عصر روز گذشته روزنامه دنیای اقتصاد در رویداد نیمدایره وضعیت تجارت الکترونیکی ایران را با حضور برخی از بازیگران اصلی این حوزه از جمله دیجی‌کالا تحلیل و بررسی کرد.
در این رویداد که در مجموعه رایزن برگزار شد آمارها و گزارشهای مختلفی درباره وضعیت تجارت الکترونیکی ایران ارایه شد سعید و حمید محمدی مدیران عامل شرکت دیجی‌کالا، حامد رضایی مدیرعامل مدیسه، پشوتن پورپزشک بنیانگذار پادرو و مدیرعامل سابق بامیلو ، رضا الفت نسب سخنگوی اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی و امیر ناظمی رییس سازمان فناوری اطلاعات تحلیل‌های خود از وضعیت تجارت الکترونیکی ایران را ارایه دادند.
شهرام شریف دبیر گروه تکنولوژی دنیای اقتصاد و مدیر این پنل در ابتدا گفت که در حال حاضر با تعریف واضحی از تجارت الکترونیکی مواجه نیستیم چراکه بسیاری از پرداخت‌هایی که به‌صورت آنلاین انجام می‌گیرد، به عنوان بخشی از تجارت الکترونیکی محسوب نمی‌شوند. از سوی دیگر آمارهای ارایه شده جهانی از وضعیت تجارت الکترونیکی ایران هم به دلیل تفاوت نتایج می‌تواند گمراه کننده به نظر برسد از این رو نمی‌توان چشم‌اندازی دقیقی از تجارت الکترونیکی در ایران ترسیم کرد.
شریف گفت که در حالی که‌آنکتاد آمادگی تجارت الکترونیکی ایران در سال ۲۰۱۹ را خوب و بالاتر از کشورهایی چون ترکیه ارزیابی می‌کند خرده فروشی آنلاین ما سهمی یک تا دودرصدی از کل خرده فروشی دارد که این حتی از نصف متوسط جهانی کشورهای در حال توسعه هم پایین‌تر است.
سعید محمدی هم بنیانگذار دیجی‌کالا ضمن اشاره به کمبود میزان سرمایه‌گذاری در کسب و کارهای اینترنتی ایرانی گفت: «در سال گذشته حدود 200 میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی در استارتاپ‌های ایرانی صورت گرفت که 100 میلیون دلار آن در دیجی‌کالا بوده. اما در حالت عادی باید بیش از یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری صورت می‌گرفت. البته همین اندک سرمایه‌گذاری هم با روی خوشی از آن استقبال نشده است.»
هم‌بنیان‌گذار دیجی‌کالا درباره محدودیت‌ها در زمینه رشد کسب و کارها افزود: «تناسبی بین سرمایه‌گذاری و رشد اقتصاد دیجیتالی وجود ندارد و این خلاء در حال حاضر از طریق خلاقیت و سخت‌کوشی نیروی انسانی پر می‌شود.»
محمدی افزود: «دیجی‌کالا حتی برای پیدا کردن یک دفتر به متراژ 10 هزار متر مربع در پایتخت با مشکل مواجه است و متاسفانه بضاعت زیرساخت‌های ایران با انتظارات ما تناسب ندارد.»
به اعتقاد محمدی، برای رشد، ساختار اقتصادی کشور باید بسیار شفاف باشد.
محمدی همچنین در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره درآمدزایی دیجی‌کالا و ورود به بازار بورس گفت: «دیجی‌کالا امروز وارد مرحله‌ای شده که نیازی به سرمایه‌گذاری جدید ندارد و با نقدینگی فعلی هم می‌تواند به کار خود ادامه دهد. معتقدیم که هیچ دلیل منطقی برای وارد نشدن به بازار بورس وجود ندارد و امیدواریم در آینده نزدیک این اتفاق رخ دهد.
امیر ناظمی : رشد، تنها به سرمایه‌گذاری محدود نمی‌شود
به اعتقاد رئیس سازمان فناوری اطلاعات، تعریف تجارت الکترونیکی با توجه به تغییرات تکنولوژی در طول زمان تغییر می‌کند. به گفته «امیر ناظمی» نمی‌توان تنها به آمار شاپرک به عنوان آمار نهایی در تجارت الکترونیکی استناد کرد چراکه فاکتورها و ابزارهای دخیل در تجارت الکترونیکی طی زمان تغییر کرده است.
همچنین امیر ناظمی که در پنل تخصصی ضمن تاکید بر اهمیت ارتباط جهانی افزود: «هرچقدر ارتباط ما با جهان کاهش پیدا کند، روند نوآوری هم به همان اندازه کم می‌شود.»
امیر ناظمی در صحبت‌های خود به قطعی چند روزه اینترنت بین‌الملل و آسیب‌های وارد شده به کسب و کارهای ایرانی هم پرداخت و در اینباره افزود: «رشد کلی صنعت در یک سال اخیر برابر با منفی 9.6 درصد بوده در حالی که رشد آی‌تی طی همین مدت مثبت 3.6 درصد بوده است. سیاست‌گذاران به اشتباه فکر می‌کنند قطعی چند روزه اینترنت تاثیر چندانی ندارد اما کسب و کارهایی که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم با آی‌تی سرو کار دارند با ضرر جدی مواجه می‌شوند و این مسئله سبب شد کل اقتصاد با ضرر هنگفتی مواجه شود.»
رئیس سازمان فناوری اطلاعات تاکید کرد که رشد تنها از طریق سرمایه‌گذاری رخ نمی‌دهد و فاکتورهای دیگری نیز در رشد یک کسب و کار دخیل هستند.
امیر ناظمی در پاسخ به پرسشی درباره اینکه چرا مجموعه تلاش‌های سیاست‌گذاران دولتی در ایران از جمله صندوق نوآوری شکوفایی در حوزه استارتاپها صرفا روی استارتاپهایی که در مراحل اولیه رشد قرار دارند متمرکز است : گفت حجم سرمایه صندوق ۳۰۰۰ میلیارد تومان است که مثلا در مقایسه با اکسل آمریکا بسیار کم است. دولت نباید وارد عرصه وی سی شود و اینکار خود وی سی هاست .
حامد رضایی مدیرعامل مدیسه نیز درباره نبود رشد کافی در بازار الکترونیکی ایران می‌گوید: «بازار سنتی ایران بر تورم سوار است و این تورم روی بازار الکترونیکی ایران تاثیر منفی می‌گذارد. برای مثال زمانی که کالا گران شود، در ادامه مغازه نیز گران می‌شود. در نتیجه سرمایه‌گذار ترجیح می‌دهد به‌جای بازار الکترونیکی، در یک فروشگاه سرمایه‌گذاری کند.»
به اعتقاد حامد رضایی ساختار اقتصادی یک کشور می‌تواند موجب رشد یک بازار به‌خصوص شود. مثلا اقتصاد وابسته به نفت ایران موجب شده صنایع وابسته به نفت رشد خوبی داشته باشند.
پشوتن پورپزشک بنیانگذار پادرو و مدیرعامل سابق بامیلو نیز دیگر شرکت کننده این پنل بود او در پاسخ به پرسشی درباره نقش سوشال کامرس‌ها در تجارت الکترونیکی ایران گفت تعداد تراکنش‌هایی که در سوشال‌ها و مینی SME ها دارد اتفاق می‌افتد بزرگتر از ایکامرس‌هایی چون دیجی‌کالاست.
پورپزشک همچنین گفت: ما تحقیقی درباره موفقیت سوپر‌اپ‌ها انجام دادیم و متوجه شدیم فضای بسیار مناسبی برای رشد دارند
اما عضو هیئت مدیره کسب و کارهای اینترنتی ایران، واکنش متفاوت و البته تندتری نسبت به وضعیت فعلی کسب کارهای ایرانی دارد. رضا الفت نسب ضمن انتقاد شدید از شرایط فعلی کسب و کارهای وابسته به آی‌تی افزود: وضعیت فعلی ایران آنقدر ناامیدکننده است که بعید می‌دانم کسی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در بازار تجارت الکترونیکی باشد.»
وی افزود: «15-16 نهاد متولی کسب و کارهای آنلاین وجود دارند. زمانی که اینترنت قطع شد این نهادها کجا بودند و چه کاری انجام دادند؟»
الفت نسب معتقد است با توجه به شرایط فعلی و ضررهایی که به کسب و کارها وارد شده، آینده بسیاری از این کسب و کارها به‌ویژه آنهایی که در شهرستان‌ها فعالیت می‌کنند در ابهام قرار دارد و نمی‌توان این ناامیدی را نادیده گرفت.
رابطه مستقیم رشد خرید آنلاین و قدرت خرید مردم
همچنین در ابتدای رویداد نمیم‌دایره، «نیما نامداری» معاون شرکت توسعه تجارت الکترونیکی ارتباط فردا به ارائه آمارهایی از تجارت الکترونیک در سراسر دنیا و کشور ایران پرداخت.
نامداری در صحبت‌های خود به قرار گرفتن شرکت‌های تکنولوژی در صدر باارزش‌ترین شرکت‌های دنیا اشاره کرد و اینکه میزان بازار تجارت الکترونیکی آمریکا تا پایان سال 2017 برابر با 504.6 میلیارد دلار بوده است. این رقم طبق گفته معاون شرکت ارتباط فردا، ده برابر میزان تولید نفت ایران در این دوره بوده است.
معاون شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا شرکت آمازون را به عنوان بهترین نمونه از تجارت الکترونیکی طی سال‌های اخیر معرفی کرد که به عنوان خرده فروش آنلاین فروش ناخالص آن برابر با 258 میلیارد دلار بوده است. از این مقدار بالغ بر 175 میلیارد دلار آن از طریق مارکت پلیس کسب شده است. به اعتقاد نامداری تجربه رشد مارکت پلیس‌ها در ایران فرق چندانی با الگوهای مشابه در دنیا ندارد.
نامداری در میان آمارهایی که ارائه داد، به روند کاهشی متوسط درآمد، هزینه و مابه‌التفاوت درآمد خانوارهای شهری هم اشاره کرد. به گفته وی، هرچقدر میزان درآمد کاهش پیدا کند، به همان اندازه خرید آنلاین نیز کاهش پیدا می‌کند.
به گفته نامداری در سال 96 مابه‌التفاوت درآمد و هزینه دو دهک ابتدایی جامعه و منفی بوده و پیش‌بینی می‌شود این روند در ادامه و در سال 98 در چهار دهک اول جامعه دیده شود. وی معتقد است هرچه شرایط اقتصادی ضعیف‌تر شود، امکان خرید از خانوارها از مارکت پلیس‌ها نیز کاهش پیدا می‌کند.
معاون شرکت تجارت الکترونیکی ارتباط فردا در بخشی از سخنان خود ضمن اشاره به محدودیت‌ها در بازارهای آنلاین داخلی افزود: مارکت پلیس‌های ایرانی از جمله دیجی‌کالا در شرایط فعلی قادر به فعالیت بین‌المللی و منطقه‌ای و در نتیجه رشد نیستند و به بازارهای خارجی بزرگ‌تری نیاز دارند.
رویداد نیمدایره ، اقتصاد دیجیتال به روایت دنیای اقتصاد
اولین نشست تخصصی از سری رویدادهای نیمدایره، روز چهارشنبه بیستم آذر ماه با هدف بررسی تجارت الکترونیکی ایران در مرکز همایش‌های بین‌المللی «رایزن» برگزار شد. این رویداد که با همت گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد برگزار شد، در اولین قدم به تحلیل و بررسی پیچ و خم‌های توسعه تجارت الکترونیک کسب و کارهای ایران پرداخت.
سروش فولادچی رییس مرکز همایش‌های دنیای اقتصاد درباره رویداد نیمدایره گفت : دنیای اقتصاد از ابتدای راه‌اندازی در کنار توجه به اقتصاد کلان روی بحث اقتصاد دیجیتال تمرکز ویژه‌ای گذاشت و ایجاد صفحات بازار دیجیتال از ابتدای انتشار روزنامه بخشی از این رویکرد بود. با رویداد نیمدایره این رسانه تلاش می‌کند که مجموعه رویدادهای تخصصی را در زمینه‌های مختلف اقتصاد دیجیتال برگزار کند و در نخستین قدم تجارت الکترونیکی به عنوان پیشران اقتصاد دیجیتال مورد توجه قرار گرفت.
به گفته فولادچی زمانی که از دیجی‌کالا برای حضور در این رویداد دعوت کردیم آنها گفتند که گزارشی را از شش ماهه نخست آماده کرده‌اند که پیشنهاد کردیم این گزارش را در اینجا ارایه دهند.
فولادچی افزود: تلاش می‌کنیم در قدم‌های بعدی حوزه‌های مختلف اقتصاد دیجیتال را با حضور بازیگران اصلی آن عرصه مورد بررسی قرار دهیم.
