نام نویسنده: محمود اروج‌زاده
هفته نامه بزرگراه فناوری – جاي خوشحالي نيست، اما ناچاريم «پول الكترونيك» را در صدر پروژه‌هاي نافرجام عرصه فناوري اطلاعات كشورمان بنشانيم.
پول الكترونيك از دو منظر، گسترش بنيادين و ماندگار در عرصه فناوري اطلاعات يك كشور را موجب مي‌شود:
1. با پيدايش پول الكترونيك، و به‌دنبال آن رواج دادوستد برخط، كاربران خواهند توانست ساده‌ترين و در عين حال جدي‌ترين شكل استفاده از شبكه را تجربه كنند، يعني خريد و تهيه ملزومات ساده و اساسي زندگي روزمره، و رتق‌وفتق مسایل و امور فردي و جمعي از طريق اينترنت؛ و اين نكته يعني اينكه شبكه به مرور تبديل به بخشي اساسي و گريزناپذير از زندگي عامه خواهد شد. اساسا اگر بناست كه براي فناوري اطلاعات و ارتباطات، نقشي تسهيل‌كننده با هدف آسايش و رفاه شهروندان قایل باشيم، آيا مصداق روشن‌تر و واضح‌تري در اين زمينه خواهيم يافت؟ با اين ديدگاه، مي‌توان مدعي شد هيچ پديده ديگري تا اين حد توان رسوخ فناوری اطلاعات در زندگي تك‌تك شهروندان را ندارد، چرا كه استفاده از آن تبدیل به ابزاري حياتي شده است.
2. پيش‌نيازها و پيامدهايي كه در مقياس يك كشور بر راه‌اندازي پول الكترونيك مترتب است، جنبه ديگري از نقش كارساز اين پروژه را در اندازه‌هاي ملي عيان مي‌كنند.
به‌كارگيري حقيقي پول الكترونيك در كشور، مستلزم تغيير شكل اساسي در نظا متعارف مالي- اقتصادي كشور و بسترسازي مناسب براي آن است تا بتوان اين پديده تازه را در جاي‌جاي مجموعه عظيم گردش مالي به جريان انداخت. طبيعي است كه نمي‌توان انتظار تحول ساختاري در اين نظام سنتي و ديرپا براي پذيرفتن اين پديده تازه را توقعي ساده و سبك شمرد، و مقاومت‌هاي انساني، ساختاري و سيستمي، و مالي را ناديده گرفت، يعني همان عوامل منفي كه به‌طور عمده تلاش‌ها براي جايگزيني اين فناوري را خنثي مي‌كند، اما در نهایت توفيق اين پروژه را به‌طور قطع مي‌توان نقطه عطف مهمي در عملياتي كردن اين فناوري، و سوق دادن آن به‌سوي كاربردهاي عمومي دانست.
با اين ديدگاه نيز م‌توان پذيرفت كه اين فناوري از آزموني مهم، سربلند خارج شده، و توانايي اين فناوري در تغيير شكل دادن به يك نظام بزرگ و كهن مالي- پولي، لاجرم به معناي قوت و ستبري اين فناوري در كشور است. بدين ترتيب ديگر نبايد آن را يك فناوري حاشيه‌اي و بي‌خاصيت يا تجملي يا… خواند، در واقع در چنين شرايطي، اين فناوري به بلوغ خود رسيده و مي‌توان جامعه را به معناي دقيق بهره‌مند از اين فناوري، و مديريت جامعه را به‌صورت حقيقي، آگاه به توانايي‌هاي آن دانست.
با اين مقدمات، نبايد «پول الكترونيك» را تنها يك جزء ساده از مجموعه فناوري اطلاعات و ارتباطات دانست، زيرا چنين ديدگاهي لاجرم ر گسترش اصولي، عميق، و حقيقي فناوري در جهت پيشرفت جامعه، ناتوان خواهد بود، يا دست‌كم به توسعه نامتوازن و ناقص آن منجر خواهد گرديد.
ديدگاهي در مسير «فناوري اطلاعات و ارتباطات براي توسعه» شاهد پيروزي را خواهد ديد كه «پول الكترونيك» را بسان حلقه‌اي اساسي در سير گسترش فناوري اطلاعات و ارتباطات، و بلكه در مقام شاه‌كليد توسعه آن بداند.
