چرا تبدیل هوش مصنوعی به یک فناوری ایمن کار ساده‌ای نیست؟

متخصصان و توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی دو دیدگاه را نسبت به این فناوری نوظهور دارند؛ یا زندگی انسان‌ها را بهبود می‌بخشید و یا بشریت را نابود خواهد کرد. 

به همین دلیل، پارلمان اروپا قصد دارد تا ساعاتی دیگر، درمورد این فناوری و نحوه قانونگذاری آن تصمیم‌گیری کند. اما سوالی که بر ذهن نقش می‌بندد این است که چگونه می‌توان هوش مصنوعی را به فناوری امن و بی‌خطری تبدیل کرد. 

توافق بر سر تعریفی واحد از هوش مصنوعی

تقریبا دو سال طول کشید تا پارلمانی اروپا، تعریفی از یک سیستم هوش مصنوعی ارائه داد؛ نرم‌افزاری که می‌تواند برای مجموعه مشخصی از اهداف تعریف‌شده توسط انسان، خروجی‌هایی مانند محتوا، پیش‌بینی، توصیه و یا تصمیماتی را ارائه دهد که می‌تواند بر محیطی که انسان‌ها با آن در تعامل هستند، تاثیرگذار باشد. 

حالا قرار است که قانون و قانونگذاری در حوزه هوش مصنوعی در اروپا به رای گذاشته شود که در نوع خود، اولین قانون پیرامون این فناوری نوظهور خواهد بود و فراتر از قوانین و دستورالعمل‌های داخلی خواهد بود و تمامی‌شرکت‌ها، ملزم به رعایت آن خواهند بود. 

دستیابی به یک توافق جهانی

سنا خراقانی، رئیس سابق اداره هوش مصنوعی بریتانیا معتقد است که هوش مصنوعی، هیچ حد و مرزی را پیش روی خود نمی‌بیند و توجهی به آن ندارد. او گفت: ما باید در این زمینه به یک همکاری بین المللی دست یابیم که البته می‌دانم کار سختی است. این یک موضوع داخلی نیست و تنها محدود به یک کشور نخواهد بود. 

اما آنچه شاهدیم این است که فعلا هیچ برنامه‌ای برای تنظیم‌گری و قانونگذاری جهانی هوش مصنوعی همانند رویه‌های مرسوم در سازمان ملل وجود ندارد. اگرچه برخی کشورها، چنین موضوعی را پیشنهاد داده‌اند  که البته ایده و نگاه هر کدام متفاوت است.

پیشنهادات اتحادیه اروپا، سخت‌‎گیرانه‌تر است و شامل درجه‌بندی محصولات هوش مصنوعی با توجه به تاثیر آنهاست. برای مثال، مقررات سبک‌تری برای فیلتر تشخیص فایل‌های اسپم یا همان هرزنامه در ایمیل در مقایسه با ابزار تشخیص سرطان اعمال می‌شود. 

بریتانیا مقررات هوش مصنوعی را بر عهده رگولاتورها گذاشته و عنوان کرده که برای مثال، اگر فرد و یا نهادی معتقد است که این فناوری علیه آنها تبعیض قائل شده، می‌تواند شکایت خود را در کمیسیون برابری در این کشور مطرح کرد. 

آمریکا نیز قوانینی را پیشنهاد کرده که اگرچه ممکن است افراد از آن تعبیت کنند، اما اجباری نیستند. با این حال، قانونگذاران آمریکایی در جلسه اخیر کمیته هوش مصنوعی، به غیراثربخش بودن این قوانین اعتراف کردند.

چین نیز اعلام کرد که شرکت‌ها را ملزم خواهد کرد تا هر زمان که از الگوریتم‌های هوش مصنوعی استفاده می‌شود، به کاربران اطلاع دهند.

جلب اعتماد عمومی

ژان مارک لکلبرگ، از مدیران ارشد حوزه فناوری می‌گوید: اگر مردم به هوش مصنوعی اعتماد کنند، از آن استفاده خواهند کرد. این فناوری مزیت‌هایی دارد که می‌تواند زندگی مردم را بهبود بخشد. 

از جمله این موارد می‌توان به کمک به کشف آنتی بیوتیک‌ها، توانبخشی افراد دارای مشکلات حرکتی، پیش‌بینی و تحلیل شرایط آب و هوایی و… اشاره کرد. 

اما پارمان اروپا از مردم می‌خواهد که نسبت به خطرات احتمالی محصولات هوش مصنوعی آگاه باشند. شرکت‌هایی که قوانین این حوزه را رعایت نکنند، ممکن است با جریمه بیش از 30 میلیون یورویی و یا 6 درصدی گردش مالی سالانه جهانی مواجه شوند. 

اما سوال اینجاست که آیا شرکت‌ها و توسعه‌دهندگان ابزارهای هوش مصنوعی می‌توانند نحوه استفاده از محصولات خود را پیش‌بینی و یا کنترل کنند؟

تصمیم‌گیری درباره اینکه چه کسی می‌تواند قوانین را بنویسد

تا به امروز، هوش مصنوعی در حوزه‌ای که خواسته جولان داده و می‌توان گفت که پلیس خود بوده است. به گفته سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI، شرکت‌های هوش مصنوعی بزرگ، با قوانینی که از سوی دولت‌ها وضع شود، موافقند و آن را برای کاهش خطرات احتمالی مفید می‌دانند. 

اما باید به این نکته نیز توجه داشت که نوشتن قوانین در این حوزه، صرفا نباید با اتکا به نظرات و دیدگاه‌های توسعه‌دهندگان هوش مصنوعی باشد و مردم نیز باید در تصمیم‌گیری‌ها جای داشته باشند. 

بارونس لین فاکس، موسس Lastminute.com معتقد است که تنها نباید به صحبت‌های شرکت‌ها گوش داد. ما باید جامعه مدنی، دانشگاه‌ها و افرادی که تحت تاثیر مدل‌های هوش مصنوعی هستند، درگیر کنیم.

اقدام سریع 

مایکروسافت که میلیاردها دلار در ChatGPT سرمایه‌گذاری کرده، می‌خواهد که قانونگذاری در این حوزه هرچه سریع‌تر انجام شود. هوش مصنوعی اگرچه بهره‌‎وری را افزایش داده و برخی فرصت‌های شغلی را ایجاد کرده، اما هزاران نفر را بیکار کرده است.

در همین رابطه، چندی پیش دو نفر از سه شخصیتی که از آن‌ها به عنوان پدرخوانده‌های هوش مصنوعی یاد می‌شود، نسبت به پتانسیل‌های این فناوری هشدار دادند. با این حال، مارگرت وستاگر، رئیس فناوری اتحادیه اروپا اعلام کرد که لایحه هوش مصنوعی، حداقل تا سال 2025 اجرایی نخواهد شد که بسیار دیر خواهد بود.

با این حال، وی به همراه همکاران خود در حال تدوین مجموعه قوانینی به اصطلاح داوطلبانه هستند که البته الزام‌آور نیستند اما قرار است طی چند هفته آینده آماده شود.