نام نویسنده: سونيتا سراب‌پور
” تقدیر فعالان ارتباطات و فناوری اطلاعات” از رییس جمهوری. این تیتر خبری بود که بعد از سخنرانی بی‌سابقه یک مقام رسمی در چهارمین جشنواره فاوا، در خصوص وضعیت نه چندان مطلوب صنعت ICT در کشور روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت. سخنرانی رییس جمهوری، در اختتامیه چهارمین جشنواره فاوا و انتقادات وی از شرایط پهنای باند و ایجاد محدودیت در فضای اینترنت آنقدر تاثیر گذار بود که حتی وزیر ارتباطات و معاونانش نیز در مقابل این سخنان تاب نیاورده و شروع به کف زدن کردند.
انتقادات نسبت به وضعیت نامطلوب پهنای باند در کشور و ایجاد محدودیت برای دسترسی به برخی سرویس‌های اینترنتی سال‌هاست که از طرف فعالان و کارشناسان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات مطرح شده است اما آنچه باعث توجه همگان نسبت به تکرار این انتقادات طی چند روز گذشته شده ، بیان آن از سوی یک مقام دولتی بوده است. سخنانی که به باور بسیاری دلگرم کننده و مانند دمیدن یک روح تازه به صنعت ICTکشور است به همي علت در گزارش پيش‌رو به گفت و گو با برخی فعالان حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور نشسته‌ایم و تحلیل آن‌ها نسبت به سخنان رییس جمهوری در چهارمین جشنواره فاوا و تاثیر آن روی سیاستگذاری ها آینده این حوزه را جویا شده‌ایم.
سخنان تاریخی
شاید هیچکس فکرش را هم نمی‌کرد که وقتی حسن روحانی به عنوان سخنران اصلی در اختتامیه چهارمین جشنواره فاوا( همزمان با روز جهانی ارتباطات)، به سمت تریبون می‌رفت ، سخنانی را مطرح کند که تا چند روز نقل محافل مختلف باشد. درست در روزی که تمام مسوولان ارتباطی کشور در سالن اجلاس سران جمع شده بودند، حسن روحانی به صراحت نسبت به وضعیت نامطلوب پهنای باند لب به انتقاد گشود و اعلام کرد که از پهنای باند اینترنت کشور راضی نیست. همچنین وی با اعلام اینکه استفاده از شبکه جهانی اینترنت حق هر شهروندی است، تاکید کرد که بدون توجه به ICTو در راس آن ITنمی توان دست به توسعه و اجرای اقتصاد مقاومتی زد. رییس جمهوری راه مبارزه با تهاجم فرهنگی را کنار گذاشتن شمشیر چوبی و بهره‌گیری از ابزارهای مدرن دانست و تصریح کرد که باید با کمک ابزارهای مدرن به صورت فعال و شجاع وارد صحنه شویم . به باور وی بخش بزرگی از شبکه‌های اجتماعی را باید جوانان، دانشجویان، ایران دوستان و اسلام دوستان به تصرف درآورند تا از این طریق هویت اسلامی، ایرانی را به دنیا معرفی کنند.
رئیس‌جمهوری کشور در ادامه با اشاره به اینکه با کمک شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی دوران بلند‌گوهای یک‌طرفه و منبرهای یک طرفه به سر آمده، تاکید کردند که امروز هر پیامی که در دنیا بازتاب وسیع‌تری داشته باشد پیام قوی‌تر و تاثیرگذار‌‌تر است. بنابراین نباید دنیای سایبری را به عنوان دنیایی بدانیم که به خاطر اضطرار و از روی ناچاری وارد آن می‌شویم بلکه باید دنیای سایبری را به عنوان یک فرصت دید.
سخنانی راه‌گشا و امیدوار کننده
واکنش‌ها بعد از این سخنرانی چه در سالن اجلاس سران و چه بعد از آن قابل توجه بود.تاجایی که فعالان در بخش‌های مختلف حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات که انتظار بیان دغدغه‌های چند ساله‌شان را از زبان رییس جمهوری نداشتند ، در یک تقدیرنامه مراتب تشکر و قدرشناسی خود را به مناسبت حضور گرم و صمیمانه رییس جمهوری در اختتامیه چهارمین جشنواره فاوا اعلام کردند. آن‌ها با اشاره به اینکه سخنان وی جشنواره روح امیدی به جمع خانواده بزرگ ارتباطات و فناوری اطلاعات کشور دمیده است تصریح کردند که این سخنان بیانگر اصول راهنما، خط مشی‌ها، راهبردهای کلان و چراغ هدایت آینده این حوزه است. بنابراین در جهت تحقق اهداف دولت تدبیر و امید و در چارچوب فرمایشات مقام معظم رهبری با بکارگیری تمام سرمایه های ملی و توانمندی های کشور، نهایت تلاش خود را به کار خواهند بست. این تقدیرنامه در حاشیه جلسه هیات دولت از سوی وزیر ارتباطات به حسن روحانی تقدیم شد.
نصرالله جهانگرد، معاون وزیر ارتباطات و رییس سازمان فناوری اطلاعات، در واکنش به سخنرانی رییس جمهوری و همچنین استقبال فعالان ICT از این اظهارات، در گفتوگو با ایران گفت:«اقای رییس جمهور طی سخنرانی خود در جشنواره فاوا استراتژی بسیار مهمی برای توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور ترسیم کردند . این سخنان بسیار راه گشا است و امیدواریم بتوانیم در حوزه ارتباطات در چارچوب برنامه اجرایی به آن‌ها جنبه عینیت ببخشیم.» جهانگرد با اعلام اینکه تاثیر سخنی که یک مقام مسوول اعلام می‌کند با سخنان یک شهروند یا یک فعال متفاوت است افزود:« ممکن است سخنان ما در این زمینه در حد یک مقاله، یاداشت، خبر مطرح شود اما یک رییس دولت آمده و استراتژی توسعه دولت را طراحی کرده که این کاملا متفاوت با چیزی است که سایرین در این خصوص مطرح می‌کنند .»
به باور وی از آغاز دولت تدبیر و امید و در سطح ملی و استراتژیک سخنانی چنین روشنگرانه مانند سخنان ایشان در دولت شنیده نشده است.
در همین زمینه برات قنبری، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز با استقبال از سخنان رییس جمهوری در چهارمین جشنواره فاوا می‌گوید:« فرمایشات ایشان نشان دهنده تغییر اساسی و مثبت رویکرد دولت نسبت به حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و استفاده از تکنولوژی‌های نوین است. این یعنی تلاش برای تبدیل کردن دولت به یک دولت پاسخگو، شفاف ، تعامل پذیر ، مشارکت جو ،پرسرعت و کارآمد با بهره‌گیری از امکانات دنیای Ictاست.»
قنبری با اشاره به اینکه این سخنان و انتقادات چه تفاوت با انتقادات سایر فعالان در این بخش دارد می افزاید:« هیچگاه طی چند سال گذشته یک مقام رسمی از وضعیت نامطلوب پهنای باند در کشور انتقاد نکرده برای مثال چنین اراده‌ای در بین وزیران ارتباطات دولت گذشته و یا خود رییس دولت دهم و نهم دیده نشد تا چنین بحث‌هایی را مطرح و به جای نشان دادن نکات منفی و تهدیدها یک تکنولوژی، به مزایا و امکانات بیشمار آن اشاره کنند.بنابراین شنیدن این سخنان از سوی جناب آقای روحانی بسیار امیدبخش و تاثیرگذاراست.»
در مقابل استقبال گروه‌های مختلف فعال در بخش ICT از سخنان رییس جمهوری اما عده ای هم هستند که چندان با این سخنان و ایجاد آزادی در استفاده از سرویس‌های مختلف اینترنتی از جمله شبکه‌های اجتماعی موافق نیستند. برای مثال علی نیک‌نفس، سرپرست معاونت تشخیص و پیشگیری پلیس فتا، یک روز بعد از سخنان رییس جمهوری در جشنواره فاوا، در همایش «تربیت اسلامی و فضای مجازی» اعلام کرد که فضای مجازی ابزاری است که به وسیله مستکبران و کشورهایی که با ما عناد دارند ایجاد شده و ما در فضایی فعالیت می‌کنیم که به صورت کامل در اختیار ما نیست. قنبری در واکنش به چنین اختلاف نظرهایی در خصوص استفاده از امکانات فضای مجازی می گوید:« تاکنون چنین اختلافات نظراتی باعث شده که کسی حرکت و فعالیت نداشته باشد و ما نیز پیوسته با برخی دوستان نگران نسبت به بحث‌های کنترلی به گفتوگو نشسته‌ایم و اعلام کرده‌ایم که ایجاد محدودیت غیر اصولی استفاده از سرویس‌های نوین را محدود نمی‌کند”.
وی تاکید می‌کند که ما نیز خودمان دغدغه امینت اجتماعی و صیانت از حریم ملی را داریم اما راه حل این صیانت ایجاد محدودیت‌های سختگیرانه نیست بکله می توان با ابزارهای هوشمندی که همین فناوری‌ها در اختیار ما گذاشته اند اقدام به کنترل اصولی و هوشمند کرد . قنبری تصریح می کند که دولت جدید این باور را دارد که توان تسلط و مدیریت اصولی روی فضای مجازی را با کمک نیروی جوان و تحصیل کرده کشور دارد. همچنین این دولت در تلاش است که با قدرت، در فضایی که احساس خطر می کند وارد شود و به خاطر ترس از برخی خطر‌ها مانع ارائه خدمات نشود.
سخنانی برای بازنگری در افکار و باورها
آزاده داننده، رییس سازمان نظام صنفی استان تهران نیز در گفت و گو با ایران اعلام می‌کند که رییس جمهوری، دغدغه همیشگی صنف ICT را در سخنان اخیر خود در جشنواره فاوا به خوبی مطرح کردند . وی درادامه می‌افزاید:« پیوسته گفته‌ایم که دیدگاه به فضای مجازی و ICT باید از دیدگاه صلبی به دیدگاه ایجابی تبدیل شود و باید به فواید و کاربردها بی‌اندیشیم و تنها به فکر مضرات یک تکنولوژی نباشیم چرا که توجه به فواید تکنولوژی از آن‌جا که زندگی امروز را دگرگون کرده بسیار مسئله مهمی است.» به باور وی اگر به استفاده از تکنولوژی و ابزارهای نوین روی نیاوریم این ابزارها و تکنولوژی‌ها مانند یک آب روان ، با وجود محدودیت‌ها نیز راه خود را برای نفوذ بین مردم پیدا می کنند. پس بهتراست با برنامه ریزی و مدیریت درست ورود فناوری‌ها و سرویس‌های نوین به جامعه را هدایت کنیم.
وی در پاسخ به این سوال که انتقادات از شرایط پهنای باند و ایجاد محدودیت در سرویس‌های اینترنتی سال‌هاست که از سوی فعالان صنف ICTمطرح شده و انتقاد رییس جمهوری به این شرایط چه تاثیری روی این حوزه خواهد داشت می گوید:« طرح این موضوع‌ها در سطح جامعه و مجبور کردن افراد در بازنگری باورهایشان به استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات اتقافی است که باید شكل بگيرد ما باید نگاهمان به نگاه متفاوتی تبدیل شود چه در سطح جامعه و چه در سطح مسوولان و تصمیم گیران کشور چرا كه وقتی تفاوت در این ایجاد نگاه از طرف یک مقام رسمی کشور همچون رییس جمهوری مطرح می شود صد در صد این سخنان تاثیرات بیشتری را می گذارد چرا که عده زیادی این سخنان و انتقادها را می‌شنوند.» به باور وی رییس جمهوری در نقطه‌ای قرار دارند که می توانند تصمیمات و راهکارهای قانونی را برای حذف محدودیت‌ها و نگاه‌های بازدارنده به حوزه ICTکشور برقرار کنند بنابراین طرح مسئله از سوی ایشان قطعا تاثیرگذاری بیشتری خواهد داشت. داننده تاکید می کند که صنف حوزه ICTمی‌تواند با استناد به سخنان ایشان خواسته‌های خود را مطرح و موقعیت‌های خوبی را برای پیشرفت ایجاد کنند.
تکرار دغدغه‌ها به صورت شفاف
بخشی دیگری از سخنان رییس جمهوری در اختتامیه چهارمین چشنواره فاوا که بسیار مورد توجه قرار گرفت به ایجاد محدودیت در استفاده از سرویس‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی بود. رمضانعلی سبحانی فر، عضو کمیته تعیین مصادیق فیلترینگ، در خصوص این سخنان رییس جمهوری در گفت و گو با ایران می‌گوید:« سخنان ایشان در بخش محدودیت‌های اینترنتی سخنان جدیدی نبود که خیلی از آن تعجب کنیم اما به این لحاظ که برای اولین بار و به صورت شفاف از سوی رییس جمهوری مطرح شد بسیار قابل توجه است.» وی در پاسخ به این سوال که این اظهارات چه تاثیری روی تصمیم‌گیری بخش‌های مختلف همچون کمیته تعیین مصادیق خواهد گذاشت می‌گوید:« یک موضوعی را مسوولی در جایی مطرح می‌کند اما اجرای آن نیازمند ضابطه و قانون دقیقی است و تا زمانی که سیاستگذاری دقیقی صورت نگيرد کاملا طبیعی است که زیرمجموعه‌ها برای اجرای یک سری دستورات با مشكل روبه‌رو شوند.» به باور وی برای رفع بحث‌هایی که رییس جمهوری در خصوص فیلترینک و محدودیت‌های آن اعلام کردند نیاز به سیاستگذاری جدید است که بخشی از این سیاستگذاری ها در حال انجام گرفتن است.
عزم حاکمیت برای بهبود وضع اینترنت
بخش بزرگی از جامعه ICTکه نسبت به سخنان رییس جمهوری ابزار امیدواری کردند را فعالان حوزه خدمات اینترنت تشکیل می‌دهد. احمد نخجوانی، مدیرعامل شرکت شاتل در اين خصوص مي‌گويد:”این سخنان برای اولین بار احساس عزم و اراده حاکمیت برای بهبود وضعیت اینترنت در کشور را نشان داد چرا که در دولت گذشته با مشاهده برخی رفتارها ما به این باور رسیدیم که اصولا حاکمیت باوری به توسعه اینترنت در کشور ندارد”.
در همین زمینه مسعود ریاضیات، رییس انجمن شرکت‌های اینترنتی (ISP) نيز به ايران می‌گوید:« سخنان رییس جمهوری در خصوص رفع محدودیت‌های اینترنتی بسیار هوشمندانه بود. این سخنان نقطه عطفی است که هوشیاری مقامات امر نسبت به کاستی‌های این حوزه را نشان می دهد و به نوعي بايد گفت سخنان آقاي روحاني حرف دل فعالان این حوزه است و آن‌ها منتظر هستند تا با این سخنان فضا فعالیت بازتر شود تا بتوانند اهداف خود برای توسعه بخش اینترنت کشور را پیاده‌سازی کند”
اين فعال حوزه فناوري اطلاعات و ارتباطات براین باور است که برای تبدیل کردن این سخنان به فرصت باید انجمن‌ها و صنف‌های حوزه ICT و رسانه‌ها اقدام به توزیع و پراکندن افکار رییس جمهوری کنند تا زمینه برای اجرای این سخنان فراهم شود.
منبع : ايران
