تامین مالی استارتاپ‌های ایرانی چگونه است؟

فعالیت در اکوسیستم استارتاپی ایران با وجود چالش‌ها و محدودیت‌های زیادی که وجود دارد، کار آسانی نیست. این حقیقتی است که تمامی استارتاپ‌ها ایرانی هر روز با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. اما حتی با نبود سرمایه‌گذار خارجی، سنگ‌اندازی‌های داخلی و حمایت ضعیف دولت بسیاری از این استارتاپ‌ها توانتسه‌اند کاربران میلیونی را به پلتفرم‌های خود جذب کنند و در انجام سریع‌تر و بهینه‌تر کارها به کاربران ایرانی کمک کنند.

هرچند مدت زمان زیادی از الکامپ گذشته اما یک پرسشنامه جدید که به تازگی منتشر شده، اطلاعات تازه‌ای از فضای استارتاپ‌های شرکت کننده در این رویداد (الکام استارز) به ما می‌دهد. این اطلاعات می‌توانند شامل بخشی از وضعیت کلی استارتاپ‌های ایران باشند. برخی از این آمارها را در ادامه با هم می‌بینیم.

حوزه فعالیت استارتاپ‌ها

در این پرسشنامه، استارتاپ‌های حاضر در الکام‌استارز حوزه فعالیت خود را شرح داده‌اند که همانطور که در نمودار پایین مشاهده می‌کنید، حوزه «خدمات و ابزارهای پایه فناوری اطلاعات» با 29.7 درصد، بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. تبلیغات و بازاریابی و همچنین آموزش و مشاوره هر دو با 17.3 درصد مشترکا در رتبه دوم قرار دارند.

اما در این میان حوزه ورزش، فرهنگی و مذهبی و همچنین امنیت، کمترین درصد را به خودشان اختصاص داده‌اند. به‌نظر می‌رسد این حوزه‌ها برای استارتاپ‌های تازه‌وارد می‌توانند در این بخش‌ها تمرکز بیشتری داشته باشند و سهم‌ قابلی توجهی از حوزه‌ها را در آینده داشته باشند.

محدوده بازار فعلی استارتاپ‌ها

طبق این آمار، حدود 76 درصد از استارتاپ‌های الکام استارز در بازار داخلی فعالیت می‌کنند و در کنار آن 16 درصد از این استارتاپ‌ها در بازار منطقه‌ای فعالیت دارند. 11.8 درصد هم در مقیاس جهانی فعالیت می‌کنند. ممطئنا در صورتی که تحریم‌ها وجود نداشتند، حوزه فعالیت استاراپ‌ها ایرانی حداقل در بین کشورهای منطقه خیلی گسترده‌تر بود.

روش‌های تامین مالی و افزایش سرمایه مورد نظر

یکی از نکات جالب در این پرسشنامه، روش‌های افزایش سرمایه است که 60 درصد از استارتاپ‌ها از اشخاص برای تامین سرمایه مورد نیازشان استفاده می‌کنند. البته سرمایه‌گذاران خطرپذیر، دومین روش افزایش سرمایه این استارتاپ‌ها هستند که 50 درصد از استارتاپ‌ها از این روش هم استفاده می‌کنند. این مسئله نشان‌دهنده فعالیت موثر سرمایه‌گذاران خطرپذیر در اکوسیستم استارتاپی ایران است. ضمنا 25 درصد از این استارتاپ‌ها از شتاب‌دهنده‌ها برای تامین مالی و افزایش سرمایه خود استفاده می‌کنند.

چالش‌های بیرونی

بزرگترین چالش بیرونی که استارتاپ‌ها به آن اشاره کرده‌اند، «قوانین و مقررات» است که طی این چند سال همواره استارتاپ‌های کوچک و بزرگ از این قوانین دست و پا گیر گلایه داشته‌اند. به‌نظر می‌رسد حاکمیت و قانون‌گذاران این حوزه باید توجه بیشتری به فعالان استارتاپی داشته باشند و با هموار کردن مسیر برای استارتاپ‌های نوپا در این شرایط که دسترسی به سرمایه‌گذاران خارجی تقریبا غیرممکن و حضور در بازارهای بین‌المللی مشکل است، درصد شکست استارتاپ‌های نوپا را تا حد ممکن کاهش دهند. البته که شکست استارتاپ‌ها به عوامل متعددی بستگی دارد اما قوانین و مقررات داخلی همچنان تاثیر به سزایی در جلوگیری از رشد استارتاپ‌های ایرانی دارد.

دیگر مانعی که استارتاپ‌ها در این بخش به آن اشاره داشته‌اند، کمبود سرمایه‌گذار است. جدا از اینکه امکان حضور سرمایه‌گذار خارجی به دلبل تحریم‌ها در کشورمان منتفی است، مشکل بزرگ‌تر سرمایه‌گذاران داخلی هستند که همچنان اعتقادی به سرمایه‌گذاری مدرن و بلند مدت ندارند و همچنان به سرمایه‌گذاری سنتی مثل خرید ارز و مسکن ادامه می‌دهند؛ مضلی که باعث شده اکثر استارتاپ‌های ایرانی همواره نگران تامین سرمایه و متقاعد کردن سرمایه‌گذاران باشند.

میزان استفاده از حمایت‌های دولتی

از میان استارتاپ‌های الکام‌استارز، 75 درصد اعلام کرده‌اند که از حمایت‌های دولتی استفاده نکرده‌اند. این نشان می‌دهد دولت همچنان نگاه ویژه‌ای به استارتاپ‌های نوپای ایرانی ندارد و بخش اعظمی از این بی‌توجهی می‌تواند به دلیل وابستگی بیش از حد اقتصاد کشور و درآمد دولت به فروش نفت باشد و اینکه دولت هنوز به نقش ویژه استارتاپ‌ها در بهبود و توسعه اقتصاد داخلی پی نبرده است.

منبع: