سیب اپ تحریم‌های اپل را دور می‌زند یا کاربران را ؟

علی پرند – تحریم‌های اپل برای کاربران محصولات آن در ایران چیز عجیبی نیست. یکی از راه‌های مقابله با آن هم در استورهای ایرانی مانند سیب‌اپ SibApp خلاصه می‌شود در واقع این استور شناخته شده‌ترین فروشگاه اپلیکیشن ایرانی است که بسیاری از بانک‌ها ، شرکت‌های استارتاپی و شرکتهای خدماتی اپلیکیشنهای آی او اس ایرانی را از طریق آن عرضه می‌کنند.

تا اسفندماه سال گذشته سیب اپ و برخی استورهای کوچکتر مشابه تنها راه پیش رو برای دورزدن تحریم‌های اپل بود اما در آن زمان ناگهان تمامی اپلیکیشنهای ایرانی که از سیب اپ برای نصب روی سیستم‌های آی او اس کاربران استفاده می‌کردند از کار افتادند. دلیل آن از کار افتادن اکانت‌های موسوم به اینترپرایز بود که باعث شد اپلیکیشنهایی چون آپ ، تپسی، دیجی‌کالا ، اسنپ ، الوپیک، اسنپ مارکت، اسنپ فود، ریحون، پلاک، تیوال، سینما تیکت، پیاده ،  دیجی استایل ، همراه من ، رای چت، استادکار  و … از کار بیفتند.

تاریخ مقابله تحریمی با اپلیکیشنهای ایرانی اما از اسفند ۹۷ آغاز نمی‌شود باید دوسال برگردیم عقب‌تر. شهریور ۱۳۹۶. در آن زمان اپل تمامی اپلیکیشنهای ایرانی که به طور رسمی روی فروشگاه اپلیکیشن آن قرار داشتند را یک به یک حذف کرد. این حذف اپلیکیشنها بزرگترین ضربه را به مردم عادی وارد کرد که از سرویسها و اپلیکیشنهای آی او اس استفاده می‌کردند. کسانی که گوشی‌های اپل را بدون هیچ گونه خدماتی ( مشابه آنچه در اپل استور در بسیاری از کشورها به کاربران ارایه می‌شود ) خریداری و استفاده می‌کردند و می‌کنند.

برخی اپل را مقصر می‌دانستند برخی به افرادی از جمله مجری سابق شبکه من و تو که مصرانه به دنبال لودادن مسیرهای نصب اپلیکیشنهای ایرانی بود اعتراض می‌کردند و برخی هم دلایل بزرگتر از تکنولوژی و تحریم را عامل این وضعیت می‌دانستند. به هر حال برای کاربران ایرانی اپل که تحریم‌های تکنولوژی به ناحق گریبان آن‌ها را گرفته بود راهی جز نگاه به مسیرهای غیر رسمی وجود نداشت.

سیب اپ دوسال قبل بعد از از کار افتادن اپلیکیشنهای ایرانی در بیانیه‌ای به دو راهکار موقت و دائم برای حل این مشکل اشاره کرد. در بیانیه نخست سیب اپل به این اشاره شد که  اپل باز هم اقدامات شدیدی علیه کسب و کارهای ایرانی انجام داد و این بار در کمتر از 24 ساعت مجوز اپلیکیشن‌های بزرگی مانند آسان پرداخت، بانک ملی، بانک ملت، اسنپ و همچنین سیب‌اپ را باطل کرد.  در بیانیه اول سیب اپ آمده بود که این شرکت دو راه حل موقت ودائمی در نظر دارد اولی اینکه به سرعت مارکت آی او اس فعال می شود و دومی که راه حل دائمی بود زمان بر است . تنها چند ساعت بعد سیب اپ در بیانیه دومی اعلام کرد که با بررسی‌های بیشتر متوجه شده که راه حل موقت برای حل این مشکل پاسخ‌گو نیست و به اندازه کافی کارآیی ندارد و به همین دلیل آن را کنار گذاشته است.

به این ترتیب سیب اپ از ارایه موقت اپلیکیشنهای ایرانی منصرف شد.

بعد از آن بود که اپلیکیشنهای ایرانی اساسا به دنبال مسیر وب اپ WebApp و ارایه اپلیکیشنهای تحت وب رفتند. مسیری که امکانات اپلیکیشن تحت استور را نداشت و محدودیت‌های زیادی ایجاد می‌کرد اما حداقل اجازه می‌داد کاربران همچنان آیکون‌های اپلیکیشنهای ایرانی را روی صفحه نمایش دستگاه خود ببیند.

با این حال سیب اپ چندی بعد راه حل دومش رو فعال کرد. در این راه حل دوم ارایه سیب اپ پرو سرویسی با گرفتن اشتراک ماهانه ، سه ماهه و یا سالانه ویژه با هزینه نسبتا قابل توجه  به کاربران اجازه می‌داد به استور اختصاصی متنوعی دسترسی داشته باشند. با این حال حتی برای کاربران مشترک ویژه  استفاده از بسیاری از اپلیکیشنهای سیب اپ پرو جداگانه هم مشمول پرداخت هزینه بود موضوعی که انتقادهای زیادی را بین کاربران برانگیخت.  سیب اپ در بیانیه خود در این زمینه گفته بود مبجور به ایجاد ساختار اد – هاک  Ad-Hoc  است که در آن هر ۱۰۰ دستگاه تحت بیرق یک اکانت مادر با اپ استور ارتباط برقرار می‌کردند و دیگر نیازی به مراجعه به اپ استور به صورت مستقیم نخواهد بود.

سیب اپ در بیانه اش و درباره پولی شدن خدماتش نوشت:

سیستم پرداخت در سیب‌اپ به صورت اشتراکی است. یعنی کاربر نیازی به خرید تکی برنامه‌ها ندارد بلکه با پرداخت حق اشتراک، می‌تواند به آرشیوی از برنامه‌ها به ارزش بیش از ۲۰۰ میلیون تومان دسترسی داشته باشد و در مدت زمان بسته انتخابی خود هر برنامه‌ای را که نیاز دارد دانلود کند. پس از اتمام مدت بسته انتخابی، برنامه‌هایی که کاربر دانلود کرده است از کار نمی‌افتند اما اگر کاربر بخواهد برنامه جدیدی دانلود کند نیاز به تمدید حق اشتراک خود دارد

اما ماجرای اپلیکیشنهای ایرانی آی او اس ادامه پیدا کرد

اگر کاربر منصفی باشید سخت بتوانید سیب اپ را به خاطر از کار افتادن مکرر اپلیکیشنها مقصر بدانید. با توجه به اکوسیستم بسته اپل و تفاوت قابل توجه آن با اندروید واقعا حرکت در فضای تحریم اصلا ساده نیست. اما اگر بپذیریم تا قبل از پولی شدن سیب اپ انتقادها به نحوه عملکرد این استور خیلی منصفانه نیست بعد از پولی شدن خدمات انتظار از یک شرکت کاملا منطقی است.

در طول این مدتی که من از سیب اپ پرو استفاده کردم تجربه‌ متفاوتی از آن داشتم. دسترسی به استور اصلی و رایگان سیب اپ پرو که اپلیکیشنهای بسیاری از بانکها و استارتاپها در آن قرار می‌گیرد به راحتی و مطلوب انجام میشد  اما در مقابل اپلیکیشنهای پولی که که معمولا باتبلیغ جذابی ( اختلاف بین قیمت واقعی در اپ استور و قیمت ریالی آن ) به  کاربر فروخته می‌شدند ناامید کننده بودند. برخی از این اپلیکیشنها را بعد از خرید نصب کردم . بعضی از آنها بعد از مدتی از کار می‌افتادند و نصب دوباره‌شان بدون خرید مجدد امکان پذیر نبود.

ماجرا درباره استورهای درون سیب اپ که یکسری برنامه خاص را می‌فروختند عجیب‌تر هم بود. این استورها مرتبا به روز می‌شدند و با هر به روزرسانی اپلیکیشنهایی که از طریق آنها نصب شده بود از کار می افتاد. مسیر پشتیبانی با این استورها فقط مجازی بود و در موارد متعدد ی در مورد کرش Crash یا عدم نصب اپلیکیشن‌هایشان اساسا پاسخ‌گو نبودند. تماس با پشتیبانی خود سیب اپ هم چاره ساز نبود. آنها پاسخ‌گوی استورهای دیگر داخل خودشان نبودند!

طی چند روز اخیر هم تعداد زیادی از کاربران از جمله من کلا با حذف کامل سیب اپ مواجه شدیم. حتی دو تماس با پشتیبانی چاره ساز نبوده هرچند یکی از پشتیبانان به ما گفت که اکانتهای اد هاک هم مرتبا با حذف از سوی اپل مواجه می‌شوند و این اتفاقی است که باز هم رخ خواهد داد و بعد از این هم باید انتظار آن را داشته باشیم. یکی از آنها گفت که زمان از دست رفته برای این دوران اختلال به زمان اشتراک کاربر اضافه می شود.

ماجرای سیب اپ ادامه دارد. نه میتوان این شرکت را به خاطر تحریم‌ها ملامت کرد و نه آن را از مشکلاتی که به خصوص به نحوه پشتیبانی از کاربران مربوط است مبرا دانست. به هر حال عامل اصلی اتفاقات تحریم‌های تکنولوژی علیه کاربران ایرانی است هرچند شرکتی که از کاربر هزینه دریافت می‌کند باید پاسخ‌گوی مشکلات باشد. کاربرانی که به هر دلیل ترجیح می‌دهند از محصولات این شرکت استفاده کنند