وقتی مارک زاکربرگ در چهارم فوریه سال ۲۰۰۴ فیس بوک را طراحی کرد شاید به ذهنش هم خطور نمی کرد که در مدتی کوتاه این شبکه اجتماعی که تنها ویژه دانشجویان هاروارد بود تا این حد محبوب شده و مورد استقبال مردم قرار گیرد؛ شبکه ای که پس از مدت زمانی کوتاه، پا را از مرزهای دانشگاه فراتر گذاشت و کاربران اینترنت که همیشه به دنبال راهی ساده، ارزان قیمت و بی دردسر برای گسترش دامنه ارتباطات خود بودند را به سوی خود کشاند. حالا ديگر اين شبكه اجتماعي آنقدر فراگير شده است كه 15/1 میلیارد نفر در سراسر جهان به عضويت آن درآمده اند و از قابليت هاي مختلف آن بهره مي گيرند. البته ميزان مشاركت مردم كشورهاي مختلف در اين شبكه اجتماعي چندان يكسان نيست طوري كه به عنوان مثال فيس بوك در آفریقا و آمریکای جنوبی 346 میلیون کاربر دارد ولي اين رقم در آسیا به 339 میلیون نفر مي رسد. تعداد كاربران فعال فيس بوك در اروپا نيز 272 میلیون نفر است و در کانادا 198 میلیون نفر در آن عضويت دارند. همچنين تعداد كاربران آمريكايي فعال در شبكه اجتماعي فيس بوك نيز 8/146 ميليون نفر است كه اين رقم برخي را متعجب مي كند چون بيشتر مردم انتظار تعداد كاربر بيشتري را از اين كشور پهناور دارند.
محبوبیت شبكه اجتماعي فيس بوك و افزايش روزافزون تعداد كاربران و اعضاي فعال آن، البته برای زاکربرگ نام و نشانی به همراه آورد به گونه ای که در سال ۲۰۱۰ دیوید فینچر فیلمی را با نام «شبکه اجتماعی» در مورد فیس‌بوک و زندگی مارک زاکربرگ بنیانگذار این سایت ساخت و بسيار نيز مورد توجه قرار گرفت. به اين ترتيب عده بيشتري با اين ايده پرداز بزرگ آشنا شدند.
استقبال مردم از این شبکه اجتماعی، این بار جک دورسی در سان‌فرانسیسکو را بر آن داشت تا دست به کار شده و شبكه اجتماعي توئیتر را با شعار «چه کار می‌کنید؟» در مارس ۲۰۰۶ ایجاد کند. البته اين سايت از ماه ژوئن کار خود را آغاز کرد و با توجه به تغيير شرايط جهان و همچنين تغيير نيازهاي مردم، حالا شعار دست اندركاران اين شبكه اجتماعي تغيير كرده است و «چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟» را به عنوان شعار خود انتخاب كرده اند.
اين شبکه اجتماعی درواقع يك میکروبلاگ است که به کاربران اجازه می‌دهد تا ۱۴۰ حرف پیام متنی را که توئیت نامیده می‌شود، ارسال کنند. همچنين اين سايت قابليت ارسال فیلم، عکس، و صدا نیز دارد و همين ويژگي ها باعث شد تا عده زيادي به سوي آن گرايش داشته باشند. تعداد كاربران فعال اين شبكه اجتماعي در سال جاري ۵۰۰ میلیون نفر است که ۳۴۰ میلیون توئیت در روز ارسال می‌کنند و بیش از 6/1میلیارد جستجو در آن انجام می‌شود. همچنين 16 درصد کاربران آمریکایی كه به اینترنت دسترسی دارند، در توئیتر فعال هستند.
توئیتر در برخی نقاط جهان محبوب تر از سایر مکان هاست اما این بدان معنا نيست كه شاهد اين محبوبيت در کشور آمریکا به عنوان خانه توئیتر يا بریتانیا و سنگاپور باشيم. کشوری که 41درصد جمعیت آنلاین آن در توئیتر فعال هستند جایی جز عربستان سعودی نیست. این بدان معناست که حدود نیمی ازجمعیت آنلاین اين كشور از مزاياي شبكه اجتماعي توئیتر حضوراستفاده مي كنند كه اين بالاترین رقم و درصدی است که در سراسر جهان دیده می شود. البته فقط نیمی از افرادی که در توئیتر ثبت نام کرده اند وقت خود را به توئیت کردن می گذرانند و بقیه، فقط توئیت ها را می خوانند یا بدون انجام کار خاصی، از این شبکه اجتماعی خارج می شوند. زنان عربستان چندي پيش با استفاده از ويژگي هاي همين شبكه اجتماعي اعتراض خود را به ممنوعيت رانندگي زنان در اين كشور نشان دادند كه بازتابي جهاني داشت.
هندوستان نیز دیگر پدیده جالب در دنياي توئيتر است که با 6/36 میلیون کاربر پس از امریکا در جایگاه سوم بازار توئیتر قرار داده است. سومین بحث داغ توئیتر نيز كشور چین است که 4/84 میلیون كاربر حداقل یک بار در ماه به توئیتر سر می زنند این درحالی است که توئیتر در این کشور فیلتر است و دسترسي مردم به آن به سختي امكانپذير است.
شبكه هاي اجتماعي جايي براي تبادل اطلاعات
حالا ديگر علاوه بر سايت هاي محبوب فيس بوك و توئيتر، شبكه هاي اجتماعي مختلفي مانند يوتيوب، گوگل پلاس، اينستاگرام، پينترست و… نيز در سراسر جهان فعال هستند و مردم در هر گوشه اين كره خاكي مي توانند با كمك آنها با يكديگر ارتباط داشته باشند. مردم علاوه بر اين كه از اين شبكه ها براي بيان عقايد، تفريح و سرگرمي، پيدا كردن دوست، تبادل اطلاعات، يافتن شغل مناسب و… استفاده مي كنند مي توانند عكس، ويديو و موسيقي هاي محبوب خود را نيز به اشتراك بگذارند. البته اين شبكه هاي اجتماعي با توجه به تعداد بالاي مخاطب، براي عده اي نيز محل كسب و كار محسوب مي شود و در آن ها بازار تبليغات، داغ است و به همين دليل هم هريك از كشورها ترجيح داده اند تا در كنار اين شبكه هاي اجتماعي جهاني، سايت ها و شبكه هايي نيز وي‍ژه و مخصوص به خود داشته باشند كه در اين ميان چين پيشتاز است.
تعداد کاربران شبکه های اجتماعی در سراسر جهان به سرعت درحال افزایش هستند طوري كه اكنون از هر 4 نفر یکی عضو شبکه های اجتماعی است. ركورددار حضور کاربران درشبکه های اجتماعی نيز با توجه به ميزان جمعيت و درصد عضويت آن ها در چنين سايت هايي، كشور هلند است که 5/63 درصد ساکنان اين خطه عضو شبکه های اجتماعی هستند. نروژ با عضويت 3/63 درصد از ساكنان در رده بعدي قرار گرفته است و پس از آن نيز كشورهاي سوئد، کره جنوبی، دانمارک، آمریکا، فنلاند، کانادا و بریتانیا قرار گرفته اند.
رشد 18 درصدي كاربران شبكه هاي اجتماعي
وقتي پاي اينترنت، سايت و تعداد كاربر به ميان مي آيد نمي توان از شركت هاي آمار و پيش بيني هاي دقيق آن ها چشم پوشيد. اين بار نيز شركت e-marketer كه به دليل پيش بيني هاي مستندش در شبكه هاي مجازي مشهور است، در يك مقاله ادعا كرده است كه تعداد کل اعضای شبکه های اجتماعی که سال گذشته حدود 47/1 میلیارد نفر بود تا پایان سال جاری میلادی به 73/1 میلیارد نفر مي رسد که اين رقم، نشانه رشد 18 درصدی ميزان شركت و حضورمردم در شبكه هاي اجتماعي است.
اين شركت همچنين با توجه به پارامترهاي مختلفي كه در نظر گرفته است ادعا دارد تا سال 2017 این رقم به 55/2 میلیارد نفر خواهد رسید که البته در كنار افزايش عضويت كاربران در شبكه هاي اجتماعي، شاهد رشد سریع در تعداد مخاطبان و کاربران در آسیا(آسیای شرقی، جنوب شرق آسیا) و اقیانوسیه، خاورمیانه و همچنین آفریقا خواهیم بود.
برخي رشد حضور مردم در شبکه های اجتماعی را به دليل افزايش استفاده از تلفن های همراه، تبلت و… مي دانند اين بدان معناست كه ديگر كاربران براي دسترسي به اينترنت و حضور در اين شبكه هاي اجتماعي محدوديت هاي گذشته را ندارند و به عنوان مثال هرجايي كه باشند با گوشي هوشمند يا تبلت و لپ تاپ خود مي توانند به سرعت آنلاين شده و در اين شبكه ها حضور يابند. گواه اين ادعا نيز افزايش 47 درصدي مشاهده ویدیوهاي فیس بوک از طريق موبايل و ساير وسيله هاي الكترونيكي سيار است.
eMarketer همچنين پیش بینی کرده است که در 5 سال آینده رشد تعداد کاربران شبکه های اجتماعی در كشورهاي پيشرفته بسیار آهسته با نموداري خطي ادامه مي يابد درحالی که اين میزان در كشورهاي در حال توسعه، شتابي جدي به خود مي گيرد.
در پيش بيني هاي اين شركت آمده است در کشورهای پیشگام همچون بریتانیا، امریکا و ژاپن تا سال 2017 شاهد رشد چندانی نيستيم ولی جمعیت عظیمی درهندوستان و مکزیک و اندونزی به اين شبكه هاي اجتماعي روي مي آورند. گفته مي شود هندوستان تا سال 2017 حدود 2/17 درصد افزایش در تعداد کاربران شبکه های اجتماعی خواهد داشت و اين رقم از 70 میلیون فعلی به 212 میلیون کاربر می رسد.
ميزان محبوبيت شبكه هاي اجتماعي در جهان
هر يك از شبكه هاي اجتماعي در گوشه و كنار جهان به نوعي محبوب هستند ولي همچنان فیس بوک پیشتاز است و نیمی از کاربران اینترنت حداقل یک بار در ماه به این سایت سر می زنند که البته این رقم در سال جاري ميلادي به 60 درصد رسیده است. بعد از فیس بوک این گوگل پلاس(Google+) است که نبض فعاليت 26 درصد کاربران اینترنت را در اختیار دارد و پس از آن یو تیوب(YouTube) در رده بعدي قرار دارد که یک چهارم کاربران فعال اتینترنتی را به خود اختصاص داده است.
توئیتر نيز با 22 درصد در جایگاه چهارم قرار گرفته است ولی ازآنجا که طرفداران میکروبلاگینگ روبه رشد هستند می تواند کم کم عنوان سریع ترین شبکه اجتماعی در رشد را به خود اختصاص دهد. اين انتظار ازآنجا ناشي مي شود كه در فاصله سال هاي 2012 و 2013 تعداد کاربرانی که تمایل به استفاده از توئیتر پیدا کردند 42 درصد افزایش یافت.
در رده های بعدی نيز 2 شبکه اجتماعی مربوط به کشور چین Sina Welbo و Qzone قرار گرفته اند که البته بسياري آن را به تعداد بالای جمعیت کاربران اینترنت در این کشور و همچنین محدودیت مردم در استفاده از شبکه های اجتماعی خارجی مانند فیس بوک مربوط مي دانند. شبكه هاي اجتماعي LinkedIn و Pinterest نيز تنها موفق به جذب10 درصد کاربران اینترنتی شده است.
البته تمايل مردم كشورهاي مختلف در استفاده از سايت ها و شبكه هاي اجتماعي در سال جاري اندكي تغيير كرده است طوري كه كاربران ژاپني فیس بوک را بيشتر پسنديده اند و امسال نسبت به سال گذشته شاهد افزايش 42 درصدي حضور آن ها در اين شبكه اجتماعي هستيم.
مردم کره جنوبی نيز گرايش بيشتري به گوگل پلاس نشان داده اند و تعداد كاربران فعال عضو اين شبكه اجتماعي، نسبت به سال گذشته از رشد 29 درصدي برخوردار بوده است. در ميزان استفاده از سايت توئیتر نيز امسال تغييراتي ايجاد شده است و تعداد كاربران اين شبكه اجتماعي در اندونزی نسبت به سال گذشته 44 درصد افزايش داشته است. در عربستان سعودی نيز شاهد رشد 42 درصدي ميزان استفاده مردم از توئيتر هستيم كه رقمي بسيار بالا محسوب مي شود و اين كشور را در رديف مناطقي قرار داده است كه در مسير رشد ميزان حضور در شبكه هاي اجتماعي قرار گرفته اند.
منبع : ايران
