شرکت های مخابراتی چگونه سودده شدند

نام نویسنده: علی شمیرانی

ماهنامه دنیای مخابرات و ارتباطات – اگرچه به این سری از پرسش های جدید می بایست پرسش های همیشگی و رایج مرتبط با شرکتی که 40 هزار نیرو و بالغ بر 45 میلیون مشرک دارد نیز اضافه کرد. موضوع کاهش نرخ پیامک، عرضه خدمات ام ام اس، نحوه واگذاری شرکت مخابرات به بورس، وضعیت پروانه این شرکت و موضوعات اخیر طرح شده در برخی رسانه ها مبنی بر نحوه سودده شدن شرکت های مخابراتی که زیانده تلقی می شدند، بهانه ای شد تا با دکتر داود زارعیا مدیرکل روابط عمومی و امور بین الملل شرکت مخابرات ایران به گفت و گو بپردازیم. زارعیان سوابقی قریب به 6 سال است که عهده دار این سمت بوده و پیش از این نیز عهده دار سمت هایی همچون مدير کل روابط عمومی شرکت مخابرات ايران (از سال 1380 تاکنون) مدير کل روابط عمومی بانک مسکن (٧٩-1378) ،مدير کل روابط عمومی شرکت مخابرات ايران(٧٧- 1374) ،رئیس اداره انتشارات روابط عمومی وزارت پست و تلگراف و تلفن (٠ ٧ ٣ ١) بوده است.

• اجازه دهید خیلی صریح و بدون مقدمه برویم سراغ مسایل روز حوزه مخابرات کشور به همین منظور می خواستم در مورد نحوه جمع بستن عرضه سیم کارت های ویژه پیامک ارزان و مخالفت وزات ارتباطات با کاهش نرخ پیامک در سایر سیم کارت ها بپرسم. به نظر شما این دو موضوع چگونه در کنار هم جمع می شوند؟
توجه داشته باشید که ما هنوز زمان مشخصی برای عرضه این سیم کارت ها اعلام نکرده ایم و در آخرین اظهارنظرها نیز تاکید شد که تا زمانی که واگذاری سیم کارت های اعتباری و دایمی به روز نشده است، نسبت به واگذاری این سیم کارت اقدام نشود.

• در مورد نتیجه نهایی کشمکش های پیش آمده در خصوص کاهش نرخ کلی پیامک بفرمایید. کار به کجا رسید، قصد کاهش دارید یا نه؟
کاهش یا افزایش تعرفه ها مشکلی را حل نمی کند. به اعتقاد من نظام تعرفه به صورت کلی و نه جزیی قابل بازنگری است. شاید به تعبیری بتوان گزارش سازمان بازرسی کل کشور را پذیرفت اما نباید فراموش کرد که مخابرات نرخ ارزان زیادی را در بسیاری از خدمات به مردم ارایه می دهد. لذا اگر قرار باشد تعرفه SMS مورد بازنگری قرار گیرد باید به موازات آن سایر خدمات و نرخ های شرکت مخابرات هم مورد بازبینی قرار گیرد. به هر حال این بخشی از درآمدهای دولت است و شرکت مخابرات هم هزینه های زیادی بابت توسعه می پردازد.
این نکته را هم نباید فراموش کنید که شرکت مخابرات همانطور که همیشه هم اعلام کرده هر گاه احساس کند امکان کاهش تعرفه ای را دارد نسبت به این مهم اقدام می کند. کما این که ما امسال هزینه نمایشگر ر حذف کردیم، تعرفه اینترنت کاهش یافت، قیمت سیم کارت دایمی کاهش یافت در حالی که بررسی های ما نشان می داد که بازار همچنان کشش خرید با نرخ قبلی را دارد.
از سوی دیگر ما نباید شرکت های دولتی را به سمت زیاندهی پیش ببریم جالب است بدانید در آفریقا درصدی که از درآمدشان برای ارتباطات می پردازند بیشتر از ایران است حتی در برخی کشورها تا بیست درصد درآمدشان صرف هزینه ICT می شود در حالی که ما برای تلفن ثابت در ایران میانگین هزینه ای کمتر از ده تومان می پردازیم.

• نکته دیگری که موجبات برخی نگرانی ها شده به عرضه سیم کارت های ویژه پیامک ارزان باز می گردد، آیا عرضه این سیم کارت ها موقعیت سه پیمانکار خصوصی که اقدام به ارایه پیامک می کنند را به خطر نمی اندازد؟
قرار داد سه شرکت خصوصی فعال در این حوزه 2 ساله بود که آخر ماه جاری به پایان می رسد و شرکت ارتباطات سیار یک RFP جدید و متفاوت را در مزایده بعدی فراخوان خواهد کرد. لذا مشکلی برای ادامه فعالیت این شرکت ها وجود نخواهد داشت چرا که هم متقاضی ارایه خدمات اس ام اس انبوه روبه افزایش است و هم با ارایه SMS BOX امکان ادامه فعالیت برای شرکت های علاقه مند در این حوزه فراهم خواهد بود. اگرچه تعداد این شرکت ها نیز در دوره بعد قطعا بیشتر از سه شرکت خواهد بود.

• ما از یک سو می بینیم که ارایه سرویس ام ام اس اپراتور دوم متوقف است اما از سوی دیگر مدیران شرکت ارتباطات سیار نیز اعلام می کنند که تا پایان ماه جاری اقدام به ارایه این سرویس نیز خواهند کرد.
MMS شرکت ارتباطات سیار تا پایان ماه جاری قطعا عرضه نخواهد شد چراکه اصولا در مورد همه اپراتورها می بایست ابتدا سیستم پالایش حل شود. ضمن آن که بازخوردهایی که از ارایه این سرویس از سوی اپراتور دوم دریافت شد نشانگر آن بود که واقعا در سطح جامعه نگرانی هایی ایجاد شده است. کما این که در مورد بلوتوث هم ما تماس ها و ارتباطات زیادی از طرف مردم داریم که با نگرانی خواستار ارایه راهکاری برای کنترل این شکل از ارتباطات هم هستند، ین موارد نشانگر نگرانی زیاد مردم است.
اگرچه یک تحقیق علمی در 12 کشور نشان می دهد استفاده نادرست از فناوری به ماه های اول و دوم ورود فناوری محدود می شود و بعد از آن کاربران به شکل درستی از آن استفاده خواهند کرد.
• برویم سراغ موضوع خصوصی سازی شرکت مخابرات ایران، در این مورد دو بحث مطرح شده اخیرا این که بالاخره مخابرات با پروانه به بورس می رود یا بدون پروانه ؟
در این مورد یکی از مسوولان بورس اعلام کرده که شرکت مخابرات باید با پروانه وارد بورس شود که ما هم موافق پروانه دار شدن هستیم چراکه وضع آینده در تعیین نرخ تاثیر گذار است. پروانه چند مزیت دارد اول آنکه مکان مقایسه با سایر اپراتورها را فراهم می کند، دوم آنکه نرخ حق لیسانس که قاعدتا رقم قابل ملاحظه ای هم خواهد بود روشن می شود، سوم آنکه نوع فناوری قابل ارایه در پروانه مشخص می شود و نکته چهارم آنکه موضوع ارتباط متقابل نیز در آن تعیین می شود به این ترتیب ما با افق روشنی خصوصی می شویم. صدور پروانه شرکت مخابرات نیز در مراحل پایانی قرار دارد و قطعا تا پایان سال جاری صادر می شود.

• طي روزهاي گذشته اخبار مختلفي به نقل از نهادي همچون مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي و برخي منابع در رسانه‌ها به چاپ رسيد كه براساس اين گزارش‌ها شركت‌هاي مخابراتي زيانده اعلام شده و تايد شده بود كه اين شركت‌ها به شكل معجزه‌گونه‌اي يكساله سودده شدند.
در گزارش‌هاي منتشره مبني بر مشكلات مالي شركت‌هاي مخابراتي آمده بود، 23 شركت از 30 شركت استاني مخابرات زيانده هستند در حالي كه وزارت ارتباطات اعلام كرده كه تنها دو شركت زيانده دارد.اگرچه گزارش مركز پژوهش‌هاي مجلس شوراي اسلامي برپايه تراز و گزارش مالي سال 84 مجموعه مخابرات منتشر شده، حال آنكه آمار سال 85 اين شركت نشان مي‌دهد كه مخابراتي‌ها سودده شده‌اند.
در خصوص شرکت های مخابراتی باید جامع نگری شود. شركت مخابرات با 32 شركت استاني قرار است يكجا وارد بورس شود و ما تك‌فروشي نمي‌كنيم. همچنین نباید فراموش کرد که شركت‌هاي مخابراتي از سه بخش ثابت، سيار و فناوري اطلاعات تشكيل شده‌اند كه از اين منظر سودده بوده و مشكلي براي واگذاري ندارند.
براساس گزارش مجمع مخابرات، اين شركت 850 ميليارد تومان در سال 85 سود داشته كه اين موضوع واضح است.

درست است که 23 شركت در سال 84 زیانده اعلام شدند اما اين تعداد در سال 85 به دو شركت زيانده كاهش يافت كه اين موضوع دو دليل واضح دارد.
اول آنكه زياندهي شركت‌هاي مخابراتي بالا نبود و با يك تغيير برطرف شد و دوم آنكه در فاصله سال‌هاي 84 تا 85 واگذاري سيم‌كارت‌هاي دولتي دو برابر شد يعني 5/7 مشترك در سال 84 به 15 ميليون در سال 85 رسيد.از سوی دیگر با توجه به وجود نهادهاي متعدد نظارتي مگر مي‌توان در حساب‌هاي دولتي آمار غلط ارايه داد و اصولا چرا بايد چنين كاري انجام شود.

• در مورد نحوه واگذاری شرکت مخابرات نیز گمانه زنی هایی می شود مثل این که با نحوه تقسیم فعلی سهام مدیریت کلی همچنان در دست بخش دولتی باقی می ماند و سایر سهامداران نقش زیادی در تصمیم گیری ها ایفا نخواهند کرد و به این ترتیب امکان ریسک خریداران بزرگ بالا می رود.
از مجموع سهام مخابرات 20 درصد در اختیار دولت می ماند، 30 درصد نیز در قالب سهام عدالت قرار است که واگذار شود به این ترتیب 50 درصد نیز به بازار عرضه می شود که پیش بینی می شود 40 درصد به صورت بلوک واگذار شود. همچنین دولت این تعهد را نیز داده که سهام عدالت در قالب تعاونی واگذار شود به این ترتیب نقش دولت کم خواهد شد.

• در مورد سرنوشت ودایع ظاهرا کار به سران قوا کشیده شده ، علت این امر چیست؟
بله سران سه قوه در این مورد تصمیم خواهند گرفت چراکه در این مورد دو بحث وجود داشت که این ودایع که قریب به چهارهزار و پانصد میلیارد تومان نیز ارزش دارد یا باید سرمایه محسوب شود یا به صورت سهام بازگردد. نظر مخابرات این است که اگر سرمایه نشود مشترکان سهام دار شوند.

• به عنوان آخرین پرسش در مورد اصلی ترین دغدغه خود شرکت مخابرات برای خصوی سازی توضیح دهید. در بیرون از مخابرات نگرانی هایی در مورد شکل نهایی مدیریت مخابرات، شکل واگذاری سهام، سرنوشت سایر پیمانکاران و اپراتورهای خصوصی پس از مخابرات و مسایلی از این دست وجود دارد، اما دغدغه اصلی مخابرات در این مورد چیست؟
به علت ساختار صد در صد دولتی مهمترین دغدغه شرکت مخابرات وضعیت کارکنان آن است. در حال حاضر مخابرات حدود 40 هزار کارمند دارد که از زمان مطرح شدن بحث خصوصی سازی نگرانی و پرسش های زیادی در میان کارکنان ایجاد شده است. ما نیز جلسات زیادی با کارکنان و نمایندگان آنها داشته و در قالب جلسات، نشست ها و انواع روش های اطلاع رسانی سعی در ارایه امینان و برطرف کردن این نگرانی ها هستیم چراکه دولت در لایحه ای که ارایه کرده حقوق مکتسبه کارکنان را لحاظ کرده است.