وعده جدید دولت: ایجاد ۱۰ یونیکورن تا سه سال آینده

فردای اقتصاد نوشت: دولت ایران به دنبال ایجاد ده تک شاخ یا یونیکورن استارتاپی تا سه سال آینده در ایران است.

روح الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی رییس جمهوری با اشاره به این وعده گفته که تاکنون در معاونت علمی ۲۶ ابرپروژه تعریف شده که انجام این پروژه‌ها بر پایه قرار گرفتن چندشرکت در کنار هم است.

فیروزآبادی مسیر شکل دهی یونیکورن‌ها را از کنار هم قرار گرفتن شرکتهای کوچک در کنار هم تعریف کرده است.

معاون علمی رییس جمهور سه بستر برای ایجاد یونیکورنها را در حمایت بزرگ تحت عنوان پروژه‌های پیشران، پروژه‌های دستگاه‌ها و صنایع بزرگ و حمایت از خط صادراتی ویژه عنوان کرده است. وی همچنین از تشویق شرکتها برای ایجاد کار کنسرسیومی و تبدیل شدن به ابر شرکت خبر داده است.

وعده جدید ایجاد یونیکورن ( استارتاپ‌هایی که بیش از یک میلیارد دلار ارزش دارند ) پیش از این در ابتدای دولت قبل توسط وزیر ارتباطات وقت عنوان شده بود. آذری جهرمی در آن زمان از ایجاد پنج یونیکورن استارتاپی طی چهارسال خبر داده بود.

به رغم اینکه اکوسیستم استارتاپی در ایران بسیار زود شکل گرفت اما مسیر رشد استارتاپ‌ها ادامه پیدا نکرد و هنوز در ایران هیچ شرکت یونیکورن – با ارزش بیش از یک میلیارد دلار – وجود ندارد. این در حالی است که همسایگان ایران دارای چندین یونیکورن هستند.

فردای اقتصاد در برنامه تک شاخ دلایل فقدان یونیکورن‌های استارتاپی را در ایران دنبال می‌کند. کارآفرینان مختلفی تاکنون درباره دلایل فقدان یونیکورن‌های استارتاپی در ایران با فردای اقتصاد گفت و گو کرده‌اند.

ارزشهای یونیکورن‌های استارتاپی برای کشورها

ایجاد یونیکورن‌های استارتاپی به خودی خود شاخصی برای موفقیت بخش اقتصاد دیجیتال در یک کشور محسوب نمی‌شود اما حضور آنها نشان‌گر وجود چرخه رشد جریان نوآوری و تکنولوژی در یک کشور است.

نگاهی به تعداد یونیکورن‌ها در جهان نشان می‌دهد که کشورهایی که دارای بیشترین سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها هستند بیشترین تعداد یونیکورن‌ها را هم به خود اختصاص داده‌اند.

در دنیا آمریکا و چین دارای بیشترین تعداد یونیکورن‌های استارتاپی هستند و در بین همسایگان ایران نیز ترکیه با ۶ و امارات با ۴ یونیکورن دیده می‌شوند.

یونیکورنها یا ابرشرکتهای تکنولوژی همانند لوکوموتیو بخشهای بزرگی از اقتصاد دیجیتال کشورها را راهبری می‌کنند و از این رو متحول کننده اقتصاد کشورها هستند.

چرا در ایران یونیکورن نداریم؟

تحلیل‌گران فضای اقتصاد دیجیتال معتقدند که پیش زمینه ایجاد یونیکورن در ایران وجود فضای مساعد کسب وکار، جریان سرمایه‌گذاری جسورانه، رگولاتوری مناسب و فرصت ارتباط با جهان تکنولوژی است که منجر به ایجاد اکوسیستم استارتاپی پویا می‌شود.

بازیگران فعلی اکوسیستم استارتاپی ایران معدود شرکتهای برجا مانده از موج اصلی اکوسیستم استارتاپی در طی یک دهه اخیر هستند که با دشواری‌های زیادی برای رشد روبه رو بوده‌اند.

از طرفی طی ده سال اخیر شاهد سیل مهاجرت فعالان استارتاپی، تعطیل صدها استارتاپ کوچک و مراکز رشد بوده‌ایم.

از سوی دیگر از بین تمامی استارتاپ‌های ایرانی تنها یک شرکت توانسته وارد بازار سرمایه شود و جریان سرمایه‌گذاری جسورانه در ایران از ۵۰ میلیون دلار در سال عبور نمی‌کند که حتی قابل مقایسه با یک راند سرمایه‌گذاری یک استارتاپ در کشورهای همسایه نیست.

مجموعه سیاست دولت‌ها در ایران به رغم علاقه‌مند بودن به بهره گرفتن از رشد استارتاپ‌ها تاکنون موفق نبوده است. تزریق سرمایه از طریق دولت به بخش نوآوری در طی سالهای اخیر سیاستی بوده که به ایجاد هیچ استارتاپ جدیدی در این حوزه منجر نشده است. از طرف دیگر قطع ارتباط با جهان عملا دست استارتاپهای ایرانی را از سرمایه گذاری خارجی کوتاه کرده است.

همچنین فیلترینگ گسترده اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و افت پیاپی سرعت و کیفیت اینترنت یکی از مهمترین دلایل مهاجرت نخبگان استارتاپی از ایران شده است.

در برنامه تازه‌ای که دولت برای ایجاد یونیکورن‌های استارتاپی معرفی کرده سیاست ادغام شرکتها و ایجاد کنسرسیوم به عنوان مسیر یونیکورن‌سازی اعلام شده است در حالی که مسیر اصلی ایجاد یونیکورن و رشد جریان استارتاپی رفع موانع موجود و واضح پیش روی کارآفرینان استارتاپی است.