نام نویسنده: ایمان بیک
فناوران – فرآيند آماده‌سازي و واگذاري كارت هوشمند سوخت، طولاني و پرحرف و حديث بود؛ اما در نهايت محصولي به دست مردم رسيد كه در پشت صحنه خود واجد فوايد و مزاياي بسياري براي سامانه‌هاي اطلاعاتي، برنامه‌ريزي و آماري كشور است. مثلا حالا ديگر مسوولان بايد بدانند فلان خودرو كجاست و پايگاه‌هاي داده‌اي نهادهايي همچون راهنمايي و رانندگي، ثبت اسناد و از اين دست را مي‌توان با اجراي همين يك پروژه به روز و الكترونيكي كرد . اما آنجا كه كار به مردم به عنوان كاربران كارت هوشمند سوخت و ساير خدمات الكترونيكي برمي‌گردد، شاهد دورانديشي، نظم عملياتي و فرهنگ‌سازي مناسبي نبوديم.
واقعيت اين است كه اين پروژه عظيم مي‌توانست در سطح جامعه موجد و محرك رويكردي همه‌جانبه به استفاده از خدمات الكترونيكي شود. اما به چند دليل ساده كه شايد ناشي از نبود دورانديشي يا نگاه سطي به مقوله خدمات الكترونيكي باشد، اين فرصت از دست رفت، هر چند نهادهاي متولي و استراتژيست‌هاي توسعه IT كشور نيز در اين پروژه دخيل بوده‌اند. به چند فرصت از دست رفته در اين فرآيند توجه كنيد.
كارت هوشمند سوخت، سخت به دست مردم رسيد.اين موضوع را مي‌توان بررسي كرد تا معلوم شود ماندن در صف‌هاي طولاني، اعصاب خردكن و فرساينده و يا پاسكاري شدن از اين مركز پستي به ديگري، براي دريافت كارتي كه بايد حلال مشكلات و اولين نماينده همه‌گير خدمات الكترونيكي باشد، چه اثر رواني روي دريافت‌كنندگان آن گذاشته است.
كارت هوشمند مي‌توانست تسهيل‌كننده فرآيند دريافت سوخت باشد. اما در عمل چه شد؟ فقط دو مرحله ديگر به فرايند سوخت‌گيري اضافه شد. بايد پياده شويد، كارت را در دستگاه بگذاريد (يك مرحله) سوخت‌گيري كنيد و كارت را برداريد (مرحله دوم) تازه اين هراس را هم خواهيد داشت كه كارت‌تان را در دستگاه جا بگذاريد.
كارت سوخت از سوي ديگر از ابتدا با اين اضطراب همراه بوده كه به وسيله آن “محدوديت” در دريافت سوخت ايجاد خواهد شد. اين محدوديت براي جامعه ناآگاه به مزاياي كارت سوخت تنها يك نگراني به بار آورد و ديگر هيچ.
كارت هوشمند سوخت مي‌بايست خدمات الكترونيكي هوشمند بدهد و امور را ساده كند. مثلا پرداخت هزينه سوخت را مي‌شد با سازوكاري از طري همين كارت‌ها به انجام رساند كه اين، مي‌شد بزرگ‌ترين فرهنگ‌سازي براي استفاده از خدمات پول الكترونيكي يا كارت اعتباري. اما در عمل چنين نشد.
جالب‌تر از همه اينكه اين كارت” هوشمند” را درون پاكت‌نامه‌اي ” بي‌هوش” تحويل مردم دادند و بوالعجب كه براي دريافت دوباره اين”هوشمند” نيازمند نگهداري آن كاغذ پاره “بي‌هوش” هستيم.در صورتي كه مي‌شد اين اطلاعات را درون همان كارت ذخيره كرد. اين يعني دردسر و نگراني تازه براي شهرونداني كه بايد يك پاكت‌نامه را درون گاوصندوقي، جايي، نگاه دارند.
به هر حال كارت سوخت فرصتي بود كه مي‌شد از آن در جهت فرهنگ‌سازي e –Services اتفاده كرد، اما اين فرصت، سوخت.
