سونیتا سراب‌پور- مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت در جلسه بررسی گزارش اخیر انجمن تجارت الکترونیک در مورد وضعیت اینترنت ایران، نسبت به این گزارش ابراز گله‌مندی و ناراحتی کرد و بخش‌های قابل توجه‌ای از این گزارش را خلاف واقعیت وضعیت شبکه ارتباطی کشور ایران دانست.
محمد جعفرپور، اعلام کرد که نه به عنوان یک مسئول یا مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، که به عنوان یک کارشناس ICT در مورد این گزارش گله دارد. به باور او این گزارش کل صنعت ICT کشور را زیر سوال برده است. او تاکید کرد که این گزارش صحیح نیست و اگر شبکه ۵۰ درصد پکت لاست داشته باشد این به معنی عدم ارتباط است که این درست نیست. جعفرپور همچنین از اینکه در این گزارش ایران در کنار کشورهایی مانند میانمار گذاشته شده نیز ابراز ناراحتی کرد و گفت نباید زحماتی که برای توسعه شبکه در این کشور چه در دولت گذشته و چه توسط این دولت کشیده شده را زیر سوال برد.
او در این مورد گفت: « واقعا در خیلی از کشورها رفته‌ام، زیرساخت‌هایی که در ایران وجود دارد از خیلی از کشورها بهتر است. وضعیت شبکه ما را با همین کشورهای همسایه مقایسه کنید ببینید وضعیت به چه صورت است. جز یکی دو کشور که واقعا وضعیتشان از ما بهتر است و در دنیا هم بهتر هستند، شبکه ما خیلی بهتر است. من واقعا دلخور هستم چون جایگاه ایران در شبکه خیلی بالاتر از این کشورها است.»
جعفرپور بیشتر مشکلاتی که کاربران از آن نسبت به وضعیت اینترنت گله دارند را به یک جو روانی نسبت داد که بعد از فیلتر اینستاگرام اتفاق افتاده و چون مردم برایشان موضوع فیلترینگ این شبکه بعد از سال‌ها سخت بوده، نتوانسته‌اند آن را بپذیرند. همچنین او اختلال ۹۶ درصدی در شبکه را رد و تاکید کرد که این VPNها هستند که باعث اختلال در شبکه داخلی برای افراد شده‌اند. از سوی دیگر او تاکید کرد که رفتار ترافیکی و DNA شبکه ایران بعد از به گفته او «اغتشاشات» تغییر کرده و حجم استفاده از ترافیک داخلی افزایش داشته، که این موضوع به هیچ وجه در گزارش دیده نشده است.
به گزارش آی‌تی‌ایران، حدود یک ماه پیش و بعد از اینکه رئیس جمهوری در جلسه شورای عالی فضای مجازی دستور تشکیل کارگروهی با محوریت وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی را داد تا وضعیت کندی اینترنت در کشور را بررسی کنند، انجمن تجارت الکترونیک تهران در همین راستا گزارشی از وضعیت اینترنت کشور منتشر کرد. در این گزارش وضعیت کیفیت و سرعت اینترنت کشور بحرانی و قرمز عنوان شد و اینکه در بین ۱۰۰ کشور جهان با بیشترین تولید ناخالص ملی، ایران پس از میانمار دومین اینترنت پر اختلال، پس از چین دومین اینترنت محدود جهان و جزو ۵ اینترنت کند جهان است.
حالا یک هفته پس از انتشار این گزارش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در نشستی با حضور اعضای انجمن تجارت الکترونیک تهران به بررسی این گزارش و نقاط قوت و ضعف آن پرداختند.
در این نشست علاوه بر اعضای انجمن تجارت الکترونیک تهران، قائم مقام وزیر و رئیس سازمان تنظیم مقررات، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت، معاون وزیر و دبیر کمیسیون اقتصاد دیجیتال، اپراتورهای ارتباطی از جمله مخابرات و ایرانسل، معاون مدیرکل نظارت بر فضای مجازی دادستانی کل کشور و رئیس روابط عمومی وزارت ارتباطات حضور داشتند. در این نشست مسئولان وزارت ارتباطات و همچنین نماینده دادستانی بدون ارائه هیچ داده یا شاخصی بخش‌هایی از گزارش انجمن تجارت الکترونیک را زیر سوال بردند و تنها با بیان مثال‌هایی به ایرادات گزارش پرداختند.
گیمرها راضی‌اند، پس وضعیت شبکه بحرانی نیست
محمد جعفرپور، مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت در ابتدای این نشست با تکیه بر اینکه شکایت بسیاری از گیمرها نسبت به گذشته از وضعیت اینترنت کمتر شده و احساس بهتری هنگام بازی دارند، اعلام کرد که بخش‌هایی از داده‌های این گزارش کاملا اشتباه است.
او در این مورد گفت: «در کشور ایران طبق اعلام بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای ۲۲ میلیون گیمر آنلاین داریم. گیمر به فردی اطلاق می‌شود که روزانه ۲ ساعت مشغول بازی آنلاین است. همانطور که مطلع هستید، حساس‌ترین سرویس نسبت به جیتر، تاخیر و پکت لاس سرویس «بازی» است.»
او ادامه داد:«این میزان حساسیت نیم درصد است، یعنی اگر نیم درصد بیشتر باشد گیمر (بازیکن) احساس خوبی نسبت به بازی نخواهد داشت. حالا تصور کنید که این ۲۲ میلیون نفر با ۵۰ درصد پکت لاس (واحدهای کوچکی از داده که هنگام ارسال به مقصد نمی‌رسند و باعث تاخیر می‌شوند) مواجه شوند، اتفاق خوبی رخ نمی‌دهد.»
به باور او امروز گیمرها نسبت به ۲ سال قبل میزان رضایت بیشتری دارند و این را از جامعه‌ای که گیمرها در آن مشغول فعالیت هستند دریافت کرده‌اند. جعفرپور اعلام کرد که در دولت گذشته تمام کامنت‌هایی که زیر پست‌های مسئولان بود اغلب مربوط به گیم بودند، اما اکنون با تمهیداتی که اندیشیده شده این مشکلات به حداقل رسیده‌اند.
مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت برای اینکه اعلام کند وضعیت اینترنت در کشور به آن بدی‌های که در گزارش انجمن تجارت الکترونیک گفته نیست به نکته دیگری اشاره کرد و گفت: «نکته دیگر مربوط به سرویس «VoIP» (برنامه‌های تماس صوتی و تصویری از پروتکل اینترنت) است. میزان حساسیت وویپ به تاخیر یک درصد است. اگر بیشتر از این باشد عملا فرد از برقراری تماس منصرف می‌شود. در مراسم حج که پشت سر گذاشتیم مجموع تماس‌ها در ۲ پیام‌رسان بله و روبیکا به حدود ۶ میلیون تماس رسیده است. میانگین تماس‌ها نیز ۵ میلیونی بود.»
او اعلام کرد: «بنده شخصا در سفرهای کاری خارج از کشور نیز تجربه تماس‌های طولانی کاری از طریق پیام‌رسان‌های ایرانی را دارم. اگر طبق گزارش که منتشر شده میزان «پکت لاس» در اینترنت کشور ۵۰درصد است، چطور می‌توانیم گیمرها را راضی نگه داریم یا ۶ میلیون تماس تصویری و صوتی برقرار کنیم؟»
بیش از نیمی از سایت‌ها به خاطر تحریم فیلتر هستند
جعفرپور با تاکید اینکه زمانی که قصد داریم درباره موضوعی انتقاد کنیم باید یکسری واقعیت‌ها را نیز بیاوریم به ضعف‌های این گزارش اشاره کرد و گفت: «در این گزارش نکاتی مورد توجه قرار نگرفته است. به طور مثال افرادی که در انجمن «تجارت الکترونیک» فعالیت دارند از جنس محتواداران هستند نه از جنس اپراتوری. لیست‌های ۱۰۰ و ۳۰۰ تایی که در این گزارش وجود دارد را به دقت بررسی کرده‌ایم و آماری که به شما ارائه می‌دهیم آمار کلی نیست و جزییات متعددی دارد. بر همین اساس بیش از ۳۵ درصد سایت‌هایی که در این گزارش به آن اشاره شده سایت‌های تحریمی هستند و تعداد قابل توجهی نیز سایت‌هایی هستند که دستور فیلتر روی آن وجود دارد که در اختیارات وزارت ارتباطات نیست.»
او توضیح داد: «بیش از نیمی از سایت‌هایی که در این گزارش اعلام شده در دسترس کاربران ایرانی نیست، یا تحریم است یا به دلایل متعدد فیلتر هستند. در رابطه با سروری که گفتید در ترکیه وصل شده است نیز باید بگویم پکت لاس ۵۰ درصدی عدد درستی نیست، چرا که این به معنی قطع ارتباط است و ارتباطی وجود ندارد. کسی که فنی است می‌داند که وقتی صحبت از پکت لاس ۵۰ درصدی است، یعنی حتی نمی‌توان یک فایل را دانلود کرد. تست مربوط به این گزاره را هزاران بار انجام دادیم و به هیچ عنوان ۵۰ درصد تاخیر وجود ندارد.»
جعفرپور در ادامه با بیان اینکه قصد ندارند کل موضوع مشکل در اینترنت را رد کنند و بگویند که اختلالی در شبکه وجود ندارد، اما باید درباره یکسری واقعیت‌های فنی نیز صحبت کرد، به لیست سیاه و سفید مورد اشاره در این گزارش پرداخت و گفت: «چنین لیستی وجود ندارد. نمی‌دانم که به چه علتی به این تعبیرات رسیده‌اید، اما چنین چیزی وجود ندارد. اتفاقی که رخ می‌دهد این است که یکسری از سایت‌ها تحریم هستند و سعی می‌کنیم با سازوکارهایی که داریم دسترسی به آنها را تسهیل کنیم. روی بخش‌های دیگر شبکه هیچ پالیسی (تدبیر و محدودیت) اتفاق نمی‌افتد. خصوصا اینکه تعداد ریکویستی که از سوی یک جامعه بیش از ۸۰ میلیونی روی شبکه ارسال می‌شود اصلا این امکان را نمی‌دهد که بخواهیم روی تک به تک شبکه، اختلال و پالیسی به شکل لیست خاکستری را اعمال کنیم.»
اختلال روی شبکه به خاطر بستن فیلترشکن‌ها فقط یک فرضیه است
او به بخش دیگر این گزارش در مورد اختلال عمدی برای از کار انداختن فیلترشکن‌ها اشاره کرد و گفت که در تخیلشان هم نمی‌گنجد برای اینکه دسترسی مردم به فیلترشکن‌ها را کم کنند روی کل شبکه اختلال ایجاد کنند.
جعفرپور در این مورد توضیح داد: «مورد دیگری که در این گزارش به آن تکیه شده، این است که چون ما توانمندی مسدودسازی تمام فیلترشکن‌ها را نداریم، به همین دلیل کل شبکه را با اختلال مواجه کردیم که دسترسی مردم به VPN کاهش یابد، اما این یک فرضیه است و به لحاظ فنی این حتی در تخیل هم نمی‌گنجد.»
به گفته او اولین کسی که از فیلترینگ مجموعه‌های «متا» (مانند اینستاگرام و واتس‌اپ) صدمه می‌بیند شرکت زیرساخت است. به باور او اگر نکات فنی که در گزارش به آن اشاره شده، رخ می‌داد اکنون درآمد اپراتورهای کشور افزایش چشمگیر داشت، در حالی که این اتفاق رخ نداده است.
او درباره استفاده از پروتکل HTTP3 (پروتکل شبکه برای ارتباط برقرار کردن با سرور وب) هم گفت: «۲۶ درصد دنیا به طور متوسط از این پروتکل استفاده می‌کند. اینستاگرام یکی از نخستین شبکه‌هایی بود که HTTP3 را به سمت QUIC برد. تا پیش از فیلتر این شبکه حجم ترافیک قابل توجهی در کشور مربوط به «متا» بود. چند درصد گردش ترافیکی ایران داخلی است؟ پاسخ من این است که در کمترین حالت میزان ترافیک داخلی ۵۵ درصد است. این گزارش در محاسبه ۱۰۰ سایت برتر این ۵۵ درصد ترافیک را اصلا در نظر نگرفته است. اگر این ترافیک را درنظر می‌گرفتید کل منطق این گزارش عوض می‌شد.»
سایت IXP به خاطر حملات سایبری بسته شد
سایت مرکز تبادل ترافیک داده تهران (IXP) که وضعیت ترافیک داخلی را نشان می‌دهد از ابتدای بهمن سال گذشته از دسترس خارج شد. این سایت زمانی از دسترس خارج شد که به منبعی برای رسانه‌ها برای نشان دادن وضعیت اختلال‌ها و قطعی‌ها روی شبکه داخلی تبدیل شده بود.
در حالی که پیش از این سهراب آغ‌بیات، معاون فنی مدیرعامل شرکت زیرساخت در گفت‌وگویی با اعلام اینکه که آنها سایت را از دسترس خارج نکرده‌اند و پیمانکار این وب‌سایت به دلیل به‌روز نبودن اطلاعات، آن را غیرفعال کرده است، حالا جعفرپور در نشست خود با اعضای انجمن تجارت الکترونیک اعلام کرده که حملات سایبری باعث شده تا آنها سایت را از دسترسی خارج کنند.
او در این نشست اعلام کرد که از مهر سال گذشته حملات DDoS به بیش از ۲۰ برابر رسیده که با همه آنها مقابله کرده‌اند.
همچنین او از دسترس خارج شدن سایت تهران IXP را هم به همین موضوع ارتباط داد و گفت:« بهمن سال گذشته به دلیل حملات متعدد، اختلالاتی روی شبکه به وجود آمد که برای رفع آن تمام نخبگان فنی کشور را دور هم جمع کردیم تا به صورت شبانه‌روزی کار کنند. در نهایت به یک دستورالعمل رسیدیم که قصد داشتیم ظرف مدت ۲ ماه آنها را اجرایی کنیم. اما شدت حملات به شکلی بود که منجر به افت ترافیک می‌شد.»
او ادامه داد: « نامه‌ای را ابلاغ کردیم برای اینکه دستور العملی که تهیه شده ظرف مدت ۲ شب اجرا شود. یکی از نقاط ضعف ما باIXP تهران بود چرا که دسترسی به گراف‌ها را بسیار راحت می‌کرد. در هیچ کجا دنیا مجموع گراف‌های خود را به صورت یکپارچه ارائه نمی‌کند. در نهایت این سایت از دسترس خارج شد.»
دادستانی: گزارش در بیشتر بخش‌ها فنی و واقع‌بینانه نبود
در ادامه این نشست یکی دیگر از حاضران که به بیان انتقاد‌هایی در مورد این گزارش پرداخت، مهدی امیری، معاون مدیرکل نظارت بر فضای مجازی دادستانی کل کشور بود. او با اینکه اعلام کرد گزارش هنوز به دستشان نرسیده، اما اعلام کرد که بخش‌های قابل توجه‌ای از این گزارش فنی نیست و برای مثال از الفاظی مانند افسارگسیخته در آن استفاده شده که اصلا جزو ترم‌های فنی نیستند.
امیری در مورد این گزارش گفت: «وقتی می‌خواهیم با بخش خصوصی تعامل کنیم چه از سمت دولت، حاکمیت و دستگاه قضایی یکی از موضوعات مهم این است که مسائل را دو طرف، شفاف متوجه شوند و به درک مشترکی از موضوع برسند. بخش خصوصی ممکن است بیشتر به کیفیت سرویس و منافع مالی‌اش توجه کند و این هم طبیعی است، هر بیزنسی به دنبال منافع خودش باشد، اما ما در دادستانی به منافع عمومی توجه می‌کنیم یا دولت به عنوان نماینده مردم به منافع یک شرکت، دو شرکت یا سه شرکت نگاه نمی‌کند، به سود و ضرر کل جامعه نگاه می‌کند.»
او ادامه داد: «گزارش به دست ما رسید حتما بررسی می‌کنیم، منتها گزارش در یک‌جاهایی فنی نبوده مثلا اصطلاحاتی مانند افسارگسیخته به کار برده شده است که اینها ترم‌های فنی نیست یا ادعاهایی مطرح شده از جمله اینکه سایت‌هایی بدون دستور کمیته تعیین مصادیق و با فشار نهادهای امنیتی مسدود می‌شود. با توجه به اینکه این گزارش به صورت عمومی منتشر شده، این اطلاعات درست نیست. بنابراین اولین انتظار این است که گزارش علمی، دقیق و با منابع مشخص باشد و حتما در دادستانی این را بررسی می‌کنیم و دوستان را دعوت می‌کنیم که منابعشان را مشخص کنند که مثلا این اعداد ۹۶ درصد از کجا آمده است. در این گزارش به برخی منابع اشاره شده، اما بعضی از نکات عجیب و غریب بود که ما حتما آنها را بررسی می‌کنیم.»
امیری در ادامه اعلام کرده که باید خیلی چیزها بین حاکمیت با بخش‌خصوصی به اشتراک گذاشته شود تا متوجه مشکل شویم. او در این مورد گفت: «دوستان اشاره کردند که مثلا دستگاه‌های اپراتوری می‌گویند یک سری درآمدهایشان به خاطر محدودیت‌ها و اختلال‌ها کاهش پیدا کرده است و…، هیچ دولتی نمی‌خواهد مردمش ناراضی باشد، اما از آن طرف باید این دلایل درک مشترک شود که مثلا اگر اینستاگرام محدود شده، چرا محدود شده است. یک سرویس که استقبال عمومی داشته و ۷-۸ سال در کشور کار کرده، چرا باید برایش محدودیت ایجاد شود. اینها چیزهایی هست که بخش خصوصی باید درک کند و باید تلاش کنیم مفاهیم را منتقل کنیم چه بسا شما بتوانید راهکار ارائه کنید یا کمک کنید و به درک مشترکی از مسائل برسیم.»
امیری به پایبند نبودن اینستاگرام به قوانین کشور اشاره کرد و این اتفاق را یکی از دلایل اصلی فیلترینگ آن در ایران اعلام کرد. او در این مورد توضیح داد: «من خیلی دوست داشتم دوستان مسائل را از نزدیک‌تر ببینند و لمس کنند، دوست داشتم این جمع را به عنوان یک بازدیدکننده یک بار به دادسرای جرایم رایانه‌ای می‌بردم تا ببیند مردمی که به خصوص قبل از تیر ماه سال گذشته و قبل از بسته شدن اینستاگرام به این دادسرا مراجعه می‌کردند با چه مشکلاتی مواجه بودند. این گروه می‌توانست ملموس بببیند که مردم چه آسیب‌هایی از این قضیه می‌بینند از کلاهبرداری‌های گسترده‌ای که از آنها می‌شود یا هتک حیثیتی که با آن روبه‌رو شده‌اند و افرادی که به خاطر محتوایی که در اینستاگرام منتشر شده دست به خودکشی زده‌اند و در مقابل این اتفاق‌ها دادستان نمی‌تواند هیچ کمکی به این مردم کند و از این وضعیت نجاتشان دهد. بنابراین این درک مشترک خیلی مهم است تا بعد بتوان براساس آن راهکار ارائه داد.»
امیری با بیان اینکه اینستاگرام تنها حاضر نشده با ایران و چند کشور دیگر همکاری و به قوانین این کشورها پایبند باشد گفت: «ما یک نشستی را به ابتکار دفتر مقابله با جرم سازمان ملل در وین داشتیم و ۱۵ کشور اروپایی و بعضا چند کشور آفریقایی و آسیایی حضور داشتند و خیلی برای من جالب بود که ما جزو معدود کشورهایی بودیم که دسترسی به این پلتفرمه‌ا نداشیم و پلتفرم آمریکایی در مقابل مشکلی که ایجاد شده پاسخگو نبود و برای حاضران در جلسه خیلی تعجب برانگیز بود که مگر می‌شود پلتفرم نسبت به جرم‌هایی که در کشوری رخ داده پاسخگو نباشد.»
امیری در پایان یادآور شد که اینها نکاتی است که باید بخش خصوصی بشنود و اگر در این زمینه به یک درک مشترک برسیم، می‌توان انتظار داشت که هم گزارش در این زمینه واقع‌بینانه‌‌تر و دقیق‌تر ارائه شود، هم راهکارهایی که ارائه می‌شود راهکارهای واقع‌بینانه و عملیاتی باشد.
پیشنهادهایی برای اصلاح گزارش
در بخش دیگری از این نشست، امیر محمدزاده لاجوردی، قائم مقام وزیر و رئیس سازمان تنظیم مقررات به ارائه نظراتش در مورد گزارش بررسی وضعیت اینترنت توسط انجمن تجارت الکترونیک پرداخت. او در ابتدا تاکید کرد که این گزارش نسبت به گزارش‌های دیگر بسیار متفاوت بود، چرا که نحوه جمع‌آوری داده و اطلاعات ارتقاء پیدا کرده بود. در نهایت هم او چند پیشنهاد ارائه داد برای اینکه کیفیت گزارش در نسخه‌های بعدی بالا برود و در واقع با تعامل یکدیگر این گزارش را غنی‌تر کنند.
او با اشاره به آمار استفاده از فیلترشکن‌ها در کشور و اینکه در مورد استفاده از آن آمار دقیقی وجود ندارد گفت: «یکی از بحث‌ها میزان استفاده مردم از فیلترشکن‌ها است. ما نیز علاقمند هستیم این آمار دقیق شود و بدانیم چه تعداد از مردم از فیلترشکن استفاده می‌کنند. آیا تعداد استفاده‌کنندگان از آن بیشتر شده یا کمتر، میزان مصرف‌شان به چه حد رسیده و تغییر رفتار کاربر حالا در مقایسه به قبل از اتفاق‌های شهریور ماه به چه صورت شده است؟ با همکاری تمامی افرادی که دور این میز نشسته‌اند، می‌توانیم این موضوع را بسنجیم.»
به باور او سنجیدن این موضوع در چند سکوی فیلتر شده، ارزیابی درست و دقیقی نیست. او تاکید کرد که تیم‌های کارشناسی آنها روی این موضوع کار کرده‌لند و آمار از میزان استفاده و کاهش یا افزایش، آن دارند اما آن هم آمار دقیقی نیست و می‌شود آن را دقیق‌تر کرد.
لاجوردی تاکید کرد: «در بحث سناریو ارزیابی وضعیت اینترنت و رتبه‌بندی که انجام شده چند پیشنهاد دارم که می‌توانید بررسی کنید و در گزارش بعدی که قرار است با همکاری طرفین منتشر شود، آنها را اصلاح کنیم. در این گزارش از آمار similarweb برای ۱۰۰ و ۳۰۰ سایت اول استفاده شده، درست است که ما می‌خواهیم وضعیت بین‌المللی را نیز ارزیابی کنیم، اما اگر می‌خواهیم وضعیت فعلی مردم را بسنجیم، باید متناسب با جامعه خودمان ببینیم که مردم اغلب از چه سایت‌های داخلی و خارجی استفاده می‌کنند. استخراج این دیتا کار سختی نیست و از طریق شرکت ارتباطات زیرساخت و اپراتورها می‌توانیم هزار سایت پرکاربرد را در کشورمان استخراج کنیم. البته روش‌های دیگری نیز وجود دارد، بنابراین می‌توان جامعه آماری تعداد سایت‌هایی که براساس آن ارزیابی می‌شود را بیشتر کرد.»
۳۰۰ هزار سایت به خاطر تحریم فیلتر شده
لاجوردی در ادامه به بخش‌هایی از این گزارش در مورد رشد سایت‌های فیلتر شده در کشور اشاره و اعلام کرد که بیشتر این سایت‌ها به دلیل تحریم فیلتر شده و خارج از کنترل کشور بوده است.
او در این مورد گفت:«در این گزارش روی واژه «اختلال» تاکید زیادی شده است. باید این را باز کنیم و ببینیم اختلال‌ها چه هست و کدام بخش آن بابت تحریم سایت‌ها است. مثلا در جدولی که پراختلال‌ترین اینترنت کشورها را نشان می‌دهد، انتهای جدول چین، روسیه، کوبا، ایران است. اگر درست حضور ذهن داشته باشم از ۶ یا ۷ کشوری که آخر این جدول بودند، دقیقا ۵ یا ۴ کشور همان کشورهایی هستند که شدیدترین تحریم‌ها توسط آمریکا علیه‌شان وضع شده است.»
براساس توضیحات او، ارزیابی که از آنها در این زمینه انجام داده‌اند، نشان می‌دهد حدود ۳۰۰ هزار سایت تحریمی داریم. بنابراین باید تفکیک صورت بگیرد که کدام بخش از اختلال‌ها ناشی از تحریم و کدام بخش ناشی از اشتباهی است که امکان دارد در شبکه به وجود آمده باشد. به باور او این دسته‌بندی می‌تواند منجر به مطالبه بین‌المللی در این زمینه می‌شود.
رئیس سازمان تنظیم مقررات ادامه داد: «در این گزارش بحث اختلال ۵۰ درصدی در شبکه روی چند نمونه سایت مطرح شده، باید تعداد نمونه‌ها افزایش پیدا کند چرا که این آمار با آمار کارشناس‌های شرکت ارتباطات زیرساخت و اپراتورها تفاوت‌های زیادی دارد.»
سرعت باید براساس نیاز مردم سنجیده شود
لاجوردی در بحث بررسی سرعت اینترنت و نکاتی که در گزارش انجمن به آن اشاره شده گفت: «اگر می‌خواهیم در گزارش بعدی سرعت اینترنت ایران را بسنجیم باید ببینیم نیاز واقعی مردم چیست و ارزیابی را براساس کل سرویس‌هایی که مردم از آنها استفاده می‌کنند انجام دهیم. به طور مثال در این گزارش سرعت اینترنت براساس کلادفلر (Cloudflare شرکت آمریکایی ارائه دهنده خدمات شبکه تحویل محتوا، افزایش سرعت و امنیت شبکه است) سنجیده شده است؛ چند درصد مردم از کلادفلر استفاده می‌کنند؟ ارزیابی ما حکایت از این دارد که زیر ۱۰ درصد مردم ایران از این سرویس استفاده می‌کنند.»
او ادامه داد: «چرا باید خودمان را روی کلادفلر محدود کنیم؟ باید جامعه بیشتری را در نظر بگیریم که بتوانیم به صورت دقیق‌تر بفهمیم سرعت اینترنت به چه شکل است. یا اگر کلادفلر را بررسی می‌کنیم ببینیم که قبل از اغتشاشات، ترافیک آن چقدر بوده و بعد از اغتشاشات ترافیکش به چه صورتی شده است. تمام این مسائل روی ارزیابی‌هایی که انجام می‌دهیم تاثیرگذار است.»
به گفته لاجوردی شاخص‌های کیفی دیگری که در این گزارش آمده بر اساس پهنای‌باند و لتنسی (latency به معنای تاخیر در انتقال داده) ارزیابی شده، که بهتر است شاخص‌های دیگر مانند جیتر (jitter) و پکت لاس (packet loss) را نیز بسنجیم و محدود به سرویس کلادفلر نشویم.
او تاکید کرد که تمام شاخص‌های ارزیابی را باید براساس سند ملی شبکه ملی اطلاعات گزارش دهیم. آنطور که او می‌گوید در سند شبکه ملی اطلاعات مشخص شده که RTT(زمان رفت و برگشت در شبکه)، پکت‌لاس (واحدهای کوچک «داده» که به مقصد خود نمی‌رسند) و جیتر (تاخیر در شبکه) باید چقدر باشد. بنابراین به باور او در گزارش بعدی باید گفته شود که متوسط جهانی جیتر، پکت لاس و RTT چقدر است و ما چقدر با آن فاصله داریم تا گزارش دقیق‌تر شود.
کاربران از وضعیت ارتباطات راضی نیستند
شاید یکی از نکات بارز این نشست این بود که بالاخره مقامی از وزارت ارتباطات قبول کرد که کاربران از وضعیت سرویس اینترنتی که دریافت می‌کنند راضی نیستند. لاجوردی در این نشست تاکید کرد که درست است گزارش مشکلاتی دارد، اما چیزی که همه ما حس می‌کنیم این است که اکنون کاربران از وضعیت ارتباطات خود راضی نیستند.
او با مطرح کردن این پیشنهاد که جلسات اینچنینی باید ادامه‌دار باشد، ادامه داد: «با برگزاری این جلسات می‌توانیم به صورت فصلی از وضعیت شبکه کشور گزارش منتشر کنیم، چون طبیعتا همگی خواهان ارتقا کیفیت شبکه هستیم. برخی مشکلات هم ممکن است فنی نباشد و مربوط به مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی باشد. اتفاقا ما پیشنهاد می‌دهیم که در گزارش حتما این موضوعات تحلیل شود. به عنوان مثال یک بحث می‌تواند تعرفه باشد. سرمایه‌گذاری اپراتور از سال ۹۶ تا الان چقدر بوده؟ این سرمایه‌گذاری افزایش پیدا کرده یا با کاهش روبه‌رو بوده است؟ یا اگر می‌خواهیم با VPN ها مقابله کنیم باید چه اقدامی انجام دهیم؟ آیا این اقدامات تماما فنی است یا مسائل غیر فنی هم در این حوزه وجود دارد؟ باید روی این موضوعات کار کرد.»
او به اعضای انجمن پیشنهاد داد که گزارش را حتما دقیق‌تر کنند، چون زحمت کشیده و برای آن وقت گذاشته‌اند، ولی چند اشتباه ریز در گزارش باعث می‌شود کلیت آن زیر سوال برود؛ اما چیزی که شاید همه ما حس می‌کنیم این است که اکنون کاربر در بحث ارتباطات خود نارضایتی دارد، بررسی دلایل این موضوع و رفع آن گام‌هایی است که باید برداریم.
قائم مقام وزیر ارتباطات در مورد اضافه شدن بخش‌هایی به این گزارش پیشنهادهایی ارائه داد و گفت: «در این گزارش بخشی گنجانده شده بود که با یکسری اقدامات از سوی شرکت ارتباطات زیرساخت می‌توان سرعت را ۳ تا ۸ برابر افزایش داد. این اقدامات را ذکر کنید که دقیقا شرکت زیرساخت و اپراتورها چه کارهایی را باید انجام بدهند تا سرعت افزایش یابد، یا چه چیزی مانع گسترش لایه دسترسی شده است؟ بررسی کنیم که مطالبه ما تماما از وزارت ارتباطات است یا حتی در مواقعی باید از وزارت نیرو هم مطالبه کنیم؟ بگوییم ما لایه دسترسی دچار عقب‌ماندگی هستیم، وزارت نیرو شما چرا دارایی خود را در اختیار اپراتورها قرار نمی‌دهید که کار پروژه فیبر نوری با سرعت بیشتری پیش برود؟»
به باور او با مطالبه این مسائل می‌توان یک بسته کامل در ابعاد مختلف فنی، سیاسی، اقتصادی تهیه کرد و آن را در اختیار مسئولان قرار داد. لاجوردی تاکید کرد که بخش خصوصی و دولتی باید کنار هم قرار بگیرند تا ضریب نفوذ این گزارش را در بین کسانی که متولی امر هستند بالاتر ببرند.
تشکیل کمیسیون دو طرفه برای حل مشکلات اینترنت
در این نشست پویا پیرحسینلو، عضو انجمن تجارت الکترونیک و مدیرعامل ابرآروان در زمان کوتاهی به دفاع از گزارش انجمن در مورد وضعیت اینترنت پرداخت.
او اعلام کرد که این گزارش هدفش زیرسوال بردن شرکت ارتباطات زیرساخت نبوده و نیست و تنها هدفش نشان دادن تجربه کاربر از استفاده اینترنت در کشور بوده است. به باور او در این چرخه شرکت ارتباطات زیرساخت، مخابرات، دادستانی به خاطر فیلترینگ بی رویه، تحریم و .. وجود دارند که در کنار همدیگر باعث شده که این تجربه کاربری شکل بگیرد.
او ادامه داد: «نقطه اصلی اختلاف نظرم با آقای جعفرپور در وایت لیست است. در بررسی‌های ما مشخص شده که IPهای ایران وایت لیست است. در واقع آی پی آهایی که در رایپ به نام ایران ست شده باشند وایت لیست هستند. بنابراین درست است بلد خوب کار می‌کند و ممکن است روبیکا میلیونها کاربر داشته باشند. دلیل اصلی که دوستان در مخابرات و ایرانسل می‌گویند عدد ما با شما فرق می‌کند این است که بله میانگین فرق می‌کند ما آگاهانه وایت لیست‌ها را کنار گذاشته‌ایم و می‌گوییم آنچه که وایت لیست نشده مشکل دارد.»
او درخواست تشکیل کمیسیونی برای حل مشکلات در این زمینه را مطرح کرد و گفت: «خواهشی که ما داریم این است که می‌توان یک کمیسیونی در این زمینه تشکیل شود که بخش خصوصی در آن بازی داده شود. شاخص‌ها در آن دقیق شود و بعد بتوانیم این شاخص‌ها را منتشر کنیم و به جلو حرکت کنیم.»
