رشد فزاینده محبوبیت تیک‌تاک در کشورهای جهان و عبور تعداد کاربران آن از مرز یک و نیم میلیارد نفر در سال ۲۰۲۳، مقامات برخی کشورها را نسبت به کارکرد و امنیت اطلاعات شهروندان خود نگران کرده است.
به زعم کارشناسان اروپایی و آمریکایی، بایت‌دنس، شرکت مادر تیک‌تاک می‌تواند در صورت درخواست دولت چین، تمامی‌اطلاعات محرمانه کاربران را در اختیار چینی‌ها قرار دهد و یا از این اطلاعات برای دسترسی به اهداف مدنظر خود از طریق نمایش و یا عدم نمایش برخی محتواها استفاده کند.
دولت آمریکا اخیرا تهدید کرده که اگر مالکان چینی این اپلیکیشن، مالکیت خود را واگذار نکنند، تحریم سراسری این پلتفرم دور از انتظار نخواهد بود. با این حال، تیک‌تاک مدعی است که اجبار در تغییر مالکان، نمی‌تواند راه‌حل مناسبی برای رفع نگرانی‌های امنیت ملی آمریکا باشد.
به‌تازگی قانونگذاران ایالت مونتانا، لایحه‌ای را تصویب کردند که بر اساس آن، دانلود این اپلیکیشن در این ایالت ممنوع خواهد شد. بر اساس این لایحه، گوگل و اپل نیز می‌بایست این اپلیکیشن را از فروشگاه‌های خود حذف کنند که در صورت عدم پیروی از این دستور، جریمه خواهند شد.
سخنگوی تیک‌تاک پیشتر در گفت‌وگو با وب‌سایت اینسایدر عنوان کرد: اگر هدف، حفاظت از امنیت ملی است، واگذاری مشکل را حل نخواهد کرد: با تغییر در مالکیت، هیچ محدودیتی روی دسترسی و گردش اطلاعات کاربران اعمال نخواهد شد.
به گفته سخنگوی تیک‌تاک بهترین راه برای رفع نگرانی‌های مربوط به امنیت ملی، نظارت شفاف و دقیق مبتنی بر قوانین ایالات متحده تحت نظر یک نهاد ثالث است و این شرکت در حال کار روی این گزینه است.
با این حال، تیک‌تاک هنوز نتوانسته این نگرانی‌ها را برطرف کند و به خواسته‌های مقامات کشورهای مختلف برای جلب نظر آنها، تن دهد. از این رو، محدودیت‌هایی از سوی چند کشور روی این شبکه اجتماعی اعمال شد که در ادامه قصد داریم تا به این موارد اشاره کنیم.
آمریکا
جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، حمایت خود را از تصویب لایحه‌ای در کنگره مبنی بر اعطای اختیارات بیشتر به رئیس جمهور به منظور ممنوع کردن اپلیکیشن تیک‌تاک حمایت کرد.
چند روز قبل نیز مونتانا به عنوان اولین ایالت، لایحه ممنوعیت کامل تیک‌تاک را تصویب کرد. نمایندگان سنای این ایالت نیز لایحه مذکور را در ماه مارس تایید کردند و در مجلس نمایندگان نیز مورد تایید قرار گرفت.
تیک‌تاک پیشتر گفته بود که اگر این لایحه به قانون تبدیل شود، ان را به چالش خواهد کشید و آن را مصداق بارز سانسنو و ناقض متمم اول قانون اساسی آمریکا خواند.
وال استریت ژورنال در گزارشی اعلام کرد که گرگ جیانفورته، فرماندار ایالت مونتانا هنوز حرفی در این رابطه که آیا این لایحه را امضا خواهد کرد یا خیر، نزده اما ممنوعیت استفاده از تیک‌تاک در دستگاه‌های متعلق به دولت را تایید کرد.
در ماه دسامبر سال گذشته و در قالب یک لایحه، نصب اپلیکیشن تیک‌تاک در تمامی‌دستگاه‌های دولتی ممنوع شد. چندین دانشگاه نیز نصب و کار با تیک‌تاک از طریق شبکه وایرلس دانشگاه را ممنوع اعلام کردند.
این اتفاقات در حالی رقم خورد که دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا چندین بار نسبت به ممنوعیت تیک‌تاک تهدید کرده بود که این خواسته با حمایت دادگاه‌ها همراه نشد و حتی در دولت بایدن، تیک‌تاک و اپلیکیشن دیگر که محدود شده بود، از این حالت خارج شدند.
استرالیا
استرالیا از جمله آخرین کشورهای ممنوع‌کننده تیک‌تاک در دستگاه‌های دولتی این کشور است. مارک دریفورس، دادستان کل این کشور اعلام کرد که این ممنوعیت در سریع‌ترین زمان ممکن، اجرای خواهد شد اما ممکن است استثنائاتی به صورت موردی وجود داشته باشد.
با اضافه شدن استرالیا، همه کشورهای عضو Five Eyes که شامل آمریکا، کانادا، نیوزیلند و بریتانیا نیز می‌شوند، علیه اپلیکیشن تیک‌تاک اقداماتی را در دستور کار خود قرار داده اند.
تصمیم اخیرا دادستان کل استرالیا در حالی صادر شد که پیشتر این شبکه اجتماعی در برخی نهادها و سازمان‌هایی همچون اداره تغییر اقلیم، انرژی، محیط زیست و آب و وزارت کشاورزی، شیلات و جنگلداری و همچنین وزارت‌های دفاع و امور داخلی، محدودیت‌هایی علیه این پلتفرم اعمال شد.
فرانسه
فرانسه اخیرا به دلیل آنچه نگرانی‌های امنیتی عنوان کرده، نصب برنامه تیک‌تاک را روی تمامی‌دستگاه‌های دولتی ممنوع کرد. در بیانیه صادرشده آمده است که این اپلیکیشن از سطح مورد انتظار امنیت سایبری و حفاظت از داده‌های موجود در دستگاه‌هایی دولتی برخوردار نیست.
استانیسلاس گوئرینی، وزیر تحول و مدیریت عمومی‌فرانسه در آسوشیتد پرس گفت: این ممنوعیت مواردی فراتر از تیک‌تاک را در برخواهد گرفت و سایر شبکههای اجتماعی از جمله توییتر و اینستاگرام و همچنین برنامه‌های بازی مانند کندی کراش و برنامه‌های دوستیابی را شامل خواهد شد.
با این حال، فرانسه اعلام کرده که اگر کارمندان دولتی بنا به دلایل شغلی و حرفه‌ای خود، نیاز به استفاده از یکی از این برنامه‌ها داشته باشند، می‌توانند درخواست خود را برای دریافت مجوز نصب صادر کنند.
هلند
دولت هلند در بیانیه‌ای از تمامی‌کارمندان دولتی خواست تا از نصب و استفاده از برنامه‌هایی همانند تیک‌تاک در دستگاه‌های کاری خود خود خودداری کنند.
در حالی که به طور مستقیم از تیک‌تاک، نامی‌برده نشد اما در این بیانیه آمده که خطر جاسوسی در حین استفاده از برنامه‌های متعلق به کشورهایی که اقداماتی سایبری علیه این کشور و منافع آن دارند، در حال افزایش است.
الکساندرا ون‌هافلن، وزیر دیجیتال هلند گفت: سوالات اخیر پارلمان و تحولات بین‌المللی ما را به ارزیابی دقیقی سوق داده که فراتر از توصیه درباره یک اپلیکیشن است.
دولت هلند اعلام کرد که کار روی سیستمی‌است که تنها اپلیکیشن‌های تاییدشده، قابل نصب روی دستگاه‌های دولتی خواهند بود.
نیوزیلند
به گزارش آسیوشیتد پرس، مقامات نیوزیلند نصب تیک‌تاک روی تلفن‌های همراه دولتی را ممنوع اعلام کردند. با این حال، این ممنوعیت از لحاظ دامنه، کمتر از اقدامات سایر کشورها علیه تیک‌تاک است و گفته می‌شود که تنها ۵۰۰ دستگاه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
بنابر این گزارش، تیک‌تاک از تمامی‌دستگاه‌های متصل به شبکه وایرلس مجلس حذف خواهد شد و به گفته مقامات، تصمیم فوق بر اساس توصیه‌های کارشناسان امنیت سایبری اتخاذ شده است.
رافائل گونزالس-مونترو مدیر اجرای خدمات پارلمانی گفت: این تصمیم بر اساس تحلیل کارشناسان ما و پس از گفت‌وگو با همکارانمان در سراسر دولت و دیگر کشورها اتخاذ شده است.
هند
هند سال‌هاست که تیک‌تاک را ممنوع کرده که شروع آن به سال ۲۰۲۰ برمی‌گردد اما در ژانویه ۲۰۲۱، این ممنوعیت دائمی‌شد.
گفته می‌شود که این ممنوعیت در پی درگیری میان چین و هند که به کشته شدن ۲۰ سرباز هندی در ژوئن ۲۰۲۰ در هیمالیا انجامید، اعمال شد. هند چند هفته پس از این اتفاق، ده‌ها اپلیکیشن متعلق به چین از جمله تیک‌تاک را ممنوع کرد.
نشریه فوربس در آن زمان گزارشی را منتشر و اعلام کرد که تیک‌تاک برای همیشه دسترسی به کاربران هندی را از دست بدهد، این ممنوعیت ممکن است حدود ۶ میلیارد دلار برای آن هزینه داشته باشد.
تحلیلگران معتقدند که ممنوعیت تاک تاک در آمریکا نیز تاثیراتی مشابه را به دنبال خواهند داشت و شاهد افزایش استفاده از اپلیکیشن‌های رقیب همانند یوتیوب، اینستاگرام و اسنپ‌چت خواهیم بود.
بریتانیا
دولت بریتانیا نیز با اشاره به آسیب‌پذیری داده‌های حساس دولتی در صورت استفاده از تیک‌تاک، این اپلیکیشن را در دستگاه‌های دولتی ممنوع اعلام کرد.
الیور داودن، وزیر ارشد کابینه گفت: امنیت اطلاعات حساس دولتی باید در درجه اول اولویت برای حفاظت باشد بنابراین، ما این برنامه در دستگاه‌های دولتی ممنوع می‌کنیم و استفاده از سایر برنامه‌های مشابه نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
این ممنوعیت تنها چند هفته پس از دیدار نمایندگان تیک‌تاک با مقامات اروپایی صورت گرفت که قرار بود نگرانی‌های اروپایی‌ها در جریان این دیدار، برطرف شود.
پیشتر در گزارش اینسایدر آمده بود که تیک‌تاک در حال ساخت یک دیتاسنتر در ایرلند و نروژ است که تا اطلاعات حدود ۱۵۰ میلیون کاربر در منطقه به صورت محلی در این دیتاسنترها ذخیره شود.
کانادا
به گزارش واشینگتن پست، کانادا در اواخر ماه گذشته میلادی، به جمع کشورهایی پیوست که این اپلیکیشن را در دستگاه‌های دولتی ممنوع کردند. دولت کانادا اعلام کرد که بررسی‌ها نشان می‌دهد که این برنامه سطح غیرقابل قبولی از خطر برای حریم خصوصی و امنیت ایجاد می‌کند.
رویترز نیز در گزارش خود نوشت جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا به خبرنگاران گفت که کانادا هنوز نمی‌داند این اولین یا آخرین گامی‌است که این کشور علیه این شبکه اجتماعی برمی‌دارد.
خزانه‌داری کانادا نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که این ممنوعیت تنها برای دستگاه‌های دولتی است اما از شهروندان خواست تا قبل از استفاده از شبکههای اجتماعی و سایر برنامه‌ها در دستگاه‌های خود، نگرانی‌های امنیتی دولت را در نظر بگیرند.
تایوان
واشنگتن پست به نقل از مقامات محلی گزارش داد که تایوان در ماه دسامبر، ممنوعیت نصب و استفاده از تیک‌تاک در دستگاه‌های دولتی را اعلام کرد.
چندی پیش و در بحبوحه تنش با چین بر سر استقلالش، ممنوعیت‌های بیشتری را علیه این شبکه اجتماعی وضع کرد. با این حال، مقامات در چین، اثربخشی ممنوعیت کلی این اپلیکیشن را زیر سوال برده‌اند چراکه کاربران می‌توانند از روش‌های مختلفی همچون شبکه خصوصی مجازی یا همان VPN برای دور زدن محدودیت‌ها استفاده کنند.
اتحادیه اروپا
با توجه به نگرانی‌های امنیتی چندین نهاد اتحادیه اروپا، این سازمان در ماه گذشته، نصب تیک‌تاک روی تلفن‌های همراه کارکنان را ممنوع کرد.
مدیر سیاست عمومی‌و ارتباطات تیک‌تاک در آن زمان به رویترز گفت که در مورد نگرانی اتحادیه اروپا یا ممنوعیت احتمالی با این شبکه اجتماعی، صحبتی صورت نگرفت و در این تصمیم، روند مناسبی اتخاذ نشد.
واشنگتن پست نیز در گزارشی اورد که برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله بلژیک و دانمارک هم این برنامه را در دستگاه‌های دولتی ممنوع کردند.
افغانستان
به گزارش بی‌بی‌سی، طالبان سال گذشته میلادی، ممنوعیت کامل این برنامه را به همراه یک بازی ویدیویی چندنفره تحت عنوان PUBG را اعلام کرد تا بنابر آنچه اعلام کرده، از گمراه شدن نسل جوان جلوگیری کند.
نشریه وایرد گزارش داد که پس از این تصمیم، کاربران در این کشور با استفاده از ابزارهایی چون VPN، این محدودیت را دور زدند و بار دیگر میزان استفاده از این اپلیکیشن افزایش یافت.
اندونزی و پاکستان (محدودیت موقتی)
بر اساس گزارش‌ها، اندونزی و پاکستان، اپلیکیشن‌های تیک‌تاک را برای مدت کوتاهی ممنوع و اعلام کردند که این محدودیت، پس از رفع نگرانی‌های امنیتی رفع خواهد شد.
به گزارش رویترز، اندونزی در ژوئیه ۲۰۱۸ این اپلیکیشن را به دلیل هرزه‌نگاری، محتوای نامناسب و توهین به مقدسات ممنوع اعلام کرد. اما با گذشت تنها ۶ روز، تیک‌تاک با قبول سانسور و حذف برخی محتواهای درخواستی از سوی دولت این کشور موافقت کرد و این ممنوعیت برداشته شد.
پاکستان نیز چندین ممنوعیت موقتی را برای محتواهایی که دولت این کشور، آنها را نامناسب قلمداد کرده بود، روی تیک‌تاک اعلام کرد. هرچند برخی از این محدودیت‌ها ظرف چند ساعت برطرف شد.
