محققان چینی پروژه‌ای را در دستورکار قرارداد‌ه‌اند که اولین به‌کارگیری Crispr، ابزار ویرایش ژن را روی نمونه‌های انسانی به همراه خواهد داشت.
به گزارش بلومبرگ، این آزمایش‌ها، تازه‌ترین تلاش‌های محققان این کشور به‌منظور دست‌یابی به تکنولوژی است که در آینده نه‌چندان دور می‌تواند راهکار جدید درمانی برای بیماریهای مختلف در سراسر جهان لقب گیرد.
این گروه از محققان به سرپرسی Lu You در بیمارستان وست‌چاینا دانشگاه سیچوان اولین نمونه انسانی را به‌منظور انجام آزمایش‌های کلینیکی آماده کرده‌اند. عملیات فعال‌سازی سلول‌های ایمنی با استفاده از Crispr و واردکردن مجدد آن‌ها به بدن این بیمار، در جهت مبارزه با سرطان ریه انجام خواهد شد. با توجه به خطرات احتمالی و نامشخص بودن نتایج این آزمایش، در حال حاضر این تیم از محققان تصمیم گرفته‌اند روند درمان را روی سه بیمار، آن‌هم یکی پس از دیگری پیاده‌سازی کنند.
ابزار ویرایش ژنتیکی که نام رسمی آن Crispr-Cas9 است، به عنوان یک قیچی قدرتمند برای برش قسمت‌های ناخواسته DNA و واردکردن جایگزین‌های مطلوب استفاده می‌شود. تیم چینی از این ابزار برای برداشتن ژنی که پروتئین PD-1 را رمزگذاری می‌کند استفاده خواهند کرد. این پروتئین معمولا مدیریت سلول‌های ایمنی بدن را برعهده دارد اما توسط سلول‌های سرطانی و باهدف مخفی شدن از دید سیستم ایمنی بدن نیز استفاده می‌شود.
محققان قصد دارند با استفاده از این راهکار، سیستم ایمنی بدن را برای حمله به سلول‌های سرطانی فعال کنند. این در حالی است که در حوزه درمانی، داروهای آنتی‌بادی که به‌طور مستقیم پروتئین PD-1 را مسدود می‌کنند به راهکارهایی جدید و همراه با سوددهی بالا برای شرکت‌ها مبدل شده‌اند.
Lu در خصوص نتایج احتمالی این آزمایش‌ها می‌گوید:
” در صورتی که این تکنولوژی از ایمنی کافی برخوردار باشد و بازده خوبی نشان دهد، کاربردهای فراوانی خواهد داشت. در صورت موفقیت، این روند پتانسیل آن را خواهد داشت تا به راهکار بیوتکنولوژیک جایگزین و یا مکمل برای استفاده از داروهای آنتی‌بادی تبدیل شود.”
این گروه از محققان، تاییدیه‌های اخلاقی لازم را نیز از هیئت نظارت در دانشگاه وست‌چاینا دریافت کرده‌اند.
مراحل اولیه پروژه
پس از تزریق سلول‌های ویرایش‌شده با استفاده از Crispr، اولین بیمار حاضر در این پروژه به مدت دو ماه تحت نظر قرار خواهد گرفت و در صورتی که عوارض جانبی خاصی مشاهده نشد، این پروژه با انجام مجدد آزمایش روی دومین بیمار ازسر گرفته خواهد شد. در صورت پاسخ مثبت بدن این سه بیمار به درمان یادشده، امکان سرعت‌بخشیدن به روند آزمایش وجود خواهد داشت.
Lu معتقد است احتیاط، در این آزمایش حرف اول و آخر را خواهد زد. به گفته او، بیمارانی که در این روند درمانی شرکت داده می‌شوند پیش از این سه یا چهار مرحله از روندهای درمانی جاری در کشور چین را پشت‌سر گذاشته و از آن نتیجه‌ای بدست نیاورده‌اند. به گفته Lu در فاز اولیه آزمایش، تنها ایمنی استفاده از این راهکار درمانی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
در حال حاضر بزرگ‌ترین نگرانی تیم تحقیقاتی آن است که سلول‌های ایمنی بدن به مرز بیش‌فعالی برسند و نه‌تنها به سلول‌های سرطانی بلکه به سلول‌های سالم بدن نیز حمله کنند. در این شرایط، وضعیتی مانند آنچه در بیماریهای خودایمنی نظیر لوپوس شاهد هستیم تجربه خواهد شد. از جمله خطرات دیگر این آزمایش می‌توان به احتمال بروز جهش ناخواسته در قسمت‌هایی به‌جز ژن‌های هدف اشاره کرد.
با این وجود، محققان چینی معتقدند آن‌ها در میان اولین محققانی قراردارند که از Crispr برای مقاوم‌سازی گندم در برابر بیماریهای قارچی متداول استفاده کرده‌اند و یا آزمایش‌های اصلاح ساختار ژنی را با موفقیت روی سگ و خوک پیاده‌سازی کرده‌اند.
در سال گذشته میلادی و پس از بهینه‌سازی ترکیب ژنی جنین انسان با استفاده از Crispr ، محققان چینی با انتقادهای شدیدی از سوی سازمان‌های بین‌المللی روبرو شدند.
منبع : آی تی ایران
