آمارهایی از استفاده پادکست در ایران

چگونه دنیا توانست با کمک پادکستهای صوتی ، فرهنگ مطالعه را در جوامع غربی تغییر و سپس گسترش دهد؟

۸ مهر، روز جهانی پادکست نامگذاری شده است. واژه ای که در دو سال گذشته رشد چشمگیری در ایران داشته و توانسته است بخش زیادی از کاربران ایرانی اینترنت را به خود وابسته نماید. در این گزارش تلاش کرده ایم تاریخچه پادکست، ویژگی های آن و نوع ایرانی کاربران آن را بررسی نماییم. نکته قابل ذکر این است که با توجه به اوقات تلف شده بسیار زیاد در زندگی صنعتی امروز و همه گیرشدن گوشی های هوشمند، پادکست تنها راه جبران کمبود مطالعه در ایران است.

در دهه های ۶۰ و ۷۰ میلادی همراه با رشد روزافزون رسانه های دیداری و شنیداری، تعداد زیادی شبکه رادیویی شخصی و خصوصی در نقاط مختلف جهان به خصوص در آمریکا و اروپا تاسیس شد. بسیاری از آنها رادیوهای محلی بودند که فقط و فقط توسط یک نفر اداره می شدند. این رادیو ها برد محدودی داشتند و با توجه به نیاز منطقه یا سلیقه صاحب شبکه به تولید و پخش برنامه های مشخصی می پرداختند. 

در دهه ۹۰ و با گسترش اینترنت و تکنولوژی دیجیتال بسیاری از همین شبکه های محلی که حالا دارای شنوندگان وفادار و دائمی شده بودند، علاوه بر امواج آنالوگ، یک وب سایت هم ساخته بودند که بعد از اجرای هر برنامه، فایل صوتی آن را در فضای اینترنت و در وب سایت خود قرار می دادند. این روند، موجب توسعه رادیوهای اینترنتی شد بطوریکه بسیاری از آنها فقط فایلهای خود را در فضای اینترنت منتشر نموده و از امواج آنالوگ فاصله گرفته بودند. محتوای تولید شده در این رادیو ها بسیار گسترده بود اما یک چیز نمود بسیار زیادی داشت و آن اینکه بخاطر کوچک بودن قدرت سازمانی این رادیوها، امکان تولید برنامه های متنوع برای بسیاری از آنها وجود نداشت و بسیاری از آنها (همانطور که قبلا هم اشاره شد) فقط و فقط توسط یک نفر اداره میشد. لذا حوزه محتوای تولیدی یا انتشار یافته آنها محدود بوده و صرفا یک گروه مخاطب خاص را پوشش می دادند. برخی از این رادیوها در حوزه موسیقی فعالیت می کردند، برخی در حوزه خبر ، برخی فقط در حوزه طنز و سرگرمی و برخی دیگر به اتفاقات رخ داده در محله خودشان . 

در ادامه روند رشد تکنولوژی و تولید روز افزون پخش کننده های صوتی و تصویری قابل حمل ، در ابتدای دهه ۲۰ میلادی کمپانی اپل ipod ها را تولید و روانه بازار کرد. در ipod ها یک ویژگی قرار داشت که به کاربران آن امکان می داد با استفاده از قابلیت نرم افزاری RSS Feed (خواندن یک فهرست از آخرین اطلاعات یک آدرس اینترنتی مشخص) فهرست تعداد زیادی رادیوهای اینترنتی را در اختیار داشته و عضو آنها بشوند. در این حالت در زمانی که ipod ها به اینترنت متصل میشدند آخرین برنامه های صوتی رادیوهایی که فرد در آن عضو شده بود،‌ دانلود شده و به کاربر امکان شنیدن آنها در زمانی که به اینترنت وصل نبود را می داد. 

این خلاقیت کمپانی اپل هم موجب فروش بسیار زیاد ipod شد و هم در دنیای رسانه های کاربر محور، تحولات بسیار زیادی را ایجاد نمود. با استقبال زیاد مردم از ipod ها و علاقه آنها به رادیوهای اینترنتی لیست شده در آن، دنیا شاهد خلق یک واژه جدید برای فایلهای صوتی رادیو های اینترنتی شد. واژه پادکست (pod cast). واژه pod از ابتدای کلمه ipod گرفته شده و واژه cast از عبارت broadcasting . 

پادکست و پادکستینگ دارای ویژگی های منحصر بفردی است که برخی از آنها را به طور خلاصه در اینجا معرفی می کنیم.

1. کاربر شنونده بر اساس موضوع یا موضوعات مورد علاقه خود، به محتوای وب دسترسی دارد و مانند رادیو، مطالب به او تحویل داده نمی‌شود بلکه او آنها را بر اساس نیاز خود دریافت می کند.

2. کاربر شنونده، محتوای مورد نظر خود را از تمام دستگاه های دیجیتال و هوشمند تحویل می گیرد و در زمان استفاده، لزوماً نیازی به دسترسی به کامپیوتر ندارد. در نتیجه کاربر در هر زمان و مکانی قادر به استفاده از محتوای صوتی خواهد بود.

3. محتوا پس از دریافت از اینترنت، بدون نیاز به ارتباط با اینترنت، قابل استفاده خواهد بود. 

4. امکان شنیدن هر بخش از محتوا، جلو و عقب بردن آن، شنیدن محدوده خاص از محتوا و سایر کنترل‌ها از طرف کاربر ممکن است. کاربر هر چند بار که بخواهد می‌تواند محتوا را گوش دهد. 

5. پادکست به شنوندگان خود این اجازه را می دهد که چند وظیفه ای یاmultitask  باشند . همزمان با جستجو در وب، حین رانندگی، ورزش، کارهای منزل، محل کار، حضور در فضای فشرده مترو و اتوبوس که امکان دست گرفتن کتاب و تلفن همراه نیست، به پادکست گوش فرا دهند.

با توجه به مواردی که ذکر شد، پادکست و پادکستینگ به شکل غیر منتظره ای فرهنگ مطالعه را در کشورهای صنعتی تغییر داده و باعث شده تا علاقمندان به یادگیری، سرگرمی و . . . در اوقات مرده و فراغت خود هم بتوانند با استفاده از پلتفرمهای موجود در آن کشورها بتوانند محتوای صوتی مورد علاقه خود را در اختیار گرفته و بشنوند.

در سالهای اخیر و به خصوص در ۲ سال گذشته پادکست در کشور ما هم افزایش مخاطب چشمگیری داشت. در ادامه قصد داریم اطلاعاتی را در مورد اینکه علاقمندان ایرانی به پادکستهای صوتی چه کسانی هستند و چگونه به محتوای صوتی مورد نظر خود دسترسی پیدا میکنند بپردازیم. این آمار از یکی از سایت شنوتو از سرویس‌دهندگان پادکست در ایران جمع‌آوری شده است. 

مرتبط :‌ اپلیکیشن جدید شنوتو 

１- رده سنی و جنسیت شنوندگان پادکست در ایران

  ２- دستگاه مورد استفاده و سیستم عامل کاربرهای ایرانی

در حال حاضر ۸۷ درصد کاربران از طریق وب و ۱۳٪ از طریق اپلیکیشن های اندروید و ios از محتوای صوتی و پادکستها استفاده می کنند. در نمودار زیر سیستم عامل کاربران ایرانی برای کسانی که از طریق وب از پادکستهای صوتی استفاده می کنند، نمایش داده شده است.

３- نوع اینترنت کاربران ایرانی 

در نمودار زیر مشخص شده که کاربران ایرانی برای استفاده از پادکستها از چه نوع اینترنتی استفاده می کنند.

４- موضوعات مورد علاقه شنوندگان ایرانی

خیلی از ما پادکست را صرفا فایل های میکس شد موسیقی می دانیم اما در حاضر بیشتر از ۱۱ دسته بندی موضوعی برای پادکستهای فارسی تعریف شده که در نمودار زیر ۸ دسته بندی اصلی و میزان مخاطب آن نمایش داده شده است.

５- کاربران ایرانی چه ساعتهایی پادکست می شنوند؟

در نمودار زیر ساعت شنیدن سه موضوع پرطرفدار نمایش داده شده است. این موضوعات عبارتند از مدیریت و کارآفرینی ، روانشناسی و جامعه و شعر و داستان .  نکته جالب توجه تعداد بسیار زیاد علاقمندان به شعر و داستان در نیمه شب و اوایل صبح میباشد.

منبع : آی تی ایران