وبلاگ صحنه اى با قابليت دستيابى همگانى

نام نویسنده: على محمدنژاد

شرق – فناورى هاى جديد ارتباطى امكانات بى نظيرى را فراروى انسان ها قرار داده و ارتباطات بين انسان ها را به گونه اى عميق و وسيع دگرگون كرده است. يكى از ويژگى هاى بسيار جذاب اينترنت ارائه سرويس ها و خدماتى است كه امكان برقرارى ارتباطى پويا و متقابل با سايرين و آگاهى از نظرات آنان راجع به يك مطلب را فراهم مى سازد. يكى از سرويس هاى معروف اينترنت كه استفاده از آن رواج بسيارى نيز يافته است وبلاگ نام دارد. وبلاگ، ابزارى ارزان قيمت جهت انتشار مطالب در اختيار افراد است تا بتوانند در رابطه با موضوعات مورد علاقه خود به انتشار مطالب، اخبار، بيان ديدگاه ها و عقايد شخصى خود اقدام كنند.

اما وبلاگ چيست. وبلاگ يك صفحه وب با قابليت دستيابى عموم كاربران به آن است. وبلاگ ها براساس يك نظم خاص بهنگام و محتواى بلاگ نشان دهنده شخصيت مولف و يا مولفان آن است. اولويت استقرار و يا نشر مطلب براساس يك ساختار زمانى شكل مى گيرد. در اين حالت خوانندگان بلاگ ها همواره در ابتدا جديدترين مطلب و يا مطالب منتشره را مشاهده و در صورت تمايل آن را مطالعه مى نمايند.

اكثر وبلاگ ها داراى يك خط فكرى خاص بوده و به نوعى آن را دنبال مى نمايند. صاحبان وبلاگ با جمع آورى مطالب مختلف از منابع متعدد آنها را با فرمت مورد نظر در بلاگ خود ثبت و در اختيار مخاطبان خود قرار مى دهند. زمانى كه يك بلاگر لينك يا پيوند مناسبى در خصوص مطلب مندرج خود پيدا نمايد يا اطلاعات خاصى را كه قصد دارد آنان را به خاطر بسپارد آنان را بر روى وبلاگ خود قرار مى دهد.

بلاگ يا محيط الكترونيكى قابل جست وجو را فراهم مى كند كه علاقه مندان مى توانند با استفاده از يك مرورگر وب در هر لحظه و در هر نقطه اى از جهان به محتويات آنان دستيابى داشته باشند. يكى از ويژگى هايى كه در تمامى بلاگ ها رعايت مى شود، ماهيت انتشار و استقرار اطلاعات بر روى بلاگ براساس يك نظم زمانى خاص است. وبلاگ مشابه يك مجله يا روزنامه online است كه مولف آن مى تواند در ارتباط با موضوعات متفاوت در زمان دلخواه در آن اطلاعاتى را درج و منتشر نمايد. تعداد زيادى از وبلاگ ها داراى مجموعه اى جالب و ارزشمند از لينك به ساير وبلاگ ها و سايت هايى است كه دارنده وبلاگ آنها را براى خوانندگان خود مفيد مى داند.

• تاريخچه وبلاگ
وبلاگ ها پديده بسيار جديدى محسوب مى شوند. تاريخ اين پديده ارتباطى مشخص مى كند كه لغت وبلاگ در حدود سال ۱۹۹۷ ميلادى مطرح شد و از آن زمان بود كه اصطلاح وبلاگ پديدار شد. اين واژه براى اولين بار توسط يورن بارگر در دسامبر سال ۱۹۷۷ به كار برده شد. ويراستار وب سايت lnfosift، جسى جيمزگارت در حين گشت و گذار در وب فهرستى از پايگاه هايى را كه همانند پايگاه خود بودند پيدا كرد و آنها را جمع آورى كرد. وى در نوامبر همان سال فهرستى را كه تهيه كرده بود براى كمرون بارت فرستاد. كمرون هم آن را در پايگاه Camworld منتشر كرد. بعد از آن افراد ديگرى نيز نشانى خود را براى او فرستادند تا نامشان به فهرست اضافه شود. ابتداى سال ۱۹۹۹ ميلادى در صفحه اختصاصى جسى، موسوم به صفحه تنها وبلاگ هم نام بيست و سه وبلاگ فعال ديده مى شد.

وبلاگ ها رشد سريعى داشتند. سر زدن به وبلاگ هايى كه در صفحه كمرون رديف شده بودند كار ساده اى بود و بسيارى از افراد علاقه مند به اين كار بودند. د اوايل سال ۱۹۹۹ ميلادى، پيتر مرهولز اين عبارت را به صورت wee _log تلفظ كرد و بدين گونه واژه بلاگ بر سر زبان ها افتاد. ويراستار و تهيه كننده وبلاگ نيز بلاگر خوانده شد.

تا ژوئيه سال ۱۹۹۹ ميلادى نرخ رشد رو به افزايش وبلاگ ها به نحو يكنواختى ادامه داشت، اما زمانى كه سروكله «pitas»، اولين ابزار رايگان وبلاگ سازى شخصى پيدا شد، ناگهان صدها وبلاگ جديد ساخته شد. در ماه آگوست شركت Pyra بلاگر را عرضه كرد. به همين ترتيب Groksoup هم راه افتاد و با سهولتى كه اين ابزارهاى وبى فراهم كردند موج وبلاگ نويسى به نحو سرسام آورى بالا گرفت. در اواخر سال ۱۹۹۹ ميلادى، ديو واينر، برنامه نويس و متخص نرم افزار، برنامه« Edit This Page» را ارائه كرد و جف اى كچل Vetocinews را راه انداخت. تمام اين خدمات به طور رايگان عرضه شدند و همه آنها به اين قصد مهيا شدند تا هر كسى بتواند به سادگى و به سرعت وبلاگ شخصى اش را راه اندازى كند. امروزه وبلاگ ها رشد تصاعدى سريعى را شاهد هستند و هر روزه بر شمار افرادى كه به سمت وبلاگ نويسى روى مى آورند افزوده مى شود. اين نكته مديران خوش فكر گوگل را وادار كرد تا بزرگترين خدمات دهنده وبلاگ در جهان يعنى «Blogger» را خريدارى كنند.

• ويژگى هاى وبلاگ
وبلاگ ها به عنوان نوعى از وب سايت هاى شخصى و متعلق به افراد حقيقى هستند كه در موضوعات گوناگون به ارئه ديدگاه ها، خبرها و نظرهاى خود مى پردازند. اين صفحات اينترنتى ويژگى هاى خاصى را دارا هستند كه به برخى از آنها اشاره مى كنيم:

– وبلاگ ها عموماً ساختار ساده اى دارند. يك وبلاگ شامل صفحه اى مشتمل بر مجموعه اى از ورودى هاست و ممكن است داراى آرشيو مطالب منتشر شده قديمى نيز باشد. اما صفحه اصلى يك بلاگ داراى جايگاه خاصى بوده و توجه مخاطبان را به خود جلب مى نمايد.
– وبلاگ ها شرايطى را فراهم مى كنند تا افراد آزادانه به بيان عقايد، ديدگاه ها و نقطه نظرات خود در ارتباط با موضوعات مورد علاقه خود بپردازند.

– سبك و شيوه وبلاگ ها عموماً شخصى، غيررسمى و خودمانى است.

– وبلاگ ها از لحاظ كيفيت، محتوا و اهداف داراى گونه هاى متعددى بوده و هر يك مخاطبان خاص خود را دارا هستند.

– ابزارهاى مورد استفاده توسط دارندگان وبلاگ ها، عموماً ساده بوده و امكان افزودن مطالب گوناگون در زمان هاى دلخواه وجود دارد.

– ايجاد وبلاگ مختص قشر خاصى از جامعه نبوده و اين امكان براى همه افراد جامعه صرف نظر از سن، جنس، موقعيت شغلى و طبقه اجتماعى امكان پذير است.

– مولفين وبلاگ ها به منظور دسترسى خوانندگان خود به حجم وسيعى ترى از اطلاعات در مورد مطالب مندرج در بلاگ خود، از طريق لينك به ساير وبلاگ ها و وب سايت ها اين امكان را فراهم مى سازند.

– يك وبلاگ براساس اولويت و نظم زمانى سازماندهى مى شود. به اين صورت كه جديدترين مطالب در ابتداى صفحه آورده شده و مطالب قديمى تر از طريق جست وجو و يا لينك كردن براى خوانندگان وبلاگ قابل دسترسى خواهد بود.

– وبلاگ ها متناسب با نحوه و ميزان فعاليت دارنده وبلاگ مى تواند از تعداد بسيار زياد خواننده برخوردار شود و يا اينكه برعكس حتى يك نفر نيز به منظور ديدن وبلاگ وى مراجعه ننمايد.
– وبلاگ ها از بسيارى از محدوديت هايى كه ساير رسانه ها از قبيل راديو و تلويزيون يا مطبوعات با آنها مواجه هستند دور هستند و راحت تر مى توانند در عرصه هاى مختلف سياسى، اجتماعى و فرهنگى، نسبت به نشر الاعات و مطالب اقدام ورزند.

– مولف يك وبلاگ مى تواند يك نفر يا چند نفر باشد و از اين نظر محدوديتى ندارد. ضمن اينكه نويسندگان وبلاگ مى بايست داراى مهارت لازم در امر نوشتن و ويرايش باشند.

– جنبه هاى اقتصادى و مالى در وبلاگ ها زياد به چشم نمى خورد. اكثر وبلاگ ها با اهدافى از قبيل برقرارى ارتباط با ديگران، معرفى توانمندى هاى خود، سرگرمى، بيان ديدگاه هاى خود در ارتباط با مسائل روز و يا درج مطالبى در ارتباط با زمينه هاى حرفه اى و مورد علاقه خود اقدام به اين كار مى كنند.

– مراكز متعددى در اينترنت وجود دارند كه امكانات رايگانى را جهت ايجاد يك وبلاگ در اختيار علاقه مندان قرار مى دهند. يكى از معروف ترين اين مراكز وب سايت Blogger است. علاقه مندان با مراجعه به اين سايت و عضويت در آن مى توانند بدون هيچ هزينه اى صاحب يك وبلاگ شوند.

– جريان ارتباطى در وبلاگ ها دوسويه و متعامل است. به اين معنى كه خوانندگان وبلاگ ها مى توانند نظر خود را نسبت به مطالب مندرج در وبلاگ ارسال كنند. اين امر از طريق ايجاد بخشى با عنوان نقطه نظرات امكانپذير مى گردد. با وجود ويژگى فوق، نويسنده وبلاگ مى تواند پس از گذشت چندين ساعت، بازخورد مطالب خود را داشته باشد و در صورت لزوم نقد و بررسى مجدد در ارتباط با مطالب خود ارائه نمايد.

– وبلاگ ها در موضوعات متعدد و گواگون نسبت به نشر مطالب اقدام مى ورزند به طورى كه هر كس با توجه به علاقه خود مى تواند وبلاگ هاى مورد نظر خود را بيابد. موضوعات وبلاگ ها بسيار متنوع بوده و از علوم متفاوت گرفته تا ادبيات معاصر، باستان شناسى، اخبار و مسائل روز جامعه و يا حتى خاطرات شخصى نويسنده وبلاگ كه هر روزه نسبت به به روز كردن آن اقدام مى كند را شامل مى شود.

• وضعيت وبلاگ در ايران
پديده وبلاگ رشد سريعى در كشور ما داشته است به طورى كه زبان فارسى پس از زبان هاى انگليسى، پرتغالى و لهستانى رتبه چهارم را در بين زبان هاى رايج در وبلاگ دارا است و هم اكنون تعداد وبلاگ هاى فعال فارسى در دنيا به ۱۸ درصد مى رسد. همچنين بزرگترين خدمات دهنده وبلاگ فارسى يعنى پرشين بلاگ، رتبه ۵ را در بين سرويس هاى ارائه كننده اين خدمات در دنيا داراست. همچنين چندين جشنواره وبلاگ و نشريات اينترنتى در ايران با هدف آشنايى بيشتر جوانان با اين پديده و آموزش آنان و معرفى جنبه هاى مثبت اينترنت برگزار شده است.
براساس آمارهاى موجود تعداد وبلاگ هاى فارسى زبان شده در سال ۱۳۸۱ قريب به ۷۰۰ وبلاگ بوده كه اين رقم در حال حاضر به بيش از ۲۰ هزار وبلاگ مى رسد.

براساس بررسى هاى به عمل آمده مشخص گرديده كه ۶۰ درصد از دارندگان وبلاگ ها جوانان هستند. لذا با توجه به شوق و اشتياق جوانان به اين پديد نوين ارتباطى، مسئولين مى بايست نسبت به معرفى هر چه بيشتر اين پديده به قشر جوان و نوجوان و معرفى امكانات و ارائه آموزش هاى لازم زمينه تعالى و رشد جوانان كشور در اين حوزه را فراهم نمايند.