گای راز و مشهورترین پادکست کارآفرینی/ چگونه این کسب‌وکار را ساختم ؟

تصور کنید که مجری رادیوی ملی هستید و طی سال‌ها گزارشگری برون‌مرزی اعتبار و جوایز فراوانی به دست آورده‌اید. اما به یک‌باره همه چیز را کنار می‌گذارید و در فضایی آرام به ساخت پادکست‌هایی ناشناخته و ناآزموده روی می‌آورید. این دقیقا همان کاری است که گای راز انجام داد.

گای راز (Guy Raz)، مجری رادیوی عمومی ملی آمریکا (ان‌پی‌آر) بود؛ فردی که او را به عنوان خبرنگار جنگ می‌شناسند و با گزارشگری در بیش از 45 کشور جهان، شهرتی بین‌المللی به دست آورده است. گزارش داستان‌های جنگ در مقدونیه، کوزوو، افغانستان و عراق تنها بخشی از کارنامه خبرنگار و روزنامه‌نگاری است که اتفاقا 45 سال سن بیشتر ندارد. اما ماجراجویی‌های راز در آمریکا هم ادامه یافت و در سال 2012 برنامه هفتگی مرور بر اتفاقات گذشته را در رادیو ترک کرد.

راز از آن زمان تاکنون 5 پادکست و یک کسب‌وکار برای اداره آنها راه‌اندازی کرده است. از مشهورترین پادکست او می‌توان به «چگونه این (کسب‌وکار) را ساختم» اشاره کرد. راز در این پادکست با کارآفرینان مختلف به گفتگو نشست و داستان سختی‌ها و موفقیت‌هایشان را به گوش مخاطبان رساند. او سه ماه پیش مجموعه این گفتگوها را در قالب کتابی با همین عنوان منتشر کرد. هر چند ترجمه این کتاب به فارسی همچنان در مراحل پیش از انتشار است و تنها بخش‌هایی از آن در صفحه مدیران روزهای چهارشنبه دنیای اقتصاد منتشر می‌شود، شنیدن صحبت‌های راز در کنفرانس مجازی معرفی کتابش خالی از لطف نیست (ضمن آنکه نسخه انگلیسی این کتاب نیز به شکل چاپی و صوتی در بازار موجود است)

راز در این کنفرانس بیان کرد که همواره علاقه‌ای ارضا نشده به کارآفرینی داشته است و احتمالا تغییر مسیر شغلی‌اش چندان تعجب‌آور نیست. راز بخشی از علاقه‌اش را از پدر و مادر خود به ارث برده است که با استعفا از شغل‌های ثابت خود، یک فروشگاه جواهرات راه‌اندازی کردند. علاوه بر آن، روزنامه‌نگاری و ساختن یک کسب‌وکار، شباهت‌هایی با یکدیگر دارند.

راز در کنفرانس معرفی کتاب خود گفت: «شغل خبرنگاری نیاز به مهارت‌ها و تجربیات کارآفرینی مختلفی دارد که یکی از آنها پذیرش شکست‌های مکرر است. خبرنگار بودن به معنای کوبیدن درب‌های مختلف و شنیدن «نه» است.» در این شغل همواره با کسانی مواجه می‌شوید که می‌گویند: نمی‌خواهم با تو حرف بزنم یا تمایلی به مصاحبه کردن ندارم.

کارآفرینی همچنین نیاز به نبوغ دارد. راز در دوران گزارشگری خود این نبوغ را به خوبی نشان داده است. او به شرق ترکیه پرواز کرد، یک راننده و مترجم استخدام کرد، سوژه‌هایی برای مصاحبه پیدا کرد و به سرعت داستان‌های آنها را به پخش زنده رادیو رساند. برای او، تفاوت‌های کارهایش در اتاق خبر و کارهای امروزش به عنوان مجری یک پادکست تفاوت‌های چندانی با هم ندارند. او به دنبال یافتن و روایت داستان زندگی مردم است.

راز توضیح داده است: «ما از زندگی دیگران درس می‌گیریم؛ از تجربیاتشان، از سرگذشتشان، از مسیری که پیموده‌اند و از پیروزی‌ها و شکست‌هایشان.» به گفته او زمانی که داستان گریه‌های آنها در حمام و لعن و نفرین‌هایشان به سرنوشت را می‌شنویم، می‌توانیم درس زندگی بگیریم.

راز در پادکست (و در نهایت در کتاب خود) تلاش کرده است که مرتکب یکی از بزرگترین نقص‌های مصاحبه را رفع کند. او می‌دانست که رهبران کسب‌وکارها تمایل دارند که فقط بخش‌های روشن داستانشان را بیان کنند و به این صورت، وجهه‌ای مثبت از خود بسازند. او با مهمانانش شرط می‌گذاشت که در پادکستش نباید هیچ خط قرمزی بگذارند. به عبارت دیگر می‌توانست هر سوالی از آنها بپرسد. او با وجود این شرط، می‌کوشید که فضایی دوستانه و صمیمی ایجاد کند.

به زبان خودش «زمانی که بتوانید با افراد به سرعت ارتباط (قلبی) ایجاد کنید، به طور طبیعی زبان باز می‌کنند و به صحبت درباره مسائلی می‌پردازند که اغلب آنها را افشا نمی‌کنند.»

راز با صدها کارآفرین و رهبر کسب‌وکار مصاحبه کرده است که تقریبا نیمی از آنها زن یا رنگین‌پوست بوده‌اند. او گفته است که بیشتر وام‌های کسب‌وکار و منابع مالی (در آمریکا) همچنان نصیب سفیدپوستان (به ویژه مردان سفیدپوست) و اتباع شرق آسیا می‌شود. با این حال، روند جدیدی هم شکل گرفته و سرمایه‌گذاران به دنبال کارآفرینان جدید و کم‌تجربه می‌گردند (این کارآفرینان اغلب همان افرادی هستند که به دلیل حل نشدن در سیستم‌های کاری موجود، ایده‌های جدیدی دارند).

راز گفته است: «این تغییر فکر با سرعت بیشتری در حال رواج است و به انسان حس دلگرمی می‌دهد.»

به گفته راز، پاندمی کرونا تغییرات زیادی در فضای کسب‌وکار و کارآفرینی به وجود آورده است (علاوه بر آنکه مهمترین چالش حال حاضر کسب‌وکارها است). کسب‌وکارها برای مصون شدن از پیامدهای این بحران سلامتی، مجبور هستند که تغییرات بزرگی در کارشان ایجاد کنند و قدرت تحمل تلاطم‌های محیطی‌شان را افزایش دهند. کرونا همچنین سرعت تغییرات را هم افزایش داده است. اما شاید چابک شدن کسب‌وکارها و مدیرانشان یک اتفاق مثبت باشد. در گذشته کارآفرینان و رهبران کسب‌وکار برای ریسک‌پذیری نیاز به 18 ماه تا دو سال زمان داشتند اما اکنون می‌بینیم که گاهی یک تغییر جدید یا یک شرکت جدید در عرض چند هفته ایجاد می‌کنند.

با تمام این موارد، افزایش سرعت کارآفرینی، جنبه‌ای منفی هم دارد. فروشگاه‌های زنجیره‌ای والمارت یا کافه‌های استارباکس تبدیل به نماد موفقیت در آمریکا شده‌اند؛ با این حال همین موفقیت‌ها گاهی به بهای تعطیلی کسب‌وکارهای کوچک و مغازه‌هایی تمام می‌شود که بسیاری از آنها متعلق به یک زوج بازنشسته هستند. راز گفته است که نمی‌توان از این واقعیت چشم‌پوشی کرد اما می‌توان آن را از زاویه دیگری هم نگریست. در مثال استارباکس، وجود کافه‌های زنجیره‌ای باعث افزایش تمایل به نوشیدن قهوه شده و بازاری گسترده ایجاد کرده است؛ بازاری که منافع آن به تمام فعالان این حوزه می‌رسد.

«درست است که برخی از شعبه‌های استارباکس بسیار شلوغ شده‌اند اما مشابه همین شلوغی را می‌توان در فروشگاه‌های قهوه دیگر در سراسر کشور (آمریکا) مشاهده کرد.» به عبارت دیگر، با افزایش تقاضای قهوه، نه فقط استارباکس بلکه رقبایش هم فروش بیشتری پیدا کرده‌اند.

راه‌اندازی یک کسب‌وکار با پادکست،‌ یک شباهت دیگر هم دارد. هر دوی آنها با دایره اثرگذاری‌شان شناخته می‌شوند (تعداد مشتریان یا مخاطبان). به همین دلیل است که در اولی میزان فروش و در دومی میزان دانلودها معیار موفقیت است. با این معیار، گای راز هم مانند کارآفرینانی که با آنها به صحبت نشسته است، یک کارآفرین موفق است. میزان دانلود پادکست‌های او از 14 میلیون بار در ماه گذشته و در ماه‌های اخیر همواره یکی از 10 پادکست‌ساز موفق آمریکا و گاهی جهان بوده است. البته خود او، این معیار را کافی نمی‌داند: «من بیشتر به این موضوع علاقه‌مندم که یک زندگی شخصی پربار داشته باشم و رابطه‌ام با خانواده‌ مستحکم باشد. از نظر من،‌ این تنها معیار موفقیت است.»

برنامه اینترنتی «تک شاخ» که از تیر 98 به مجری‌گری شهرام شریف آغاز به کار کرد، الگو گرفته از مصاحبه‌های گای راز با کارآفرینان است. شریف هم مانند راز با کارنامه‌ای طولانی از روزنامه‌نگاری به مصاحبه با کارآفرینان موفق ایرانی روی آورده است. این برنامه از آی‌تی‌ایران و آپارات، پخش می‌شود.