تصور کنید در یکی از خیابانهای تهران راه می روید و تصادفاً تابلوی یک اتحادیه صنفی را می بینید که خود را «اتحادیه صنفی همه چیز دانها» معرفی میکند. وارد ساختمان می شوید و از مسئولان آنجا سوال میکنید کار شما چیست؟ آنها به شما پاسخ خواهند داد که شغل شما هر چه باشد ما برای آن مجوز صادر می کنیم! و البته این گام اول است و در آینده نزدیک شغل شما هر چه باشد باید از ما مجوز بگیرید! همچنین ما متخصص در همه امور هستیم و در مورد همه چیز اظهار نظر کارشناسی میکنیم.داستان فوق به نظر یک خیال پردازی به نظر میرسد اما خبر عجیب این است که چنین اتحادیه ای وجود دارد.
مدتی است در ایران گروهی یک اتحادیه صنفی ثبت کرده اند به نام « اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی » و بدون توجه به اینکه ماهیت کار و مشاغل چیست خود را متولی هرگونه کسب و کاری میدانند که به نوعی به اینترنت (وب یا اپهای موبایل) مرتبط است. شما میتوانید طلافروش، داروخانه، آژانس تاکسی، خشکشویی، آژانس هواپیمایی و… هر کسب و کار دیگری که فکرش را کنید باشید و اگر وب سایت دارید یا از طریق اپ کار میکنید دیگر نیازی به عضویت در اتحادیه کاری مرتبط نیست و کافیست عضو اتحادیه کسب و کارهای مجازی شوید!
بدعت جالبی است براستی چه نیازی به دهها اتحادیه صنفی است؟ اصولا میتوان تمام اتحادیه های صنفی را حذف و با وجود تنها دو اتحادیه « کسب و کارهای مجازی « و « کسب و کارهای واقعی (یا حضوری) » کارها را مدیریت کرد! چرا این به فکر کارآفرینهای آمریکایی و اروپایی خطور نکرد؟
جالب این است که این دوستان با تاسیس این اتحادیه به ناگاه کارشناس امور حوزه های کاری متخصص شدند و نه تنها بیش از فعالان یک صنف تخصصی و با سابقه در امور همان صنف نظر دادند بلکه دیگر متخصص تر از شهرداری در امور شهری و متخصص تر از وزارت بهداشت در نظام دارویی کشور و متخصص تر از بانک مرکزی در امور پولی و … شدند.
شاید بتوان یک مزیت چنین اتحادیه‌ی صنفی را حداقل براساس صحبتهای دبیر این اتحادیه حذف برخی مجوزها برای کسب و کارها دانست. اما اگر دقیق تر نگاه کنیم اصولاً بسیاری از کسب و کارهای مجازی نیازی به هیچ مجوزی نداشته اند و جز عضویت در سامانه ای‌نماد که چند سالی است آنهام برای گرفتن درگاه اینترنتی لازم است عملاً برای بسیاری از کسب و کارها مجوز خاصی لازم نبوده است و چه بسا که اکثر شرکتهای متوسط و حتی بزرگ امروز نیز بدون مجوز خاصی فعالیت خود را آغاز و برای چند سال ادامه داده اند. البته در برخی موارد نیاز به مجوز است که قاعدتاً سازمان خاصی مسئول آن است مانند VOD ها یا پرداخت یارها که آنها نیز با مجوز اتحادیه معلق نمی شود! در واقع مجوز این اتحادیه خود به عنوان یک مجوز دیگر به بروکراسی و مجوزباری برای کسب و کارها اضافه شده است و چنان که تجربه شد رئیس این اتحادیه برای چندین کسب و کار نامه تهدید آمیز ارسال کرد که یا از ما مجوز میگیرید یا تعطیلتان میکنیم! بله ابتدا مجوز را در قالبی خوش آب و رنگ تعریف میکنند و بعد به اجبار به آن تن خواهید داد!.
اعضای این اتحادیه هم در نوع خود جالب توجه هستند. مدیرعامل یکی از شرکتهای فعال در حوزه وس (پیامکهای ارزش افزوده) که بخش بزرگی از سرمایه گذاران آن از شرکتهای خصولتی و نهادهای خاص هستند و گاهی تبلیغات در صدا و سیما در این زمینه را تقریباً بصورت انحصاری داشته است رئیس این اتحادیه است. مدیر بزرگترین فروشگاه اینترنتی کشور و مدیر بزرگترین شرکت تاکسی اینترنتی (در آن زمان) هم عضو دیگر هئیت مدیره هستند! به زبان ساده سه بازیگر اصلی و سهم دار بازار کسب و کارهای آنلاین خود برای خود مجوز صادر میکنند و خود نیز بر کار خود نظارت میکنند. عجیب نیست که بخش اعظم جلسات و فعالیتهای این اتحادیه برای همین تاکسی های اینترنتی و تلاش برای عدم هرگونه مجوز داشتن و نظارت بر آنهاست! البته دوستان در این زمینه از تمام متخصص شهری در تمام دنیا و همچنین دادگاه اروپا (با توجه به نظر این دادگاه بر رگولاتوری تاکسی های اینترنتی به عنوان شرکتهای حمل و نقل) هم متخصص تر هستند و در تلاش برای عدم هرگونه نظارت شهرداری هستند! و باز عجیب نیست که در حالیکه میلیاردها تومان از جیب مردم و بخصوص افراد مسن تر و با سواد فنی کمتر تحت عنوان ارزش افزوده زده می شده است این اتحادیه حتی یک موضع گیری هم بر علیه آن نداشته است چه رسد به نظارت و اخطار به شرکتهای فعال در این حوزه.
در نهایت انجمها و اتحادیه های صنفی ذاتاً چیز بدی نیستند و گهگاه مفید نیز هستند اما اگر قرار باشد محفلی برای گرفتن امتیاز برای اعضای خاص یا محلی برای مجوز بازی و اضافه کردن هزینه و مجوزی دیگر به کسب و کارها باشند شاید نبودشان گزینه بهتری برای فضای کسب و کار باشد.
* مطالب نویسندگان دیدگاه آی تی ایران نیست / آی تی ایران آماده انتشار دیدگاه‌ها و نظرات مختلف فعالان و کارشناسان در این زمینه است.
