به لطف پژوهش‌ها و فناوری‌های یک قرن اخیر، اکنون می‌توان موزه‌هایی از اشیای عتیقه، کتاب‌های خطی باستانی، موسیقی‌های کلاسیک و حتی فیلم و عکس‌های بازسازی شده از عصرهای مختلف تاریخی به دست آورد. اما ممکن است بالاخره یکی از بن‌بست‌های علمی رفع شده و بتوان به عنوان پیش‌زمینه‌ای برای رسیدن به فیلمی که از حس بویایی مخاطب هم استفاده کند، موزه‌ای برای بو و رایحه داشت؟
این سوالی است که دانشمندان و تاریخ‌دانان به دنبال یافتن جوابش هستند. طی ۳ سال آینده، پروژه‌ای ۴.۸ میلیون دلاری از هوش مصنوعی به دنبال یافتن و بازسازی بو و رایحه‌هایی خواهد بود که اروپاییان قرن ۱۶ تا ۲۰ میلادی با آنها آشنا بودند.
این پروژه که اودروپا (ترکیب واژه‌های بو و اروپا) نام‌گذاری شده است از ابتدای ژانویه ۲۰۲۱، جستجوی ماشینی متون تاریخی ۷ زبان مختلف را آغاز خواهد کرد. هدف از بررسی این نوشته‌ها و متون تاریخی، یافتن توصیف نویسنده‌ها از فضای قابل استشمام اروپا در ۵ قرن گذشته است.
دکتر ویلیام تاله، استاد دانشگاه انجلیا راسکین کمبریج یکی از اعضای تیم اودوروپا است و پیش از این کتابی با عنوان «بو در انگلیس قرن هجدهم» (Smell in Eighteenth-Century England) نگاشته است. تاله در مصاحبه با گاردین گفته است: «اگر به جستجو در متون چاپی اروپای قرن پانزدهم به بعد بپردازید، با توصیف بوهای مختلفی از بوهای مذهبی (مانند بوی بخور و عود در کلیساها) تا بوی مزارع تنباکو مواجه خواهید شد.»
طی ۳ سال آینده، با جستجوی در متون چاپ‌شده اروپا، چنین اطلاعاتی استخراج خواهد شد تا در ساخت دایره‌المعارفی از بوها و رایحه‌های این قاره استفاده شود. در صورت موفقیت این پروژه، می‌توان مکان‌های مختلف اروپا را با بو و احساسات مرتبط‌شان شناخت.
تاله در ادامه گفتگوهایش با گاردین بیان کرده است: «این پروژه همچنین شامل بررسی حس بویایی اروپایی‌های گذشته و رایحه‌های عادی برای آنها است. به عنوان مثال، کاربرد برخی گیاهان دارویی مانند رزماری در مقابله با طاعون باعث شده بود که رایحه آن برای اروپاییان عادی باشد. همچنین در قرن‌های ۱۸ و ۱۹ میلادی از نمک‌های استشمامی به عنوان درمان غش و ضعف استفاده می‌شد.»
در بازسازی بو و رایحه‌های اروپای قدیم از کنکاش متون و تصاویر بازمانده استفاده خواهد شد. نتایج این پژوهش به شکل دایره‌المعارفی از میراث استشمامی ثبت خواهد شد تا نسل‌های آینده بتوانند علاوه بر درک بصری و شنوایی از شرایط زندگی نیاکان خود، درکی بویایی هم با آنها برقرار کنند.
به گفته تاله، یکی از دستاوردهای پروژه اودروپا، نشان دادن تغییر بوها در گذر زمان است. به عنوان مثال، تنباکو را در نظر بگیرید. تنباکو به عنوان محصولی جدید در قرن ۱۶ میلادی وارد اروپا شد و بوی آن برای بسیاری از ساکنان این قاره غریبه بود. اما همین محصول به سرعت بومی شد و با کشت گسترده آن، تبدیل به بخشی از بوهای عادی برای اروپاییان شد. این روند تا جایی ادامه یافت که اروپایی‌هایی قرن ۱۸ به وفور از تنباکو در تئاترها استفاده می‌کردند. با این حال، امروزه و در پی ممنوع شدن استعمال دخانیات در اماکن عمومی، کشت تنباکو در اروپا هم کاهش یافته و به تدریج از رایحه‌های آشنای مردم دور می‌شود.
بازسازی بو و رایحه‌های تاریخی قرار است که به عنوان مکملی برای موزه‌ها استفاده شود. به عنوان مثال، در محل نمایش نمونه‌ای از کلیسای قرون وسطا، انواع اسفند و عودهای مرتبط با تاریخ آنها هم سوزانده می‌شوند. چنین رویکردی در موزه‌ها پیش از این در مرکز یورویک وایکینگ شهر یورک در بریتانیا به کار گرفته شده بود و بوی تعفن قرن ۱۰ میلادی اروپا بازسازی شده بود. بازدیدکنندگان از این موزه، عنوان کرده بودند که چنین اقدامی بر افزایش غنای بازدید آنها اثر داشته است.
تاله در این باره توضیح داده است: «در مرکز یورویک وایکینگ، اغلب بر تعفن و بوهایی مانند توالت و چوب سوخته تمرکز شده بود. این بار قرار است درکی جامع‌تر از بو و رایحه‌های تاریخی ایجاد شود و مولفه‌های عطرآگین در کنار مولفه‌های متعفن قرار گیرند.»
