نام نویسنده: مونا صداقت m_sedaghat@rojina.com
بزرگراه فناوری – سازمان توسعه و همکاری اقتصادی یک سازمان بینالمللی برآمده از کشورهای توسعه‌یافته است که اصول حاکی از دموکراسی و اقتصاد بازار آزاد را قبول کرده‌اند. این سازمان در سال 1948 تحت عنوان سازمان همکاری اقتصادی اروپا (OEEC) آغاز به‌کار کرد. ریاست این سازمان برعهده شخصی فرانسوی به‌نام رابرت مارولین بود که در جهت کمک به اجرای طرح مارشال که هدف آن بازسازی اروپا پس از جنگ جهانی دوم بود، شکل گرفت. بعدها کشورهای غیراروپایی نیز به عضویت آن درآمدند و در سال 1960 نام آن به سازمان توسعه و همکاری اقتصادی تغییر یافت.
اهداف و فعالیت‌ها
OECD محیطی فراهم آورده که دولت‌ها بتوانند سیاست‌های اقتصادی دیگر کشورها را با یکدیگر مقایسه کنند و یا برای مسایل و مشکلات سیاست‌های عمومی به جست‌وجوی راه‌حل بپردازند. OECD همچنین به کشورها کمک می‌کند تا بهترین تجربیات سیاسی کشورهای مختلف را شناسایی نمایند و بین سیاست‌گذاری‌های منطقه‌ای و بینالمللی هماهنگی ایجاد نمایند. OECD جایی است که فشارهای متقابل از طرف کشورها در آن به‌صورت مشوقی قدرتمند عمل می‌کند که باعث بهبود سیاست‌ها و اجرای قوانینی می‌شود که انجام آن‌ها الزام‌آور نیست.
تبادلاتی که بین دولت‌های عضو OECD انجام می‌گیرد براساس اطلاعات و بررسی‌هایی است که دبیرخانه OECD مستقر در شهر پاریس تهیه می‌کند. دبیرخانه OECD اطلاعات را جمع‌آوری کرده و بر گرایش‌های اقتصادی کشورها نظارت دارد. این دبیرخانه همچنین سیاست‌های توسعه اقتصادی را تحلیل و پیش‌بینی کرده و تغییرات تدریجی در الگوهای تجاری، کشاورزی، فناوری، مالیات و غیره را بررسی می‌کند.
در دهه گذشته OECD در کنار وظایفی که حول تجارت، نظارت بر اتحادیه صنوف و نمایندگان جامعه مدنی داشت، به موضوعات اقتصادی و اجتماعی نیز پرداخته است. مذاکراتی که در OECD در خصوص وضع قوانین مالیات انجام شده است راه را برای قراردادهای مالیاتی دوطرفه در سرتاسر دنیا هموار کرده است.
در این میان OECD نقش هماهنگ‌کننده بینالمللی را در رابطه با فسادهای مالی و رشوه دارد. این سازمان، انجمنی ضد فسادهای مالی و رشوه‌خواری تشکیل داده است که از فوریه 1999 فعالیتش را به طور جدی آغاز کرده است.
OECD همچنین گروه کاری ضربتی در خصوص موضوعات مربوط به اسپم تشکیل داده است. این گروه کاری ضربتی گزارش تفصیلی همراه با مقالاتی سودمند در حوزه موضوع اسپم در کشورهای درحال توسعه ارایه داده است که ISPها می‌توانند بهترین تجربیات مقابله با اسپم را در آن پیدا کنند.
OECD جهت تحلیل‌و بررسی‌های سیاسی، محیطی فراهم آورده که به دولت‌ها در شکل‌دهی سیاست‌هایشان کمک می‌کند و باعث می‌شود که آن‌ها هرچه بیشتر به سمت توافقات رسمی با یکدیگر پیش روند. OECD برخلاف بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول، پولی پرداخت نمی‌کند.
روش کار OECD شامل پروسه‌های کاری زیادی است که با جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل و قراردادنشان در بحث‌ها و مذاکرات عمومی سیاست‌گذاری آغاز می‌شود و سپس تصمیم‌گیری در مورد آن انجام می‌گیرد و در نهایت به اجرا درمی‌آیند. OECD به تحلیل در مورد اینکه انقلاب فناوری اطلاعات چگونه باعث رشد اقتصادی دولت‌ها می‌شود می‌پردازد و این به دولت‌ها کمک می‌کند که بتوانند سیاست‌های بهتری تدوین کنند.
مسؤولیت‌های OECD
کارمندان دبیرخانه OECD در پاریس عهده‌دار بررسی و تحلیل درخواست‌هایی هستند که از طرف 30 کشور عضو این سازمان ارایه می‌شود. نمایندگان کشورهای عضو در این کمیته به بحث و تبادل اطلاعات در خصوص موضوعات کلیدی مختلف می‌پردازند. قدرت تصمیم‌گیری نهایی در این راستا برعهده شورای OECD است.
کمیته‌ها
نمایندگان 30 کشور عضو OECD جهت ارایه نظرات و بررسی پیشرفت‌های حاصل در مورد موضوعات کلیدی چون اقتصاد، تجارت، علم، اشتغال، آموزش و پرورش یا امور مالی در کمیته‌های تخصصی گردهم می‌آیند. در حدود 200 کمیته، کارگروه و گروه‌های کارشناس در این خصوص تشکیل شده است.
هرساله نزدیک به40،000 کارشناس رده‌بالا از کشورهای مختلف در نشست‌هایی که توسط کمیته OECD برگزار می‌شود، جهت ارایه درخواست‌ها، دیدگاه‌ها و همکاری با دبیرخانه OECD شرکت می‌کنند. آن‌ها سپس می‌توانند از راه دور به اسناد OECD دسترسی آنلاین داشته باشند و همچنین به تبادل اطلاعات از طریق شبکه مخصوصی به‌نام OLISnet بپردازند.
شورا
قدرت تصمی‌گیری در این سازمان به شورای OECD محول شده است. این شورا شامل یک نماینده از هر کشور عضو به‌اضافه نماینده‌ای از کمیسیون اروپاست. اعضای شورا به‌طور مرتب در سطح سفیران کشورهای عضو با یکدیگر ملاقات می‌کنند و تصمیمات نهایی براساس موافقت‌های عمومی اعضای شورا اتخاذ می‌شود. جلسات شورای OECD سالی یک‌بار جهت گفت‌وگو بر سر موضوعات کلیدی و تعیین اولویت در امور OECD در سطح وزیران کشورهای عضو برگزار می‌شود. تصمیم‌هایی که در شورای OECD اتخاذ می‌شود، توسط دبیرخانه OECD اجرا می‌شود.
دبیرخانه OECD
نزدیک به 2000 نفر از کارمندان دبیرخانه OECD در شهر پاریس جهت حمایت از فعالیتهای کمیته‌ها مشغول به‌کار هستند. این تعداد شامل 700 نفر اقتصاد‌دان، وکیل، دانشمند و دیگر کارشناسان زبده است که در گرایش‌های مختلف مشغول به تحلیل و بررسی هستند.
ریاست دبیرخانه برعهده دبیرکل است و چهار نماینده نیز برای جانشینی دبیرکل در نظر گرفته شده است و همچنین ریاست شورا برعهده دبیرکل است که در ایجاد رابطه میان نمایندگان ملت‌ها و دبیرخانه نقش اساسی ایفا می‌کند.
فعالیتهای OECD به دو زبان رسمی انگلیسی و فرانسه است. اعضای OECD تابعه کشور عضو هستند، لیکن به‌عنوان کارمندانی بینالمللی بدون هیچ وابستگی ملی در دوران مسؤولیت‌شان در OECD خدمت می‌کنند. هیچ‌گونه نظام سهمیه‌ای برای نمایندگان ملت‌ها وجود ندارد و موقعیت‌برای همه، چه زن و چه مرد، در سیاست‌های استخدامی یکسان و براساس شایستگی آن‌ها، تجربیات و ملیتشان است.
دارایی
دارایی و سرمایه OECD توسط 30 کشور عضو آن تامین می‌شود. کمک‌های بلاعوض کشورهای عضو نسبت به سرمایه سالانه این سازمان برپایه اقتصاد آن کشورهاست. بزرگ‌ترین کشور کمک‌کننده ایالات متحده است که در حدود 25 درصد بودجه سازمان را تامین می‌کنند و به‌دنبال آن کشور ژاپن در مقام دوم قرار دارد. براساس توافقاتی که در شورا انجام گرفته است، کشورها می‌توانند جهت برنامه‌های به‌خصوصی که منابع مالی آن از طریق بودجه اصلی OECD تامین نمی‌شود، کمک‌های مالی جداگانه‌ای بدهند.
مقدار بودجه OECD (در حدود 330 میلیون یورو در سال) هم‌چون برنامه فعالیتهای آن توسط شورا تعیین می‌شود.
ساختار فعالیت‌ها
ساختار فعالیتهای سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در حوزه مسایل زیر است:
– مسایل اقتصادی کشورها
– آموزش و پرورش
– اشتغال و همبستگی اجتماعی
– مسایل انرژی
– کارآفرینی و توسعه منطقه‌ای
– موضوعات پیرامون
– امور مالی و اقتصادی
– تغذیه، کشاورزی و شیلات
– حاکمیت عمومی و همگانی
– دانش، فناوری و صنعت
– آمارگیری
– مالیات
– تجارت
