هوش مصنوعی، به شخصیسازی بیشتر محصولات و خدمات عرضه شده در این پلتفرم کمک کند. این شرکت که در سال 2020 و با دریافت 20 میلیون دلار، آخرین مرحله از جذب سرمایه خودش را پشت سر گذاشت، حالا با مجموع 50 میلیون دلار سرمایه، به عنوان بزرگترین پلتفرم تجارت الکترونیکی خاورمیانه شناخته میشود که توسط زنان اداره و مدیریت میشود. بر اساس آمار ارایه شده توسط مامزورد، این شرکت در حال حاضر بیش از سه هزار محصولات متنوع را به بیش از دو و نیم میلیون کاربر ارایه میکند و در طول پنج سال گذشته توانسته رکورد رشد 10 برابری را در کارنامهاش به ثبت برساند. مامزورد و موفقیتهایش در این سالها باعث شدهاند که نام مونا عطایا بارها و بارها به عنوان یکی از قدرتمندترین زنان تاجر خاورمیانه و همچنین یکی از صد زن قدرتمند جهان عرب، مطرح شود. او در سال 2018 به فهرست مجله معتبر فوربس از ده فرد نوآور برتر جهان راه پیدا کرد و در همین سال مامزورد هم به عنوان موفقترین شرکت خاورمیانه معرفی شود. عطایا در حال حاضر به عنوان یکی از شش زن نماینده و فعال صنعت تجارت الکترونیک از سوی کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (آنکتاد) معرفی و انتخاب شده است. او تصمیم دارد فعالیتهای مامزورد را به فراتر از مرزهای خاورمیانه هم گسترش دهد.
قسمتهای قبلی پروفایل:
۱- آدام موسری؛ صدای رسای فیسبوک
۲- لینا خان؛ سردمدار مبارزه با انحصارطلبی
۳- ریما قریشی؛ یک مدیر بالفطره
۴- کریستیانو آمون؛ مدیر جدید و خندان کوآلکام
۵- اندی جیسی؛ مدیرعامل گرانقیمت آمازون با تبار ایرانی
۶- آیلین لی؛ کاشف تکشاخهای سیلیکونولی
۸- سوزان اثی؛ شیفتهی اقتصاد تکنولوژی
۹- امین ذوالفنون؛ از تار تا تکنولوژی
۱۰- جسیکا روزنورسل؛ مدیری با دغدغههای اجتماعی
۱۱- کریس یانگ؛ امید تازهی مایکروسافت برای آینده
۱۲– ویتالیک بوترین؛ خالق اتریوم
۱۳- جنسن هوآنگ؛ یک مدیر هدفمند
۱۴ – ملانی پرکینز؛ ثروتمندترین زن جوان کارآفرین
۱۵- پت جلسینگر؛ ناخدای جدید اینتل
۱۶- الیزابت هولمز؛ ظهور و سقوط یک امپراطوری
۱۷- سوزان وجسیکی؛ ؛ قدرتمندترین زن در اینترنت
۱۸- کاتالین کاریکو؛ مبدع اولین واکسن کووید-19
۱۹- لیزا سو، یکی از بهترین مدیران صنعت نیمهرسانا
۲۰ – رید هستینگز؛ ایدهپرداز صنعت سرگرمی مدرن
۲۱- سفرا کتز؛ در ستایش تجربهگرایی
۲۲- گویین شاتول؛ ستارهی صنعت فضانوردی
۲۴- آیچا اِوِنز؛ ملکهی صنعت خودروهای خودران
۲۵- امی هود؛ برگ برنده غول نرمافزاری جهان
۲۶- لیزا جکسون؛ سفیر اپل در حفاظت از محیط زیست
۲۷- آدام نیومن؛ زخمخوردهی جاهطلبیها
۲۹- الیزابت چرچیل؛ در جستجوی ارتباطات مدرن
۳۰ – دمت موتلو؛ یک کارآفرین جسور
۳۱-جاش واردل؛ مبدع بازی آنلاین و پرطرفدار وردل
۳۲-کیتی هان؛ ملکه بازار رمز ارز
۳۳-برت تیلور؛ درخشش یک ذهن خلاق
۳۴-مارکس براونلی؛ اتاقی از آنِ خود
۳۵-اِوِن بلاس؛ سلطان افشای گجتها
۳۶- مریسا مییر؛ افول یک ستاره
۳۷- تیم آرمسترانگ؛ مجذوب روزنامهنگاری دیجیتال
۳۸ -امید کردستانی؛ مرد چالشهای سخت
۳۹- پریسا تبریز؛ قاتل باگهای امنیتی
۴۰ – جری یانگ؛ یک پیشاهنگ زیرک
۴۱-اسکات مکنلی؛ یک مدیر ثابتقدم
43-ژانگ ییمینگ؛ کارآفرین نوآور
44- کَرُل بارتز؛ بازماندهی سرسخت
46- وینود خوسلا؛ سرمایهگذار بلندپرواز
47- برییان آرمسترانگ؛ قهرمان ضد سیاست