نام نویسنده: فرنود حسنى
بخش مقاله ITiran – وقتى از استاندارد سازى و يافتن ملزومات براى آموزش در هزاره سوم صحبت مى شود نا خود آگاه تشکيل ، طراحى و بستر سازى براى تامين و کاربردى کردن ابزارها و شاخص هاى آموزش مبتنى با اصول جامعه دانايى محور به ذهن متبادر مى گردد. بدون شک شناخت درست و صحيح اين ملزومات و ابزارها و بهره گيرى مناسب از آنها با توجه به کارکردهاى مورد انتظار در تسريع روند توسعه اطلاعاتى جامعه دانش مدار موثر خواهد بود. از جمله دغدغه ها و مشکلاتى که هر کشورى در برنامه هاى توسعه اطلاعاتى خود در حرکت به سوى تبديل شدن به يک جامعه با محوريت دانش که اصطلاحاً از آن به جامعه دانايى محور تعبير مى شود مواجه خواهد بود شيوه برخورد با ابزارهاى موجود و همچنين نحوه کاربرد اين ابزارها است.
وقتى از شيوه برخورد هدايت کنندگان کلان برنامه هاى آموزشى با ابزارهاى تکنولوزيک موجود سخن به ميان مى آوريم اين انتظار به وجود مى ايد که برنامه ريزان و تصمصم گيران ساختارهاى کلان آموزشى به خصوص دانشگاهها با توجه به تصويرى که از دستيابى جامعه به توسعه اطلاعاتى در دست دارند اين ابزارها گزينش و مورد استفاده قرار دهند. موج عظيم توليداطلاعات در دنياى امروز که آن را ملقب به عصر اطلاغات کرده است همه روزه و از طريق ابزارهاى مختلف ارتبطى در دنيا جابه جا مى شود و بر حجم آن افزوده مى شود از سوى ديگر همانگونه که ما شاهد توسعه اطلاعاتى در دنا هستيم نبايد از نقش ابزارهاى ارتباطى در انتقال سريع و جذب بازخورد اين اطلاعات در اقصى نقاط عالم غافل باسيم بنا براين مى توان از اطلاعات و ارتباطات به عنوان دو اهرم اصلى و يا دو بال حرکتى مهم در توسعه ياد کنيم.
در اين بين بهره گيرى مناسب از ظرفيتهاى اين دو شاخص ارزشمند و موثر در روند توسعه به مفهوم عام آن براى هر جامعه اى يک نياز حياتى و اصولى به شمار مى رود. با اين ديدگاه مى توان به تبيين اين مسئله پرداخت که بهترين شيوه موجود در ايجاد بستر هاى توسعه اطلاعاتى و دست يابى به استانداردهاى يک جامعه به واقع دانايى محور چه مى تواند باشد. براى دستيابى به يک پاسخ روشن و کاربردى در اين زمينه پيش از همه چيز تعاريف و شاخص هاى موجود مورد اشاره قرار مى گيرد.
آموزش: در فرآيندهاى انتقال اطلاعات به مجموعه فعاليت هاى تبادل اطلاعات از طريق يک عنصر يا ابزار داراى اطلاعات به عنصر فاقد اطلاعات اطلاق مى شود که در صورت تکميل شده سيکل آن گزنه هايى شامل طبقه بندى، ارزشيابى، هدايت و نظارت نيز به آن افزوده مى شود.
تکنولوژى:در اين تعريف از تکنولوژى منظور آندسته از تکنولوژى هايى هستند که به صورت بلقوه و يا به صورت بالفعل قادر به تاثير گذارى وکمک به فرآيند انتقال اطلاعات در جهت تسريع در اين روند و همچنين افزايش کمى و کيفى سطح اموزش ها هستند.
تکنولوژى آموزش: وقتى از تکنولوژى اموزش سخن مى گوييم در واقع به مجموعه سيستم ها و ابزارهاى حاکم بر مديريت دانش در يک جامعه دانايى محور نظر خواهيم کرد. به عبارت ديگر کليه فرايندهايى که در يک جامعه در جهت گزينش و راهبرى آموزش مبتنى بر ابزارهاى تکنولوزيک مورد بررسى تحليل و استفاده قرار مى گيرند در شاخص تکنولوژى اموزشى مى گنجند.
آموزش تکنولوژى: بهره گيرى و عموميت بخشيدن به هر يک از ابزارهاى تکنولوزيک که با هدف تسهيل و تسريع در روند آموزش و همچنين بالا بردن سطح کيفى و کمى دانش ها و دانش پذيران يک جامعه اطلاعاتى به صورت جدى نيازمند يکپارچه سازى و استاندارد کردن نظام آموزشى جامعه مى باشد از اين رو با توجه به جايگاه و نقش آموزش در هزاره سوم که مبتنى بر فناورى اطلاعات و ارتباطات مى باشد و همچنين با رويکرد جدى به مبحث جامعه دانايى محور گرايش عمومى درفراگيرى و استفاده از ابزارهاى تکنولوژيک جهت بهره مندى هر چه بيشتر از اطلاعات و يافتن جايگاهى مناسب در جامعه اطلاعاتى هزاره سوم که در واقع مى تواند يک جامعه جهانى و بدون محدوديت باشد غير قابل انکار و گريز است. به همين جهت هدايت و حرکت جامعه بايد در مسيرى باشد که آموزشهاى تکنولوژى به صورت همه جانبه و همه گير صورت پذيرد.
با توجه به تعاريف فوق و با آشنايى و نگرش موجود نسبت به هزاره سوم مطلوب ها و ضعفهايى که در امر دستيابى به استانداردهاى معين و پويايى در جهت رسيدن به ساختارهاى يک جامعه دانايى محور وجود دارد. در شرايط حاضر براى تامين زير ساختهاى توسعه اطلاعاتى ما ناگزير از ايجاد پيوند و تلفيق عوامل و ابزارهايى هسيتم که از آنها به عنوان شاخص هاى تکنولوژى آموزش و آموزش تکنولوژى ياد مى شود. در بستر جديدى که از تلفيق اين دو شاخص آموزشى به وجو مى آيد امکانات و ابزارهاى گوناگونى فراهم خواهد شد که در هدايت و توسعه اطلاعات بسيار موثر خواهد بود ضمن اينکه تاثير و تاثر اين دو شاخص از يکديگر خود زمينه مساعدى در جهت پرورش افکار و ايده هاى جديد فراهم ميشود.
تکنولوژى هاى آموزشى مبتنى برفناورى وب با عنوان آموزش الکترونيکى(e-learning) يکى از کار آمد ترين ابزارها در مباحث آموزشى مى باشد. اما در صورتى که زير ساختهاى علمى و فرهنگى با اين تکنولوژى روز جهانى هماهنگ نباشد رشد و توسعه اطلاعاتى حاصل نخواهد شد. اين ضعف ناشى از عدم رشد و توعه آموزش هاى لازم براى همه گير شدن دانش هاى تکنولوزى هاى موجود مى باشد. در بسيارى از نظام هاى علمى کشور امکانات و ابزارهاى سخت افزارى مورد نياز تامين و راه اندازى شده اند اما همچنان معضل کمبود دانش تکنولوزيک که ناشى از فقر و ضعف آموزش مى باشد در اين مراکز به چشم مى خورد. به عبارت ديگر هنوز در کشور نياز سنجى و امکان سنجى مناسبى که قادر به عموميت دادن آموزش هاى لازم در جهت بهره بردارى اصولى و علمى و کاربردى ابزارهاى تکنولوژيک باشد صورت نگرفته است و به همين دليل برخى حرکتهاى مقطعى و گاهاً غير اصولى نخواهد توانست گره اى باز کند.
در شرايط موجود و با توجه به ظرفيتها و امکانات کشور در جهت توسعه اموزش هاى مورد نياز يک جامعه دانش محور احساس مى شود در صورتى که کليه فرآيندهاى آموزش تکنولوژى وبهينه سازى و استاندارد سازى تکنولوزى هاى آموزش بايستى از مجارى و کانال هاى مناسب پيش برود. که بهترين گزينه در اين زمينه مى تواند بهره بردارى از توانمندى هاى دانشگاههاى کشور باشد.
با توجه به اين که در توسعه اطلاعاتى هر جامعه اى بايستى نيم نگاهى نيز به پيشرفتهاى جهانى داشت تا هماهنگى و همگامى لازم تحولات جهانى صورت بپذيرد لدا در طراحى ساختار يک جامعه دانش مدار بايد جايگاه ويژه اى را براى دانشگاه و نقش آموزش و تکنولوژى قائل شد و در طراحى يک مدل با استانداردهاى جهانى که از پويايى و انعطاف پذيرى لازم برخوردار باشد در ابتدا نسبت به گزينش يک جامعه نمونه که امکانات و ارتباطات لازم را براى نيل به اين هدف تامين کند اقدام کرد و سپس با تعيين مطلوب ها نسبت به شناخت کمبودها و ضعف ها همت ورزيد.
بدون شک تجربه هاى حاصل از اينگونه پياده سازى و استاندارد يابى در جهت توسعه اطلاعاتى با استفاده از ابزارهاى تکنولوژيک بسيار به صرفه تر واقتصادى تر خواهد بود. يعنى اگر ما توسعه اطلاعاتى را از محدوده يک دانشگاه به سطح يک شهر هدايت کنيم موفق تر و مورد پذيرش تر خواهيم بود زيرا در بهره گيرى و کاربردى کردن ابزارها و همگام کردن اطلاعات با انها موفق بوده ايم. به همين منظور در گام اول مهمترين نياز هماهنگ کردن و همگام کردن آموزش تکنولوژى با تکنولوزى هاى آموزشى استاندارد و با قابليت کاربرى بالا ست که در ضمن از مقبوليت جهانى نيز برخوردار باشد.
* روابط عمومى همايش توسعه دانايى محور، آموزش عالى و مناطق آزاد.
