نام نویسنده: على محمد آقازمانى
شرق – بيست و پنجمين دوره برگزارى نمايشگاه بين المللى فناورى اطلاعات شهر دوبى، موسوم به جيتكس ،۲۰۰۵ آغاز به كار كرد. اين نمايشگاه از ۲۵ لغايت ۲۹ سپتامبر در مركز تجارت بين المللى دوبى در مساحتى به وسعت ۲۷ هزار متر مربع و با حضور قريب به ۱۰۰۰ شركت خارجى از ۱۳۰ كشور جهان، به عنوان يكى از برترين نمايشگاه هاى آى تى در جهان، رسماً افتتاح شد. در اين گزارش، به بررسى شاخص هاى رسانه اى، بازارابى نمايشگاهى و اثربخشى تجارى اين نمايشگاه در قياس با نمايشگاه هاى آى تى چند سال اخير كشور خواهيم پرداخت.
• در ستايش جيتكس
آيا جيتكس را بايد ستود؟ اين پرسشى است كه اگر از خيل مشتاقان ايرانى حاضر در نمايشگاه در هفته دوم مهرماه هر سال پرسيده شود، پاسخ هاى مختلفى دريافت مى كنيد. نمى توان در يك كلمه به پاسخ اين پرسش پرداخت. چرا كه ستايش، معمولاً نياز به قياس و مصداق عينى دارد و براى همين مناسب ديديم تا اين مصداق را با نمايشگاه ده دوره اله كامپ خود، مورد سنجش قرار دهيم. همه مى دانيم كه وسعت نمايشگاه بين المللى تهران و ميزان بازديدكننده آن در همين دوره اى كه ارديبهشت ماه در تهران برگزار شد، قابل مقايسه با جيتكس دوبى نيست. از سويى ديگر، شايد از جمله معدود كشورهاى جهان باشيم كه نمايشگاه ICT سالانه آن، با حجم استقبال ميليونى از سراسر كشور مواجه مى شود و از همين رو، به پايين دستى مسائل فناورى اطلاعات و ارتباطات، علاقه مندى خاص داريم.
اين مسئله در ساير فعاليت هاى آى تى كشور هم مشاهده مى شود. شركت بزرگى مثل گوگل، نيمى از سهام پرشين بلاگ را كه به عنوان يك توليدكننده نرم افزار وبلاگ در ايران مطرح است و نه سازنده تجهيزات فنى و هوشمند IT، خريدارى مى كند و ما از اين نمونه ها به خود مى باليم. غافل از آن كه پيشرفت و توسعه بسترهاى بنيادين آى تى در كشور، وابسته به حركت فعالان حوزه بالادستى اين صنعت است.
وقتى به نمايشگاه اله كامپ مراجعه مى كنيم، خيل مشتاقان جوان ايرانى، يا به دنبال آخرين CD اكشن فلان بازى قفل شكسته هستند يا بازار هميشه گرم فروشندگان Reseller كارت هاى اينترنت dial up را دنبال مى كنند. اما كمتر مشاهده مى كنيم كه فلان شركت سخت افزارى يا ارائه دهنده خدمات فنى و مهندسى پيشرفته حوزه آى تى كشور، كه شايد هم از چند مهندس جوان فارغ التحصيل همين كشور هم باشند و بعضاً گواهى هاى بين المللى در اختيار دارند، در نمايشگاه مورد توجه خاص قرار بگيرند.
در حالى كه اگر گردش مالى تجارى آى تى و ضريب اربخشى اين صنعت در كشور را بخواهيم بسنجيم، در واقع، المان هاى اصلى سنجش توسعه كشور، اين چنين شركت هاى فعال در حوزه بالادستى صنعت آى تى هستند نه تعداد كاربران اينترنت ما كه در ده سال اخير، صدها برابر شده است. جيتكس در واقع وجه تمايز اصلى آن با نمايشگاه هاى ايران، توجه به حضور فعال شركت هايى است كه بالادستى صنعت آى تى را در كانون توجهات خود قرار داده اند. توجه به اين شاخص سبب مى شود تا شركت هاى بزرگ انفورماتيك دنيا از مايكروسافت گرفته تا DELL، در اين رقابت جهانى حوزه تكنولوژى رسانه هاى ديجيتالى شركت كنند و از اين بازار، به عنوان بخشى از بازار بالفعل خود، انتظار بازاريبى در مقطعى داشته باشند كه متخصصان مديريت بازاريابى marketing management، از آن به عنوان مقطع «گاو شيرده» ياد مى كنند. يعنى اين نمايشگاه با قابليت ها و ظرفيت هايى كه براى حوزه هاى بازاريابى و فروش شركت هاى كامپيوترى دنيا ايجاد كرده است، آنها را به اين باور رسانده است كه سرمايه گذارى در اين بازار، ضريب بازگشت سرمايه بالا و ارتقاى حاشيه سود در منطقه خليج فارس را براى آنان به ارمغان خواهد آورد.
• داستان حضور ايرانى ها
شركت تحقيقات و توسعه صادرات نرم افزار ثناراى www.sanaray.com- – كه فعاليت هدايت شركت هاى ايرانى واجد شرايط حضور در اين نمايشگاه را ب عهده دارد، از حضور حدود ۲۰ شركت ايرانى در اين نمايشگاه خبر داد. در اين راستا ناصرى مديرعامل ثناراى اظهار داشت كه محصولات نرم افزارى و سخت افزارى برخى از شركت ها نيز در غرفه خاصى به بازديدكنندگان معرفى مى شود. اما در آخرين روز شهريورماه سال جارى، اميراشكان تربيت جويى به ايرنا گفت كه ۱۶ شركت از ۴۰ شركت متقاضى، واجد شرايط براى شركت در اين نمايشگاه شناخته شده اند. اين سومين بار متوالى است كه ايرانيان به طور رسمى در اين نمايشگاه شركت خواهند كرد. همچنين تنها دو شركت از ايران به عنوان شركت هاى مستقل در اين نمايشگاه شركت كرده اند كه با وجود هزاران شركت فعال و ارزشمند كشور در حوزه آى تى، چرا بايد مجموع شركت هاى ايرانى حاضر، كلاً به ۱۸ مورد برسد و مابقى از داشتن غرفه و امكانات بيشتر بى نصيب بمانند. البته به هر حال انگيزه هاى مالى و تجارى شركت ها و امكانات مادى و معنوى آنان در عدم حضور نقش موثرى داشته است.
به هر حال فارغ از چالش هاى پيش روى حضور گسترده ايرانيان در اين رقابت جهانى حوزه آى تى، در ادامه به بررسى شاخص هاى اثربخشى فعال نمايشگاه جيتكس خواهيم پرداخت تا معرفى اين قابليت ها، زمينه پررونق شدن نمايشگاه هاى داخلى و افزايش حركت مالى و فنى شركت هاى داخلى را به همراه داشته باشد.
الف – شاخص هاى رسانه اى
يكى از محورهاى ربازده در ارتقاى بهره ورى عملكرد اين نمايشگاه، توجه مسئولان آن به شاخص هاى رسانه اى و اطلاع رسانى گسترده نمايشگاه در دوره هاى قبل از برگزارى، در زمان برگزارى و حتى پس از برگزارى نمايشگاه به شمار مى آيد. سايت اطلاع رسمى اين نمايشگاه كه در نشانى www.GITEX.com قرار دارد، از ماه جولاى ۲۰۰۵ تا كنون، بارها اخبار و گزارشات متنوعى از حضور شركت كنندگان، امكانات اضافه شده به نمايشگاه، اطلاعات غرفه ها و توانمندى هاى رسانه اى آنها و ده ها ديتاى مورد نياز يك شركت كننده با شخصيت حقوقى را منتشر كرده است.
ارزشمندى اين اطلاع رسانى به قدرى مهم است كه شركتى مثل آوايا www.avaya.com، در بنرى كه در ايندكس سايت پربيننده جيتكس ارائه كرده است، از پخش برخى از بليت هاى جام جهانى ۲۰۰۶ آلمان به علاقه مندان در غرفه خود خبر داده است. پرداخت بيش از ۱۰ هزار دلار براى نمايش چند روز تبليغات متعدد در اين سايت توسط شركت هاى اسپانسر سايت و بيلبوردهاى فضاى اطراف نمايشگاه، نشانگر ارزش اطلاع رسانى و رسانه اى اين نمايشگاه در اذهان شركت كنندگان مختلف آن به شمار مى آيد.
در سايت نمايشگاه، اطلاعات كاملى از امكانات، شركت كنندگان، زمان هاى بازديد، گالرى تصاوير، اطلاعات مختلف شهر دوبى براى سكونت، خريد و غيره فراهم شده است. اين پايگاه اطلاع رسانى در سايت هاى مختلف و مشهور وب تبليغ شده و لينك آن در بيش از ۵۹۰ هزار سايت وب، قرار گرفته است. بازديد از اين سايت به قدرى بالا است كه كليدواژه جيتكس در سايت هاى جست وجو، زمينه خوبى را براى آگهى دهندگان متنى Adword، براى استفاده از نام تجارى نمايشگاه و سايت آن فراهم كرده است كه جالب توجه است. علاوه بر اين، در داخل نمايشگاه امكاناتى رايگان براى ارتباط مختلف خبرنگاران در media center و همچنين افراد عادى براى اتصال به اينترنت و استفاده از سيستم هاى VIOP و ADSL در نظر گرفته شده است و همه چيز، واقعاً اطلاع رسانى الكترونيكى بالنسبه رضايت بخشى دارد. اما شاهد هستيم كه خيلى از اين مسائل در سايت هاى نمايشگاهى بين المللى كشور در اختيار قرار نمى گيرد.
ب – بازاريابى نمايشگاهى
بازاريابى نمايشگاهى، از مهمترين اصولى است كه مسئولان اين نمايشگاه به آن توجه ويژه مبذول داشته اند. از ماه ها قبل از برگزارى نمايشگاه، براى حضور برترين هاى رايانه جهان در حوزه هاى مختلف، دعوتنامه هايى ارسال شده است و تيم هاى تحقيقاتى مختلفى در كشورهاى مختلف كه زير نظر اينترنتى سيتى دوبى فعاليت مى كنند، برنامه هاى بازاريابى و اطلاع رسانى نمايشگاهى را بر عهده گرفتند.
به گونه اى كه در ۱۹ سپتامبر، سايت www.datamatixgroup.com در كنفرانسى در اروپا، بر حضور رهبران آى تى دنيا در اين نمايشگاه منطقه اى تاكيد مى كند و آن را يك فرصت طلايى مى داند. ترغيب حدود ۱۰۰۰ شركت با دريافت هزينه هاى عرف نمايشگاه، بيش از ۱۰ ميليون دلار گردش مالى را ظرف چند روز به اين شهر امارات سرازير مى كند و اين شهر را در كانون توجهات رسانه اى و اطلاع رسانى مراكز خبرى و فناورى دنيا قرار مى دهد. اگرچه بيل گيتس و بزرگان سيليكون ولى، هنوز به حضور فيزيكى در اين رويداد ديجيتالى شرق اعتقاد پيدا نكرده اند، اما شايد چند سال آينده، اولين حضور بزرگان دره سيليكون در منطقه خليج فارس، در دوبى باشد.
ج – اثربخشى تجارى
اثربخشى تجارى نمايشگاه جيتكس، بر توجه به اصول ارتقاى كارايى اطلاع رسانى و شناساندن ضريب آگاهى بازديد كننده از شركت هاى حاضر و فعاليت هاى آنها و حركت به سمت و سوى بهره ورمدار شدن اين نمايشگاه براى شركت كنندگانش استوار شده است. اين نمايشگاه براى شركت كننده اى كه بخواهد در طول برپايى نمايشگاه حضور داشته باشد، با ۱۶ دلار كارت صادر مى كند و به وى امكان دسترسى مختلفى به سرويس هاى اينترنتى و خدماتى نمايشگاهى را اعطا مى كند. ارائه كاتالوگ چاپى و الكترونيكى موجود بر روى لوح فشرده و وجود بسترهاى حمل ونقل نمايشگاهى Fair Transfer در كنار چيدمان خاص غرفه ها و حجم كم آلودگى صوتى (كه معمولاً زياد آن در نمايشگاه ها عرف شده است!)، محورهاى كلى ارتقاى ترغيب بازديدكننده را به استفاده از بخش هاى مختلف نمايشگاه تشكيل داده است. حضور مهندسان جوان حاضر از كشورهاى شرق و جنوب شرق آسيا مانند هند و مالزى و تايوان و حتى ايران در اين نمايشگاه، فرصت ايده آلى براى شركت هاى حاضر جهت جذب نخبگان برنامه نويسى و تحليل IT است كه هيچ گاه به اين اندازه راحت و face to face و سريع نيست به هر حال بازار مصرف بالفعلى كه در اين منطقه وجود دارد، اين نمايشگاه را بر روى تابعى با حداكثر تقاضا و تنوع نياز در محور مصرف كننده قرار داده است كه نقطه اشتراك آن، سود توليدكننده و رضايت مصرف كننده و در نهايت، اثربخشى گردش مالى نمايشگاه براى صاحبانش به شمار مى رود.
مسئله اى كه انتظار مى رود به زودى، با تدابير جديد در دكترين رفتار سازمانى نمايشگاهى مسئولان حوزه آى تى كشور، نه با الگوبردارى از كاركردهاى اين نمايشگاه، بلكه با شناخت مولفه هاى برتر جيتكس و با بومى كردن شاخص هاى موفق آن در كشور پرظرفيت ايران در حوزه فناورى اطلاعات، به آينده اى پربارتر از چشم اندوزى به جيتكس اعراب، اميدوار بود.
