نام نویسنده: شبنم کهن چی
این روزها به نظر می‌رسد محتوای فارسی در خطر است. سال‌ها پیش هم یکی از نگرانی‌های مسوولان همین بود؛ محافظت از محتوای فارسی. هنوز هم دست‌اندرکاران فضای مجازی نگرانند هجمه اطلاعاتی که روزانه وارد دنیای مجازی می شود باعث بلعیده شدن محتوای فارسی شود. هر چند تعداد کاربران ایرانی طی چند سال گذشته روندی صعودی داشته و آنها در کنار کاربران اینترنتی کشورهای دیگر در شبکه‌های اجتماعی وبلاگ‌ها و سایت‌ها فعال هستند اما نگرانی نادیده گرفته شدن اطلاعاتی که به زبان فارسی منتشر می‌شود به دلیل متمرکز نشدن آن و وجود نداشتن یک منبع واحد مانند ویکی پدیا همچنان وجود دارد.بسیاری از فعالان اینترنت معتقدند ویکی پدیا، منبع قابل استنادی برای دریافت اطلاعات نیست چرا که در جمع آوری محتوای آن میلیون‌ها کاربر از سراسر جهان مشارکت می کنند. اما تا زمانی که یک منبع قابل استناد فارسی وجود نداشته باشد نمی‌توان کاربران را نسبت به استفاده از ویکی پدیا منع کرد.به نظر می‌رسد کنسرسیوم محتوای ملی درصدد ایجاد منبع قابل استنادی از محتوای فارسی است. با ماونت تعاملات و همکاری‌های کنسرسیوم محتوای ملی، احسان محمدی در این باره به گفت‌و‌گو نشستیم.
کنسرسیوم از چه زمانی کار خود را آغاز کرد؟
کنسرسیوم محتوای ملی سال 87 بعد از اینکه طرح حرم (حافظه رقومی‌کشور) کتابخانه ملی نیمه اجرا ماند – که هنوزهم تمام نشده- از سوی 11 موسسه با یک دغدغه تشکیل شد؛ خطر از بین رفتن محتوای اینترنتی فارسی.
چرا نگران از بین رفتن محتوای اینترنتی فارسی بودید؟
در حقیقت اسپمرهای موتورهای جست‌وجو تقریبا بازار محتوای فارسی را از بین برده بودند. و محتوایی که جست‌وجو می‌کردیم قابل استناد نبود و اعتبار نداشت.
برای همین اعضای کنسرسیوم تصمیم گرفتند فضای محتوای فارسی را به سمت معتبر و باارزش بودن پیش ببرند تا کاربر ایرانی هنگام جست‌وجو خیالش راحت باشد به منابع معتبر و قابل استناد و واقعی دست پیدا کرده است. این حرکت با توجه به این مساله بود که سیاست جامعه مجازی حاکم بر کشور این است که محتوایی که دیگران تولید می‌کنند اعتبار ندارد. اینجا کنسرسیوم کمک می‌کند که بگوید ما محتوایی تولید می‌کنیم که اعتبار داشته باشد. به طور مثال کتابخانه ملی، محتوای رایگانی دارد که در فضای مجازی در اختیار کاربران قرار داده اس. به این ترتیب ماموریت مجازی که یک کتابخانه سنتی داشته، در فضای دیجیتال حفظ شده است.
دلیل دیگری نداشتید؟ یعنی تنها دلیل تشکیل کنسرسیوم همین دغدغه بود؟
دغدغه بعدی ما دسترسی به محتوا بود. اگر بخواهم روشن‌تر درباره این مساله صحبت کنم می‌توانم این مثال را بزنم؛ یک محقق برای دسترسی و بازدید از یک نسخه خطی باید مراحل مختلفی از جمله دریافت کارت عضویت را از سر بگذراند و در شرایط خاصی به نسخه خطی دست پیدا کند که این کار، زمان‌بر است. هر چند طی کردن این پروسه زمان‌بر برای محققان ایرانی چندان غیر عادی نیست، اما برای بسیاری از محققان سرعت از اهمیت زیادی برخوردار است. حالا فرض کنید یک محقق در یک روستا می‌خواهد به یک محتوایی از کتابخانه دسترسی پیدا کند. این دغدغه ما شد که چطور دسترسی را ساده کنیم. به این ترتیب فضای داخل کشور بیشتر شبیه به فضای خارج کشور خواهد شد تا محققان بتوانند با سرعت بیشتری به اطلاعات دست پیدا کنند.
با توجه به این دغدغه‌ها، عملکرد کنسرسیوم تا به حال چطور بوده؟
این دغدغه‌هایی بود که از ابتدا با ما بود و طی این سال‌ها با کنسرسیوم پیش آمد. طی سه سال اول حدود 300 هزار رکورد اطلاعات در کنسرسیوم در فضای مجازی ارایه شد. این رقم، برای مجموعه بزرگی مثل کنسرسیوم پذیرفته شده نبود به همین دیل ما سعی کردیم با رونمایی رسمی از پورتال WWW.ICNC.IR ضمن آماده کردن بستر برای دریافت محتوای بیشتر، مسایل حاشیه‌ای را کنترل کنیم.
در حال حاضر بیش از 1 میلیون و 300 هزار رکورد اطلاعات در سایت ثبت شده.
وقتی صحبت از محتوا می‌کنیم اولین مساله‌ای که به ذهن خطور می‌کند، بحث کپی‌رایت است، سیاست کنسرسیوم در این رابطه چیست؟
بحث کپی‌رایت یکی از اصلی‌ترین مسایل حاشیه‌ای است که کنسرسیوم در پورتال تمام تلاش خود را می‌کند تا این مساله را رعایت کند. برای مثال امکان دسترسی فول PDF به افراد نمی‌دهد، صفحات را واتر مارک می‌کند و به صاحبان محتوا کمک می‌کند تا کمی به مخاطب اعتماد کنند. درست است که مخاطب ما پژوهشگر است، شعور، درک و فرهنگش بالاست اما متاسفانه با شرایطی که فضای مجازی در حال حاضر دارد، امکان سوء استفاده هم وجود دارد.
این اقدامات برای جلب اعتماد صاحبان محتوا کافی است؟
کارهای دیگری هم کردیم. ما مجموعه‌هایی مانند ایران داک داشتیم که تقریبا تمام پایان نامه‌های دانشگاهی کشور روی آن قرار گرفته است. اما مشکل این بود که این اطلاعات برای کاربران در دسترس نبود. ما بر اساس استانداردهای بین‌المللی فهرست این پایان‌نامه‌ها را به کنسرسیوم منتقل کردیم اما به داده‌های دیجیتالی اصلی دست نزدیم و آنه همچنان روی ایران داک قرار دارد.
به صورت کلی روی سرورهای کنسرسیوم در حال حاضر تنها فهرست‌ها وجود دارد و محتوای دیجیتالی نگهداری نمی‌کنیم. به این معنی که فهرستی از محتوای سازمان و نهادهایی که به کنسرسیوم پیوسته اند را در دسترس کاربر قرار می‌دهیم و کاربر با لینکی که دارد وارد منبع اصلی می‌شود تا به طرق مختلف به اطلاعات دست پیدا کند.
اگر محتوا رایگان باشد، رایگان در اختیار کاربر قرار داده می‌شود. اگر محتوا فروشی باشد، کاربر باید از سیستم تجارت الکترونیکی کنسرسیوم برای پرداخت استفاده کند و در صورتی که نیاز به مجوزهای خاص مانند احراز هویت داشته باشد، کاربر تنها درخواست احراز هویت را ارسال می‌کند و پس از تایید می‌تواند به اطلاعات دست پیدا کند. همین مساله در فرهنگ‌سازی کپی‌رایت به ما کمک کرد که مورد اعتماد قرار بگیریم.
از سوی دیگر با مرکز پژوهش‌های مجلس رایزنی‌هایی انجام دادیم همچنین با قوه قضاییه تا در حوزه کپی‌رایت بهتر عمل شود. گرچه در حال حاضر عملکرد بدی ندارند ولی همچنان مشکل داریم.
برای دسترسی آسان به محتوای کنسرسیوم به غیر از انتشار فهرست محتوا روی سایت چه کرده‌اید؟ منظورم دسترسی خارج از سایت به سایت است.
در قدم دیگر با مجموعه‌های خدماتی مانند تولیدکننده گان نرم‌افزار وارد مذاکره شده‌ایم. از جمله می‌توان به تولیدکننده نرم‌افزار کتابخانه پارس آذرخش اشاره کرد که ابتدا پروتکل آن مطابق با استانداردهای بین‌المللی نبود. اما با هماهنگی‌های انجام شده، طی اقداماتی هر کس که این نرم‌افزار را داشته باشد به راحتی می‌تواند به محتوای کنسرسیوم نیز دسترسی داشته باشد.
به غیر از کپی‌رایت فکر می‌کنم بحث بازنشر مطلب حتی با ذکر منبع هم مشکل‌ساز باشد. برای این مساله چه راهکاری در نظر گرفته‌اید؟
بله این بحث هم در کنسرسیوم مطرح است؛ داده‌های غیر تکراری و دزدی اطلاعات. به این ترتیب که از یک مقاله منتشر شده بسیاری از افراد بدون ذکر منبع در سایت‌ا و وبلاگ‌های مختلف کپی می‌کنند. بنابراین در جست‌وجو می‌بینیم چندین نتیجه تکراری در اختیار کاربر قرار می‌گیرد. ما قصد داریم به سمتی برویم که جلوی این تکرار گرفته شود هر چند شاید این اتفاق برای تولیدکننده مزاحمت ایجاد کند چرا که آنها را درگیر مسایل کپی‌رایت می‌کند.
طبیعتا به همین دلیل بسیاری از مجموعه‌ها برای به اشتراک‌گذاشتن اطلاعات‌شان با شما، سخت قدم برداشتند.
سایت کنسرسیوم مدتی راه‌اندازی شده که فکر می‌کنم حالا اصلی‌ترین فعالیت شما سامان دادن به این سایت است؟
بله. بعد از رونمایی پورتال کنسرسیوم، ما به محتوا سازی روی آوردیم. می‌توان گفت این مساله دغدغه سال گذشته کنسرسیوم بود؛ محتواسازی و به اشتراک‌گذاری محتوا.
به این ترتیب باید فکری هم به حال نهادینه کردن فرهنگ استفاده از محتوا کرده باشید.
بله. در حقیقت امسال ما برای فرهنگ سازی تلاش می‌کنیم. می‌خواهیم هم صاحبان محتوا از فضای سنتی و پر از رخوت بیرون بیایند، هم افرادی که به اطلاعات نیاز دارند اعم از صوت، تصویر و متن، بدانند جایی هست که هم اطلاعات معتبر و قابل استفاده دارد، هم می‌توان اطلاعات را آنجا به اشتراک گذاشت، هم امکان جست‌وجو در حجم عظیمی از اطلاعات وجود دارد. به این ترتیب شاید بسیاری از کاربران به جای گوگل کردن، مستقیم وارد پورتال کنسرسیوم شده و آنجا به دنبال اطلاعات معتبر و قابل استناد بگردند. البته ما مخالف گوگل نیستیم اما در کنسرسیوم به این نتیجه رسیدیم که یک فضای جست‌وجوی خوبی هم باید وجود داشته باشد.
راهکار خاصی برای این جست‌وجو در نظر گرفته‌اید؟
برای فراهم کردن امکان جست‌وجوی پیشرفته و مفهومی، پروژه‌ای در دست اجراست تا یک موتور جست‌وجو طراحی و راه‌اندازی کنیم. ما از یک موتور اپن سورس کمک گرفته‌ایم و سعی داریم با کامل کردن آن به جست‌وجوی مفهومی و معتبر و نیز حذف اطلاعاتی که ربطی به مطلب جست‌وجو ندارد کمک کنیم.
نسخه بتای موتور جست‌وجوی کنسرسیوم در حال حاضر روی سایت در دسترس کاربران است. این موتور باید تا پایان امسال نهایی و رونمایی شود.
یکی از اقدامات اخیر شما پیوستن به کنسرسیوم جهانی W3C بود. کنسرسیوم محتوای ملی چقدر آماده حضور در مجامع بین‌المللی است؟
در حال حاضر فضای جدیدی برای کنسرسیوم به وجود آمده است که به کنسرسیوم امکان فعالیت در سطح بین‌المللی را می‌دهد. در ابتدای کار کنسرسیوم بحث ما محتوای فارسی بود اما پیش که رفتیم گفتیم چرا محتوای ایرانی نه. در حال حاضر کاربران خارج از کشور هم می‌توانند به محتوای کنسرسیوم دسترسی داشته باشند و اطلاعات مورد نیاز خود را در کنسسیوم جست‌وجو کنند. علاوه بر این ما سعی داریم به سمت ترجمه محتوا هم پیش برویم تا محتوای ایرانی در فضای بین‌المللی جای خود را باز کرده و از حالت غیر رسمی‌خارج شود.
پیوستن ما به کنسرسیوم جهانی W3C یا تارنمای جهان گستر که تعیین‌کننده استانداردهای بین‌المللی وب است برای ما نتایج مثبتی داشت. اول اینکه می‌توانیم در تدوین استانداردهای جهانی تاثیرگذار باشیم. و دوم اینکه می‌توانیم از استانداردهای بین‌المللی استفاده کنیم. برای نمونه استفاده از همین استانداردها به ما کمک کرد تا نرم‌افزار کتابخانه پارس آذرخش را بتوانیم اصلاح کنیم و مورد استفاده قرار دهیم.
ما ر نشست سال 2012 این کنسرسیوم نیز شرکت داشتیم. هر چند اولین سالی بود که در این نشست شرکت می‌کردیم اما این تعامل ضمن کمک به بازتر شدن نگاه ما، باعث می‌شود دیگر کشورها نیز در سطح بین‌الملل ما را ببیند.
برنامه شما برای سال 91 چیست؟
برای سال 91 چند طرح در دست داریم که اولین آنها برگزاری همایش محتوای ملی در فضای مجازی است. این نخستین همایش در زمینه محتوای ملی است که با استفاده از توانایی اعضای کنسرسیوم برگزار می‌شود. می‌توان گفت از لحاظ فرهنگی این همایش یک کار جدید محسوب می‌شود که به صاحبان محتوا اجازه می‌دهد دغدغه‌های خود را مطرح کنند و اطلاعاتی دربره کپی‌رایت یا نشر الکترونیکی و فضای مجازی به دست بیاورند. در نهایت این همایش دید بازتری در اختیار شرکت کنندگانش در حوزه محتوا قرار می‌دهد.
طرح بعدی راه‌اندازی شبکه اجتماعی محتوای کشور است. هنوز پژوهشگران کشور، تولیدکنندگان و مصرف کنندگان محتوا با یکدیگر تعامل ندارند و این مساله نگران‌کننده است. این در حالی است که دنیا با حجم زیادی از اطلاعات به صورت آنلاین سر و کار دارد اما ما هنوز در ایران درگیر مسایل فیزیکی و حضوری هستیم.
با توجه به شرایط فعلی – نگاه کاربران به شبکه‌های اجتماعی- نگران نیستید با مشکلات مختلفی برای کنترل این فضا روبه‌رو شوید؟
راه‌اندازی شبکه اجتماعی مانند راه‌اندازی سرویس از کتابدار بپرس طبیعتا نگرانی‌ها و حاشیه‌هایی دارد. وقتی سرویس از کتابدار بپرس را راه‌اندازی کردیم خیلی‌ها نگران بودند که طی روز چه سوالاتی از کتابداری که به سوالات جواب می‌دهد پرسیده می‌شود. اما ما سعی کردیم فرهنگ استفاده از این سرویس را نهادینه کنیم.
نگرانی که در رابطه با این شبکه اجتماعی داریم این است که کاربر فرهنگ استفاده صحیح از این شبکه را نداشته باشد. اما این نگرانی‌ها باعث متوقف شدن کار ما نخواهد شد. این شبکه نیز مانند بسیاری از شبکه‌های دیگر گزینه‌ای به نام ریپورت اسپم دارد که کاربران ر صورت دیدن فعالیت‌های خارج از عرف یکی از اعضا می‌توانند آن را به ما اطلاع دهند. همچنین تعدادی ادمین در این شبکه‌ها فعالیت کاربران را کنترل خواهند کرد.
شبکه اجتماعی نیز طرح اولیه‌اش تهیه شده که بر اساس آن عضویت برای همه در این شبکه آزاد است. این شبکه تعامل بین کاربران را کامل برقرار می‌کند. البته محدودیت‌هایی خواهد داشت مانند مطرح کردن کتاب‌های ممنوعه که در شبکه مجازی به راحتی در دسترس است. اما ما با رعایت حریم دولت جمهوری اسلامی در این شبکه پیش خواهیم رفت.
فکر می‌کنید این شبکه اجتماعی به غیر از تعامل چه کمک دیگری به صاحبان محتوا می‌کند؟
ما دوست داریم این موقعیت را ایجاد کنیم تا ارایه دهنده محتوا درباره مسایل خودش حرف بزند، یا کسانی که احتیاج به اطلاعات دارند و خدمات دهنده‌ها با یکدیگر تعامل داشته باشند.
در حقیقت ما در ایران خدمات دهندگان‌مان بسیار محدود هستند، یا سخت‌افزاری هستند یا نرم‌افزاری، خدمات دهنده معنوی محتوا نداریم. امیدواریم شبکه اجتماعی محتوای کشور بتواند تبدیل به یک خدمات دهنده معنوی محتوا شود.
در دنیا چیزی به نام تجمیع کننده محتوا وجود دارد که کمک می‌کند محتوا با توجه به استانداردهای بین‌المللی یک جا جمع شود تا به راحتی قابل استفاده باشد. ما چنین چیزی در ایران ندایم. این شبکه اجتماعی می‌تواند ضمن فراهم کردن فضا برای ارایه این خدمات، بستری باشد برای برقراری ارتباط افراد و جمع‌آوری محتوا در کنار یکدیگر.
به غیر از این دو طرح، چه برنامه دیگری دارید؟
سومین طرح ما، رسیدن به نقطه‌ای است که فضای کتابداری در ایران را تغییر دهیم. ما هنوز کتابداری را در ایران، قفسه داری می‌دانیم. این در حالی است که در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌توان کتابداری را بسیار پررنگ‌تر دید. اما ما چون کتابداری را قفسه‌ای می‌بینیم، ریسک بالایی را تحمل می‌کنیم که ممکن است باعث شود فضای محتوایی کشور از دست برود که به ضرر ناشر و تلیدکننده محتوا و پژوهشگر است. در صورتی که حرکتی نکنیم عقب می‌مانیم. باید به این نقطه از ایده‌آل‌های دنیا نزدیک شویم.
شرایط کنونی فضای مجازی، شرایط نابه‌سامانی است هنوز هیچ مرامنامه یا قانون تعریف شده‌ای برای فعالیت تولیدکنندگان محتوا وجود ندارد. این مساله فعالیت کنسرسیوم را چقدر تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
ما دقیقا گوشه‌ای بین فضای سنتی صرف (کاغذ و قلم) و محتوای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی غوطه‌وریم، متاسفانه نقش هم بازی نمی‌کنیم؛ دیگران بازی می‌کنند و ما نگاه می‌کنیم.
در کنار تمام این کارها تلاش می‌کنیم که روی پژوهشگران‌مان نیز تاثرگذار باشیم تا لااقل بدانند اگر بخواهند کتابی را پیدا کنند چطور می‌توانند آن را جست‌وجو کنند یا چکیده آن را بیابند. انتخاب کتاب برای پژوهشگر هنوز سخت است؛ ما هنوز برای خرید کتاب باید آن را دست بگیریم ورق بزنیم بعد بخریم. اما با آشنا کردن مخاطب با شبکه اجتماعی، روش‌های فرا داده‌نویسی و چکیده‌نویسی می‌توانیم این شرایط را تغییر دهیم.
برای اجرای این طرح‌ها ما با موانعی هم مواجه هستیم که کوچک هم نیست.
چه موانعی؟
هر چند دانشگاه‌ها و ناشران اطلاعات‌شان را در اختیار ما قرار می‌دهند اما به سختی این کار را می‌کنند. صاحبان بزرگ محتوا مانند صدا و سیما که لازم است مشارکت داشته باشند به دلیل نوع سیاست‌گذاری‌های‌شان و نوع قوانینی که حاکم است، محتوای خود را به راحتی در اختیار ما قرار نمی‌دهند. همین مساله از جمله مسایل مشغولیت ساز کنسرسیوم است.
یا کتابخانه‌هایی هستند که به مراجعه کنندگان شان به راحتی خدمات ارایه می‌دهند اما همین که بحث محتوای دیجیتال مطرح می‌شود فکر می‌کنند انحصار لازم است. از بین بردن انحصار داده از ذهن صاحبان محتوا کار سختی است. مواجه شد با این شرایط کاری است که کنسرسیوم می‌خواهد انجام دهد و سخت و خطرناک است چون هم ذهنیت تولیدکنندگان محتوا برای ما قابل درک است و هم ویژگی‌های فضی مجازی را می‌شناسیم.
تا اینجا از فعالیت‌هایی صحبت کردید که با توجه به امکانات‌تان انجام می‌دهید یا می‌خواهید انجام دهید. آینده ایده‌آل کنسرسیوم چیست؟
اگر بخواهم از ایده‌آل‌ها صحبت کنم باید بگویم ایده‌آل این است که روزی به گودریدز goodreads نیاز نداشته باشیم. بلکه یک شبکه کتابخوانی داشته باشیم تا کاربران بتوانند در فضای مجازی ضمن تعامل با یکدیگر، اطلاعات خود را با هم به اشتراک گذاشته و با نویسندگان نیز در ارتباط باشند. در حال حاضر چنین اجتماع مجازی نداریم.
البته در کشور مجموعه‌ای تحت عنوان پایگاه داده‌های کتابخانه‌های کشور وجود دارد. گر روزی قرار باشد کسی کتابی را جست‌وجو کند تا بخرد یا به امانت بگیرد، ایده‌آل ما این است که کاربر بتواند کتاب مورد نظر خود را جست‌وجو کرده و نزدیک‌ترین کتابخانه‌ای که آن را در اختیار دارد پیدا کند. این امر با توجه به امکاناتی که تکنولوژی دارد امروز عادی است. اما اینکه بتوانیم بر اساس محتوا نزدیک‌ترین آدرس را پیدا کنیم در ایران نیاز به زمان دارد و این از ایده‌آل‌های ماست.
به طور کلی ایجاد فضایی که محتوای آن برای کاربر قابل استناد باشد، از ایده‌آل‌های ماست.
راه‌اندازی اینترنت ملی یا به روایت جدید شبکه ملی اطلاعات چه تاثیری بر روند کاری شما خواهد گذاشت؟
ما احتمالا مجبوریم وارد فضای مجازی شبکه ملی اطلاعات هم بشویم که این شاید ایده‌آل کل کنسرسیوم بر اساس سیاست‌هایش باشد اما ایده‌آل شخص من نیست. چون ما می‌خواهیم محتوای‌مان برای همه کاربران در دسترس باشد. ورود ما به شبکه ملی اطلاعات، باعث می‌شود کاربران دید چندان مثبتی به ما نداشته باشند. باید قبول کنیم دید کاربران حرفه‌ای به شبکه ملی اطلاعات مثبت نیست. به هر حال ما در حال مذاکره هستیم اما باید منتظر بمانیم تا شهریور ماه ببینیم چه اتفاقی می‌افتد بعد تصمیم بگیریم.
البته ما خودمان بر این نظر بودیم که کنسرسیوم را روی اینترانت نیز داشته باشیم. ا وزارت آموزش و پرورش هم مذاکراتی داشتیم یا مجموعه‌های مختلف دیگر. حضور در چنین مجموعه‌هایی باعث می‌شود هم کاربر با این فضا آشنا شود و اطلاعات مورد نیازش را تامین کند، هم می‌تواند نظر دولت را تامین کند هم در تندروی‌ها و کند روی‌ها کمی‌تعدیل ایجاد خواهد کرد.
در حال حاضر پیشنهاد ورود به شبکه مجازی صدا و سیما نیز وجود دارد اما واقعیت این است که اگر محتوای ما در انحصار قرار بگیرد ممکن است از بین برود. به همین دلیل کنسرسیوم کمی در این موارد محتاط است. به این ترتیب ما دوست داریم محتوای خود را به اشتراک بگذاریم اما وارد مجموعه دیگری نشویم.
به نظر می‌رسد شما خیلی سخت از نشر الکترونیکی صحبت می‌کنید با توجه به اینکه محور اصلی فعالیت شما محتوای دیجیتال است. چرا؟
یکی از سخت‌ترین مباحث برای کنسرسیوم صحبت کردن درباره نشر الکترونیکی است. کنسرسیوم هنوز وارد این بحث نشده و صاحب حرف نیست. چرا که قانع کردن ناشران در حال حاضر بسیار مشکل است. البته در نهایت هدف کنسرسیوم همین ناشران هستند که دایم محتوا منتشر می‌کنند.
چالش اصلی که کنسرسیوم در پیش رو دارد چیست؟
در حال حاضر وزارت ارشاد متولی محتوای کشور در فضای مجازی است. در واقع وزارت ارشاد یک ناظر است و بحث اینکه ما مجوز محتوای‌مان را باید به این وزارتخانه واگذار کنیم یا اینکه وزارت ارشاد همه محتوای ما را کنترل کند، با محتوایی که ما داریم همخوانی ندارد. ما نمی‌توانیم خودمان را محدود کنیم به طور مثال کفایت می‌کند وزارت ارشاد از محتوای فلان نسخه خطی مطلع شود و ما آن را منتشر کنیم. چون تعامل ما هنوز برقرار نشده این یک ریسک بزرگ برای ماست. ممکن است محتوای برخی از کتاب‌هایی که ما فقط در فهرست مان اسمش را می‌آوریم و منبع آن جای دیگری است، از نظر وزارت ارشاد مشکل داشته باشد.
چون به نوعی وارد محدوده فیلترینگ شده‌ایم بین ما و وزارت ارشاد تنش ایجاد شده است. تا به حال جلساتی هم در این زمینه برگزار کرده‌ایم تا به وافقی برسیم.
یعنی محتوای شما از خط قرمز دولت گذشته است؟
قضیه این است که محتوای ما مجاز است اما به دلیل نوع اطلاعات و تگ‌هایی که دارند، از نظر سیستم فیلترینگ با مشکل مواجه شده‌ایم. به طور مثال تگ علوم غریبه این روزها در سایت کنسرسیوم پررنگ شده که ما را نگران کرده چرا که از نظر وزارت ارشاد این مورد در محدوده فیلترینگ است. یا مثلا پایان‌نامه‌های ارولوژی دانشگاه تهران جزو محدوده فیلترینگ است و ما فعلا در این زمینه دست نگه داشتیم و آنها را وارد شبکه نکردیم.
پس چطور منابع ارایه‌کننده این محتوا که مثلا دانشگاه‌ها یا کتابخانه‌ها هستند فیلتر نمی‌شوند اما شما در خطر فیلتر شدن هستید؟
سایت‌هایی که این کتاب‌ها یا اطلاعات را ارایه می‌دهند به دلیل اینکه کاربر تنها با نام کاربری و کلمه رمز می‌تواند به آن دسترسی پیدا کند، مشکلی پیدا نمی‌کنند. چرا که محتوا در دسترس کاربر عام نیست. اما ما چون اسم این کتاب‌ها و فهرست آن را به صورت عام در اختیار کاربران قرار می‌دهیم، ناخودآگاه وارد دایره فیلترینگ می‌شویم.
نگرانیم چرا که اولین صفحه که فیلتر شود کل سایت ما فیلتر می‌شود. این مساله در هر رده‌ای چه سیاست‌گذاری چه اجرایی باید حل شود. ما راضی هستیم کمیته فیلترینگ تک به تک محتوای ما را بررسی کرده و ما هم بابت آنها توضیح دهیم تا متوجه شوند قصد ما زیر پا گذاشتن خطوط قرمز نیست. اما محتوای ما را حذف نکند.
منبع : فناوران
