دنیای اقتصاد – ا توجه به توسعه پرداخت‌هاي الكترونيكي به عنوان يكي از هدف‌هاي اوليه طرح شتاب از سال 81 تاكنون به‌رغم استقبال مردم متاسفانه هماهنگي و تعادلي بين بخش‌هاي مختلف خدمات شبكه شتاب وجود ندارد، به همين علت 98درصد از خدمات ارائه شده به سمت خودپردازها سوق داده شده و تمام خدمات شتاب با برداشت از خودپردازها يكي گرفته شده است.
مسعود رحيمي، معاون تسويه اداره نظام‌هاي پرداخت بانك مركزي در گفت‌وگو با خبرنگار ما ضمن بيان اين مطلب گفت: در سال 81 شبكه شتاب داراي 360هزار تراكنش بود كه در سال 82 اين ميزان به 3ميليون و 400هزار تراكنش، سال 83 به 38ميليون تراكنش و در سال 84 به 111ميليون تراكنش افزايش يافت كه اين آمار نشان‌دهنده رشد كمي و استقبال از طرح توسط مردم است.
وي در ادامه گفت: متاسفانه وقتي اجزاي اين اطلاعات و آمارها شكافته مي‌شود متوجه عدم هماهنگي و تعادل بين بخش‌هاي مختلف شتاب مي‌شويم به‌طوري‌كه 98درصد از خدمات ارائه شده از طريق خودپردازها و كمتر از 2درصد از طريق پايانه‌هاي فروش صورت گرفته است كه اين موضوع نشان‌دهنده مترادف شدن شبكه شتاب با برداشت از خودپردازها نزد عموم مردم است.
به گفته رحيمي 111ميليون مبادلات صورت گرفته در سال 84 از طريق خودپردازها موجب معضلات و مشكلات فراوان براي اين شبكه به خصوص در روزهاي خاص و ايام تعطيل ش و از سويي ديگر موجب شد تا مردم از داخل شعب كم و ميزان افراد در صف‌هاي ATM افزايش پيدا كند.
رحيمي تصريح كرد: به منظور پيدا كردن راه‌حل براي رفع اين مشكل بررسي‌هاي بسياري در بانك مركزي انجام شده كه تغيير نسبت استفاده از خودپردازها به استفاده از پايانه‌هاي فروش نتيجه اين بررسي‌ها است.
وي با اشاره به اينكه بحث پرداخت الكترونيكي شامل پرداخت‌هاي ATM نمي‌شود افزود: اگر هدف توسعه پرداخت الكترونيكي است، بايد از به ميان آمدن پول جلوگيري كرد.
به گفته وي بايد فرهنگ‌سازي به موازات اطلاع‌رساني به منظور تشويق مردم به استفاده از دستگاه‌هاي POS به جاي ATM انجام شود زيرا تا زماني كه مردم به صورت سنتي براي خريد از اسكناس استفاده مي‌كنند، امكان ترويج استفاده از كارت به جاي پول بيشتر از آنچه تاكنون انجام شده وجود ندارد.
وي در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبني بر اينكه كمبود پايانه‌هاي فروش (POS) مردم را مجبور به دريافت پول از خودپردازها (ATM) مي‌كند، گفت: 68هزار و 500پايانه فروش در كشور وجود دارد كه عمده آنها در تهران هستند ولي به‌رغم وجود 4هزار دستگاه ATM مردم از ATMها به جاي POSها استفاده مي‌كنند.
وي در پاسخ به اينكه تعداد POSها به نسبت جمعيت و تعداد فروشگاه‌ها كم است، افزود: قبل از افزايش دستگاه‌هاي POS بايد فرهنگ‌سازي انجام شود زيرا 68هزار پايانه‌هاي فروش موجود در حد صفر كار مي‌كنند و شركت‌هاي نصب‌كننده اين دستگاه‌ها در فروشگاه‌ها رغبتي به توسعه و افزايش آنها پيدا نمي‌كنند.
به گفته رحيمي اين مكانيزم بايد براي بانك و شركت‌هاي تابعه و بخش‌‌خصوصي سودآور باشد، تا تعداد دستگاه‌هاي POS افزايش يابد.
وي در ادامه گفت: در صورت افزايش تبليغات، آگاهي مردم از امكانات استفاده كارت بانكي به جاي پول باعث مي‌شود تقاضاي استفاده از POS بالا رود و اين مساله موجب افزايش تقاضا و ايجاد رقابت در عرصه پرداخت‌هاي الكترونيك مي‌شود.
وي درخصوص مشكلات فعلي دستگاه‌هاي ATM گفت: با توجه به اينكه ظرفيت ATMها 8هزار برگ پول است يكي از مشكلات وجود اسكناس‌هاي ريز در كشور است و به همين دليل شعب پرتردد بايد در روز چندين بار شارژ شوند تا بتوانند خدمات ارائه دهند.
رحيمي افزود: از بانك‌‌ها خواسته شده در شعب مركزي خود اقدام به راه‌‌اندازي خودپردازهاي شبانه‌روزي كنند كه هفت بانك تاكنون اين كار را كرده‌‌اند.
وي در خصوص خودپردازهاي شبانه‌روزي گفت: خودپردازهاي شبانه روزي به اين صورت هستند كه فردي پشت دستگاه مي‌نشيند و به محض اينكه موجودي دستگاه تمام مي‌شود، اقدام به پول‌‌‌گذاري مي‌كند و در اين حالت ديگر مشكل اسكناس نداشتن دستگاه حل مي‌شود.
رحيمي در پاان در پاسخ به اين سوال كه آيا در دنيا هم افرادي مراقب ATMها هستند، گفت: خير به هيچ‌وجه چنين نيست و اين بيماري مختص كشور ما است كه دليل آن ريز بودن اسكناس و مراجعه بيش از حد مردم به خودپردازها است.
