نام نویسنده: سونيتا سراب‌پور
مسوول چاپ صفحات یک روزنامه هستید و همیشه بعد از پایان کار فایل‌های PDF شده صفحات روزنامه را با استفاده از جی‌میل خود به چاپخانه ارسال می‌کنید.
به این دلیل جی‌میل را برای انتقال اطلاعات خود انتخاب کرده‌اید که هم سرویس امن‌تری است و هم برعکس سرویس‌هايی همچون YAHOO، HOTMAIL و… نیازی نیست که برای Attach کردن یک فایل زمان زیادی را سپری کنید.
چند سالی است که با همین روش صفحات PDF شده روزنمه خود را روانه چاپخانه می‌کنید؛ اما در چند روز اخیر به دلیل اختلال در شبکه اینترنت کشور در ارسال اطلاعات خود به چاپخانه به مشکل برخورده‌اید. مجبور می‌شوید از راه‌های دیگری همچون پیک برای ارسال اطلاعات به چاپخانه استفاده کنید تا این اختلالات همیشگی دست از سر اینترنت بردارد.
چند روزی می‌گذرد و همه چیز تقریبا به حالت اول خود بازمی‌گردد. خوشحال از اینکه دیگر مجبور نیستید برای هر بار پیک هزینه زیادی پرداخت کنید، پشت میز کامپیوترتان می‌نشینید و به سراغ جی‌میل خود می‌روید.Password و Username را وارد و روی گزینه ورود کلیک می‌کنید. ثانیه‌هايی را پشت سر می‌گذارید، دقیقه‌ها و ساعت‌ها….. اما هیچ اتفاقی نمی‌افتد.
دوباره هر کاری که به ذهن‌تان می‌رسد امتحان می‌کنید؛ اما بدون اینکه نتیجه‌ای داشته باشد. خسته‌تر از همیشه تلفن را برمی‌دارید و شماره پیک را می‌گیرید.
عمدی یا غیرعمدی؟
جی‌میل من باز نمی‌شه، جی‌میل شما باز می‌شه؟ این سوالی است که این روزها اکثر کاربران این سرویس از یکدیگر می‌پرسند. اختلال در سرویس جی‌میل، یکی از سرویس‌های پرمخاطب گوگل، چند هفته‌ای است که کاربران ایرانی را با مشکل جدی مواجه کرده است؛ مخصوصا کاربرانی که علاوه بر چک کردن میل یا چت کردن، کارهای تجاری خود را روی این سرویس قرار داده‌اند.
اختلال در سرویس جی‌میل اتفاق جدیدی نیست؛ چراکه طي ماه‌هاي گذشته این سرویس در سراسر جهان براي مقاطع كوتاهي دچار مشكل فني شد و در جديدترين مورد از مشكلات به مدت دو ساعت و نيم از كار افتاد؛ اما كاربران ايراني اين سرويس كه پس از هات‌ميل مايکروسافت و ياهوميل، سومين سرويس ايميل محبوب جهان است و بيش از 113 ميليون نفر از آن استفاده مي‌کنند، از زمان بروز اختلال در بخشي از سرعت اينترنت كشور كه طبق اعلام مسوولان، از قطعي كابل جاسك-فجيره ناشي شد، تاكنون از امكان‌پذير نبودن استفاده از اين سرويس شكايت داشته و برخي كاربران هم اظهار مي‌كنند كه چگونگي اين اختلال بيشتر شبيه كندي سرعت اينترنت است و جي‌ميل در برخي از ساعات روز به كندي باز مي‌شود.
عدم پاسخی شفاف از سوی مسوولان مرتبط در خصوص این اختلال، بازار شایعات را در چند روز اخیر داغ کرد و باعث شد هر یک از کاربران نظریات خاصی را در این خصوص مطرح کنند. افزایش این حجم شایعات در نهایت منجر به انتشار اطلاعیه‌ای از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات شد که در آن اعلام شد که این اختلال نه توسط وزارتخانه صورت گرفته و نه ربطی به قطعی کابل جاسک و فجیره دارد؛ بلکه این اختلال و عدم دسترسی به این سرویس از سوی شرکت مربوطه یعنی گوگل انجام شده است.
بلافاصله بعد از این اظهارنظر مسوولان ایرانی، شرکت گوگل نیز در اطلاعیه‌اي این خبر را تکذیب کرد. در بخشی از این اطلاعیه آمده است: ما از کاربران در ایران شنیده‌ایم که آنها در دسترسی به جی‌میل با مشکل مواجهند. ما افت شدید ترافیک را تایید می‌کنیم و با بررسی شبکه‌های خود به این نتیجه رسیده‌ایم که آنها به خوبی کار می‌کنند. همچنین گوگل اظهار کرد که هرگاه ما در سرویس‌های خود به مشکل بربخوریم، هرچه سریع‌تر سعی در رفع آن مشکل می‌کنیم؛ چراکه شدیدا معتقدیم مردم همه جای دنیا باید توانایی ارتباط آزاد آنلاین را داشته باشند؛ اما متاسفانه گاهی اوقات مشکلات پیش آمده خارج از کنترل ما است.
پس از اینکه گوگل نیز مسوولیت اختلال در سرویس جی‌ميل را نپذیرفت اظهارنظرهای جدیدی از سوی برخی مسوولان کشور مطرح شد. به عنوان مثال سعید مهدیون، مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات، در نشست خبری که هفته گذشته برگزار شد، در واکنش به وجود اختلال در سرویس جی‌میل، از مسدود بودن این سرویس استقبال کرد و آن را به نفع پست الکترونیکی ملی کشور دانست. وی همچنین اظهار کرده بود: «در مورد بسته شدن اين سرويس اگر هر كسي اعتراضي داشته باشد، بايد به سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي منتقل كند؛ ولي از نظر بنده اين يك فرصت حساب مي‌شود و بايد مردم كشور به سمت ايميل ملي هدايت شوند، به عبارتي تا زماني كه ما به خارجي‌ها اعتماد كنيم توسعه فناوري اطلاعات در داخل نخواهيم داشت و اين يعني اينكه بايد به دولت و كشور اعتماد كنيم.»
شاید بتوان این اختلال را به فال نیک گرفت تا کاربران ایرانی از سرویس‌های بزرگی همچون گوگل و یاهو به سرویس‌های وطنی مهاجرت کنند، اما پیگیری‌ها نشان می‌دهد كه مسوولان وزارت ارتباطات هنوز ایمیلی تحت عنوان ایمیل ملی را برای عموم مردم راه‌اندازی نکرده‌اند.
میل داخلی امن‌تر از میل خارجی
از زمان مطرح شدن ايميل ملي از سوی مقامات شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات، ابهاماتي نسبت به موفقيت‌آميز بودن يا كاربردي شدن اين طرح مطرح شد؛ يكي ا اين موارد اين است که در شرايطي كه اكثر كاربران در بخش دولتي يا غيردولتي ترجيح مي‌دهند از سامانه‌اي مطمئن و قابل اعتماد و معتبر استفاده کنند، آيا درگاه خدمات الكترونيكي ايران به عنوان بستر ايميل ملي، اين قابليت را دارا است يا اينكه به دليل شناخته بودن ياهوميل يا جي‌ميل اكثر كاربران به استفاده از اين بستر براي تبادل پست الكترونيك تمايل دارند.
بنا بر اظهارات مهدیون، امینت پست الکترونیکی ملی به مراتب بالاتر از سرویس‌های خارجی است؛ چراکه حداقل اطلاعات حیاتی و عمومی کاربران در داخل قرار دارد. همچنین مدیرعامل شرکت فناوری اطلاعات اعتقاد دارد که اگر هم این سریس ملی امن نباشد، باید به آن اطمینان کرد تا با گذشت زمان به استاندارد لازم برسد.
مهدیون به ویژگی این سرویس ملی اشاره می‌کند و می‌گوید: «در صورت استفاده کاربران از اين سامانه، اطلاعات موجود در پست الکترونيکي آنها به خارج از کشور منتقل نمي‌شود؛ اين سامانه سه گيگابايت فضا در اختيار کاربران قرار مي‌دهد و قابليت دريافت و ارسال نامه از ميل سرورهاي ديگر نظير ياهو يا جي‌ميل را دارد.
گفته می‌شود سرويس پست الكترونيكي ايران از تاريخ 28 مهر ماه سال 1386 به مديران دولتي و افراد واجد شرايط ارائه شده و تا پايان اسفند ماه 1386، در حدود 4500 كاربر در اين سامانه تعريف شدهاند. بر اساس بخشنامه معاون اول رييس‌جمهور، درگاه (پورتال) خدمات الكترونيكي ايران به مديران دستگاه‌هاي دولتي و افراد واجد شرايط كه با خارج از سازمان خود مكاتبه دارند، خدمت پست الكترونيكي (Email) ارائه كرد.
همچنین در حال حاضر امکان استفاده از صندوق پست الکترونيکي از طريق سامانه iran.ir براي مديران دستگاه‌هاي دولتي فراهم شده و متقاضيان مي‌توانند با مراجعه به اين سامانه نسبت به ايجاد صندوق پست الکترونيکي خود اقدام کنند؛ اين موضوع را سعيد مهديون اعلام و اظهار اميدواري كرده بود كه بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي صورت گرفته، به زودي امکان ارائه صندوق پست الکترونيکي امن به کاربران فراهم شود.
به باور مسوولان شرکت فناوری اطلاعات جذابیت‌های سرویس‌هايی همچون جی‌ميل و یاهو باعث شده است که مردم به طرف استفاده از این سرویس‌ها بروند، بدون اینکه از مخاطرات آن اطلاع داشته باشند. در واقع هر کاربر ایرانی با استفاده از این سرویس‌ها به گردانندگان این سرویس‌ها که اصولا هم آمریکایی هستند، اجازه می‌دهند که از اطلاعات آنها استفاده کنند که شرکت فناوری اطلاعات قصد دارد با در اختیار گذاشتن ایمیل مجانی ایرانی از خروج اطلاعات از کشور و سوءاستفاده از آن جلوگیری کند.
اما آنچه در این بین جالب به نظر می‌رسد، این است که پروژه‌هايی از این قبیل مثل ارائه ایمیل مجانی به کاربران یا شرکت‌ها پیشتر از این نیز به اجرا درآمده بود، اما به نتیجه دلخواهی نرسیده بود تا جایی که هنوز هم کاربران یا مسوولان سازمان‌ها یا وزارتخانه‌ها با استفاده از همان میل‌هاي ناامن خارجی دست به ارسال اطلاعات خود می‌زنند.
در این خصوص عباس پورخصالیان، کارشناس حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات با اشاره به ملی بودن و داخلی بودن پرو‌ژه‌های حوزه آی‌تی می‌گوید: «وقتی صحبت از ملی بودن یک طرح می‌شود، باید واقعا ملی باشد، نه اینکه به عده‌ای بدهند، به عده‌ای مجانی و به عده‌ای پولی بدهند. مقصود از ملی بودن این نیست که اجرا کنند و مدیرش ایرانی باشد؛ مقصود از ملی بودن این است که سرویس مورد نظر مجانی و داراي تمامي تسهیلات باشد، همچنین شنود از طریق آن قانونی صورت بگیرد.» به اعتقاد پورخصالیان استفاده از یک میل داخلی برای مدیران و مسوولان یک سازمان یک وجهه است؛ اما با وضعیت حوزه فناوری اطلاعات کشور و شایعات مختلف در حوزه امنیت سرویس‌های اینترنتی به نظر نمی‌رسد که کاربران رغبت چندانی به استفاده از سرویس پست الکترونیکی داخلی باشند و این کار باید پیشتر از این‌ها مطرح و انجام می‌شد.
منبع : دنیای اقتصاد
