نام نویسنده: مهندس عباس پورخصالیان
بزرگراه فناوری –
1-آشنایی با مفاهیم پایه
1-1″پایانش” و ” آغازش”، دو اصطلاح مخابراتی در برابر واژه‌‌های termination و origination (در زبان انگلیسی)اند که در مهندسی ترافیک تلفنی به‌ویژه در بهره‌برداری از ارتباطات بین‌المللی تلفنی به‌کار می‌روند.
1-2″برخوانی” نیز اصطلاح تخصصی مخابرای‌ها برای واژه call (در انگلیسی) یا Anruf (در زبان آلمانی) است.
1-3اینکه چرا مخابراتی‌ها به call، “برخوانی” می‌گویند (و البته فرهنگستان زبان و ادب فارسی هم آن را به تصویب رسانده است) این است که معادل‌های “عامیانه” call یعنی زنگ زدن، تلفن کردن، شماره‌گیری کردن، تماس گرفتن و مکالمه، هیچ کدام معنای call را در زبان تخصصی مهندسان مخابرات نمی‌رسانند.
1-4در واقع،”برخوانی”، فرایندی است که از برداشتن گوشی (در تلفن ثابت) و شماره‌گیری در (تلفن‌همراه) تا گذاشتن گوشی روی قلاب دستگاه تلفن (در تلفن ثابت) و قطع ارتباط (در تلفن‌همراه) ادامه می‌یابد چه به مکالمه، منجر شود یا نشود. رست به‌همین خاطر است که به call نمی‌توان “مکالمه تلفنی” گفت چون ممکن است در بسیاری از موارد به مکالمه منجر نشود.
1-5در اصل،”پایانش” و “آغازش” نیز اختصارهایی برای “پایانش برخوانی”(های بین‌المللی) و یا “آغازش برخوانی”(های بین‌المللی) هستند و هر دواصطلاح مذکور، از منظر یک بهره‌بردار (یا اپراتور) و یک کشور، مثلا کشور ایران، مطرحند!
1-6در “پایانش برخوانی”، فرض بر این است که فردی در خارج از کشور، اقدام به شماره‌گیری تلفن فرد دیگری در داخل کشور کرده است و اگر این ارتباط را از دو “نیم‌برخوانی” یا دو Half-call در نظر بگیریم، به‌طوری که نیمی از آن، در خارج از ایران و یم دیگر در داخل ایران، امتداد داشته باشد، منظور از پایانش، فرآیندی است که در”نیم‌برخوانی” دوم یعنی در داخل ایران، توسط اپراتور ایرانی انجام می‌پذیرد تا یک ارتباط بین‌المللی موفق، برقرار شود.
1-7به‌همین ترتیب در”آغازش برخوانی” فرض بر این است که فردی در داخل کشور اقدام به شماره‌گیری تلفن فرد دیگری در خارج از کشور کرده است و اپراتور ایرانی (یا شرکت مخابرات ایران به‌طور کلی و شرکت ارتباطات زیرساخت به‌طور خاص) مسؤول پردازش “نیم‌برخوانی” داخل ایران است.
1-8از آن‌جایی که پردازش “نیم‌برخوانی” دوم یعنی”پایانش” باری است بر دوش اپراتور ایرانی اما درآمدش به جیب اپراتور خارجی می‌رود، به‌طور معمول باید قراردادی مبنی بر تصفیه‌حساب‌های ارتباطات بین‌المللی میان دو اپراتور مبدا و مقصد ارتباط امضا شود. از همین‌رو اپراتور ایرانی، یعنی شرکت ارتباطات زیرساخت، در هر ارتباط وارده از بین‌الملل، اپراتور صادرکننده برخوانی را شناسایی می‌کند و پس از برقراری ارتباط، دقایق مکالمه‌ای برقرار شده را می‌شمرد و در پایان هر دوره، مطالبات ارزی خود از اپراتورهای خارجی را محاسبه می‌کند.
1-9پس بدیهی است که بازار”آغازش برخوانی”های بین‌المللی به‌علت “هزینه‌زا”بودنش، در هر کشوری آزادسازی می‌شود، اما با “پایانش برخوانی” به‌علت کاهش درآمدهای ارزی و ویژگی انگل‌گرایی آن، مبارزه می‌شود.
1-10آزادسازی بازار خدمات آغازش برخوانی‌های بین‌المللی، علاوه بر کاهش هزینه‌های ارزی یک اپراتور بومی، در داخل کشور اشتغال ایجاد می‌کند و رقابت میان کارگزاران بازار خدمات آغازش، وضعیت برد-برد را برای دست‌اندرکاران و بهره‌برداران مخابرات یک کشور به‌وجود می‌آورد.
1-11برعکس، در کشور مقابل، مسئله قاچاق پایانش، اپراتورهای کشور مقابل را به چالش وامی‌دارد و این چالش، دامنگیر نهاد مقررات‌گذار نیز می‌شود.
1-12خرید کارت تلفن برای برقراری ارتباطات بین‌المللی ارزان و یا استفاده از امکانات سرویس هوشمند”نرخ افزوده”یا Premium Rate که شماره‌های آن در ایران با ارقام “902230” شروع می‌شوند به معنای استفاده از خدمات بازار آزادسازی شده آغازش برخوانی‌های بین‌المللی است.
1-13اگر شرکت ارتباطات‌زیرساخت با کارگزاران آغازش برخوانی، در کشورهای خارجی، قرارداد مبادله دقیق مکالمات وارده و صادره داشته باشد، هر دو طرف قرارداد، از آغازش، پول درمی‌آورند و بابت پایانش، پولی نمی‌پردازند.
1-14اما اگر چنین قراردادی، منعقد نشود، در این صورت، قاچاق ارتباط، موضوعیت پیدا می‌کند و سوژه‌ای برای بگیر و ببندها می‌شود.
2-ردگیری قاچاقچیان پایانش
2-1 قاچاقچیان پاینش، در خارج از کشور ما، بازاریابی می‌کنند ولی در داخل کشور ایران کارگزارانی دارند که از طریق ماهواره (یا فیبرنوری) و شبکه‌های محلی (شهری) تلفن،”نیم‌برخوانی” دوم را برقرار می‌کنند.
2-2 در زمانی که مدیرعامل فعلی شرکت ارتباطات زیرساخت، معاونت نگهداری و مدیریت شبکه را برعهده داشت، مبارزه با قاچاق دقایق مکالمه بین‌المللی به‌صورتی جدی شروع شد. سپس با ارتقای مقام وی به عضو هیات‌مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت و سپس مدیرعاملی، این فعالیت پردردسر، به شرکت ارتباطات داده‌ها، محول شد، لیکن با تغییر مدیرعامل(و تغییر نام شرکت ارتباطات داده‌ها به شرکت فناوری اطلاعات) و با هوشیارتر شدن قاچاقچیان و رد گم کردن پیاپی، مدتی این فعالیت، کند و کندتر شد تا اینکه دوباره، در این اواخر، شدت گرفت و سازمان‌دهی مجدد شد.
3-2 در گذشته که قاچاقچیان دقایق مکالمات وارده از بین‌الملل، هنوز هوشمند عمل نمی‌کردند،”شکارچی” شرکت ارتباطات زیرساخت یا شرکت فناوری اطلاعات، درست مانند کاربری که در کانادا و یا آمریکا زندگی می‌کند عمل می‌کرد یعنی به‌نحوی از انحا، به کارت تلفنی که در بازار کانادا یا آمریکا به فروش می‌رفت، دسترسی می‌یافت ولی به‌جای اینکه به کانادا یا آمریکا مسافرت کند، از روی میز خود در تهران، اقدام به گرفتن شماره تماس با سروی‌دهنده مربوطه می‌کرد و پس از آن، ارقام رمز مندرج در کارت تلفن را از راه دور وارد می‌کرد و آن‌گاه، شماره تلفن دیگری را که روی همان میز قرار داشت می‌گرفت و پس از زنگ خوردن به تلفن دوم، گوشی را برمی‌داشت، به این ترتیب حلقه‌ای به طول چند ده هزار کیلومتر ایجاد می‌کرد به‌طوری که هر دو انتهای این حلقه در دست او قرار داشت.
2-4 آن‌وقت نوبت به “ردیابی برگشتی” در داخل ایران می‌رسید تا اینکه کارگزار و محل دقیق استقرار سامانه‌های وی معین شود. این کار، ابتدا با ظاهر شدن شماره تلفن کارگزار روی صفحه‌نمایش شماره‌گیر تلفن دوم “شکارچی” به نتیجه می‌رسید و سپس با همکاری اپراتورهای استانی (شرکت مخابرات استان تهران)، محل دقیق کارگزار قاچاق و تمام شماره‌هایی که به امر قاچاق اختصاص داشتند شناسایی می‌شد.
2-5 اما بعدها، قاچاقچیان، در کشور خارج، هوشیار شدند و به مراجعات غیرمحلی، پاسخ منفی می‌دادند، در نتیجه دیگر نمی‌شد از تلفن اول روی میز شکارچی در ایران، به تلفن دوم روی همان میز زنگ زد.
2-6 در این مرحله، مال‌باختگان در کشور مبدا قاچاق که عموما شرکت‌های مخابراتی طرف قرارداد با شرکت ارتباطات زیرساخت هستند، به همکاری با شکارچی ایرانی رو آوردند و از محل و مبدا قاچاق، با خرید یک کارت تلفن مکالمات بین‌المللی، اقدام به گرفتن شماره تلفن از پیش‌هماهنگ شده در ایران می‌کردند و می‌کنند.
2-7 کارگزار ایرانی قاچاق ارتباط بین‌الملل، هر که هست باید در ایران، شبکه‌ای داخلی و مرکز تلفنی داخلی با پیوندهایی به شبکه عمومی تلفن داشته باشد.
2-8 در اثر ردیابی، گاه شماره‌های مجتمع مسکونی و یا یک بیمارستان (آری- حتی بیمارستان!) روی صفحه شماره‌گیر تلفن شکارچی ایرانی، ظاهر می‌شود! عاقبت کار هم معلوم است: انسداد شماره‌ها تا گرفتن تعهد از مشترک.
2-9 قاچاق ارتباطات بین‌الملل، معامله پرفایده‌ای برای قاچاقچیان است. پس این بازی دزد و کارآگاه یا موش و گربه، ادامه دارد.
2-10 حال باید دید آیا قانون‌گذار و مقررات‌گذار نمی‌توانند بهتر عمل کنند؟ آیا مقررات‌زدایی از این بازار، چاره کار است؟ یا وضع مجازات‌های سنگین برای قاچاقچیان؟
2-11 در برخی از موارد، قاچاقچیان، شرکت‌هایی بوده‌اند که به‌صورت”کنتراتی” یا برون‌سپاری، از مرکز تلفن داخلی بخش دولتی نگهداری می‌کردند، بدون آنکه صاحب اصلی مرکز تلفن داخلی، خود در جریان امر، واقع شده باشد و یا ذی‌نفع از درآمدهای قاچاق مکالمه تلفن شود.
