نام نویسنده: عليرضا شيرازى -info at parseek.com
آی تی ایران – چند سال قبل يک شرکت ايرانى اقدام به معرفى دامنه هاى فرسى (با نام و پسوند فارسى) نمود و حتى از کاربران ايرانى براى انتخاب نامهاى مناسب در برابر .com و .net نيز نظرخواهى کرد.اين طرح پس از ماهها و حداقل تاکنون به مرحله اجرا نرسيد. در آن زمان و به همين بهانه نقدى بر دامنه هاى فارسى نوشتم .
اقدام اخير مسئول دولتى ثبت دامنه هاى دات آر در ثبت نام براى دامنه هاى فارسى انگيزه اى شد تا اشاره اى مجدد به نکات منفى و مشکلات دامنه هاى فارسى داشته باشم.
در ابتدا بايد گفت پشتوانه دولتى و حمايت برخى از بخش هاى با تجربه در کشور از طرح دامنه هاى فارسى ميتواند نويد دهنده موفقيت نسبى طرح حداقل در مراحل نخست باشد. اما بايد ديد چنين دامنه هايى ميتوانند به اهداف در نظر گرفته شده براى آن نزديک شوند و يا با استقبال کاربران مواجه خواهند شد؟ گفتنى است که علاقه به ثبت چنين دامنه هايى هرگز نمى تواند معيارى براى موفقيت طرح باشد چرا که بسيارى از متقاضيان شناختى از جزييات فنى و مشکلات آن در آينده ندارند.حا اجازه دهيد اشاره به مشکلات پيش روى دامنه هاى فارسى داشته باشيم.
1- دامنه هاى فارسى يا هر دامنه ديگرى که از کدهاى خاص يونى کد استفاده کند در حقيقت يک دامنه واقعى نيستند. بسيارى از نرم افزارهاى شبکه و اينترنت نيز آنها را نمى شناسند و امکان پيدا کردن IP و وب سرور آنرا ندارند . اينگونه دامنه ها براى استفاده در اينترنت تبديل به يک به رشته اى خاص از حروف ميشوند و اين کار معمولا توسط مرورگرها صورت مى گيرد.در واقع وقتى کاربرى نام يک دامنه فارسى را در آدرس بار مرورگر خود تايپ ميکند مرورگر آن را تبديل به يک دامنه که شامل حروف انگليسى و اعداد ميباشد مى کند و سپس وب سرور آنرا پيدا مى کند. نخستين مشکل نيز در همين نقطه ايجاد ميشود زيرا هنوز برخى از مرورگرها از اين امکان پشتيبانى نمى کنند و کاربران نياز به نصب برنامه هاى مجزا براى پشتيبانى از اين امکان و دسترسى به دامنه هاى فارسى خواهند داشت.
البته برخى مرورگر ها مانند نسخه جديد نت اسکيپ به صورت پيش فرض از اين امکان پشتبانى ميکنند اما مرورگر مايکروسافت IE که مورد استفاده اکثر کاربران ايرانى نيز مى باشد هنوز از چنين امکانى بصورت پيش فرض پشتيبانى نميکند و بايد بپذيريم که نصب نرم افزار جانبى نيز ميتواند آنقدر وقت گير باشد که کاربران را از ديدار چنين دامنه هايى منصرف کند.
2-همانطور که اشاره شد اينگونه دامنه ها با استفاده از الگوريتم نسبتا پيچيده اى به رشته اى از حروف انگليسى و مبهم تبديل ميشوند که براى بسيارى از تنظيمات خاص نرم افزارها نياز استفاده از اين کدها ميباشد که ميتواند کارى پيچيده باشد بخصوص براى ايرانيان که معمولا سايتهاى خود را در سرورهايى در خارج از کشور مديريت ميکنند.(تنها لحظه اى را در نظر بگيريد که مدير پشتيبانى يا فروش در يک کشور ديگر نام يک دامنه فارسى و البته ناخوانا براى وى و يک رشته حروف مبهم را به عنوان سفارش جديد دريافت ميکند)
3-قطعا براى دسترسى به دامنه هاى فارسى نياز به تايپ فارسى نيز داريم. اما من همچنان کاربران زيادى را مى شناسم که کيبورد فارسى در سيستم عامل ويندوز خود نصب نکرده اند . يا اينکه در نظر بگيريد يک ايرانى خارج از کشور يا کاربرى را که براى سفر از ايران خارج شده و حال بايد براى دسترسى به يک دامنه فارسى به بايستى بع دنبال کيبورد فارسى و نصب نرم افزار جانبى در مرورگر خود براى دسترسى به يک دامنه باشد).
4-راست به چپ : اگر به طور معمول كلمه اى مثل www.ايران.نت را در Address Bar مرورگر اينترنت مثل IE تايپ كنيد اين كلمه به صورت ايران.نت.www نوشته خواهد شد ! كه به هيچ عنوان جالب نيست و و براى حل اين مشكل بايد كاربر حتما كليد Ctrl+shift را بزند! و در هر صورت تركيب يك عبارت فارسى با كلمات انگليسى شكلى خوانا و جالبى نخواهد داشت. در نظر بگيريد كه دايركتورى ها و صفحات سايت معمولا انگليسى هستند پس حتما تركيبى از عبارت فارسى و انگليسى خواهيم داشت.
5- دامين فارسى و مشكلات با ديگر برنامه ها: استفاده از يك سايت تنها به برنامه هاى مرورگر اينترنت محدود نيست .(پينگ، اف تى پى ، ايميل و ..) پس بايد سازگارى همه اينها را با دامنه فارسى در نظر بگيريم.هنوز براى تايپ كلمات فارسى در محيط Dos Prompt و برنامه هايى كه در محيط ويندوز كار نميكنند مشكلات زيادى وجود دارد و حال فرض كنيد با چنين برنامه اى قصد كار با سايت فارسى خود را داريم!
6- جستجوگرها و فهرستهاى وب :در حاليكه كه اكثر جستجوگرهاى دنيا با فارسى مشكل دارند ديگر بايد فاتحه ايندكس كردن دامينهاى فارسى را در اكثر جستجوگرهاى وب خواند! اکثر موتورهاى جستجوگر مطرح در حال حاضر دامنه هاى فارسى را درک نمى کنند و در نتيجه روبات جستجوگر آنها نيز امکان دسترسى به محتواى سايتهايى با دامنه فارسى را نخواهد داشت.چنين مشکلى در مورد دايرکتوريهاى بزرگ وب که توسط نيروى انسانى نيز مديريت ميشود ميتواند ايجاد شود.
7-دامين فارسى و ديگر سايتها: فرض كنيد ميخواهيد نام سايت تمام فارسى خود را در فرم يك سايت وارد كنيد (مثلا فرم تماس) اگر كدپيچ اين سايت مناسب نباشد . سايت شما چيزى جز كدهايى بى معنى نخواهد بود.و حال اينكه اكثر فرمهاى ورود اطلاعات سايتها با كدپيچهاى سازگار با انگليسى هستند.حتى بسيارى از فرمها براى کنترل ورودى معتبر از برخى از کدهاى جاوا اسکريپت استفاده ميکنند که بسيارى از آنها حتى دامنه هاى فارسى را معتبر نمى شناسند!
همچنين تقريبا بسيارى از کاربران فارسى زبان تجربه دريافت ايميلهاى فارسى ناخوانا را دارند حال همين مشکل مى تواند براى ارسال يک لينک ساده از طريق ايميل يا پيام رسانهاى فورى نيز تکرار شود.
8- ارسال ايميل!همانطور که اشاره شده ارسال صحيح دامنه هاى فارسى تابع کد پيچ صفحات و فرمها ميباشد و از طرفى باز اشاره شد که بسيارى از نرم افزارها و سايتها نيز امکان درک دامنه هاى فارسى را ندارد. با توجه به همين مشکلات ميتوان متصور بود که ارسال نامه به آدرس ايميل يک سايت با دامنه فارسى بخصوص در بسيارى از سرويسهاى ايميل رايگان و مبتنى بر وب (مانند ياهو يا جى ميل) ميتواند بسيار مشکل آفرين و يا غير ممکن باشد.
موارد ديگرى مانند کدهاى مختلف براى برخى حروف فارسى ،نيم فاصله ها و غير نيز وجود دارد که به نظر ميرسد متوليان دامين فارسى به فکر حل مشکل آن بوده اند اما آنچه مشخص است مشکلات زيادى که در برابر دامنه هاى فارسى قرار دارد.در بهترين حالت و در شرايط فعلى يک دامنه فارسى تنها ميتواند به عنوانى نامى مستعار و فارسى براى دامنه اصلى و انگليسى سايتهاى ايرانى باشد و سرمايه گذارى يا انتخاب چنين دامنه اى به عنوان ادرس اصلى سايت ميتواند اشتباهى بزرگ باشد.
