اول زمستان سال گذشته در گفت و گویی با مدیران یکی از نمایندگان سابق نوکیا در ایران، خبر حضور رسمی محصولات مایکروسافت در ایران در ایران به طور رسمی تایید شد. حالا و با گذشت حدود ۹ ماه افتتاح فروشگاهی با نام مایکروسافت در بازار موبایل ایران خبرساز شده است. برخی حضور مایکروسافت در ایران را در بخشی از پیامدهای رفع تحریم‌ها در ایران می‌دانند. برخی این خبر را دروغی بزرگ می‌نامند و به طور کلی اظهار نظرهای متفاوتی در این زمینه وجود دارد.
به همین دلیل به سراغ بیژن خیابانی مدیرکل سابق گوشی‌های نوکیا در ایران رفتیم که از نزدیک در جریان مذاکرات شرکتهای ایرانی با مایکروسافت هم قرار داشته است :
***
چند ماه پیش که با هم مصاحبه کردیم در مورد آخرین مراحل اخذ مجوز فروش محصولات مایکروسافت در ایران صحبت کردید، این فروشگاهی که اخیرا در بازار موبایل ایران راه افتاده بخشی از همان موضوع است یا به آن ارتباطی ندارد؟
این دقیقا همان است . اگر به خاطر داشته باشید این فروشگاه قبلا اسمش نوکیا بود. اتفاقی که افتاد و همه میدانیم این است که نوکیا از یک زمانی نامش شد مایکروسافت و تغییری در ساختار نمایندگانش در ایران هم به وجود آمد. نماینده جدید همان است که درباره آن صحبت کردیم در حقیقت از دی ماه سال گذشته بود و پیش از توافق بحث فروش محصولات مایکروسافت در ایران مطرح بود و برخلاف آنچه امروز صحبت میشود این حضور مایکروسافت ارتباطی به توافق ندارد و خیلی قبل از آن شروع شد
کی شروع شد؟
اواخر سال ۲۰۱۳ و اوایل ۲۰۱۴
در واقع این مذاکره با مایکروسافت ارتباطی به رفع تحریم‌ها نداشته و بخشی از همان مجوزی است که سالها پیش برای صادرات موبایل به ایران گرفته شد؟
بله ۳-۴ سالی هست که گوشی‌های هوشمند این اجازه را دارند که به ایران صادر شوند. در همان مصاحبه هم این صحبت بود که این بخش تکنولوژی مشکل تحریم ندارد بلکه مشکل مربوط به تحریم‌های دیگر است مثل تحریم‌های بانکی.
حتی خود نوکیا در ایران تا همین چند سال قبل دفتر داشت و در دوران تحریم هم این دفتر رسمی در ایران فعال بود
دقیقا.
و حالا هم مثل زمانی که نوکیا در ایران حضور داشت قراردادی با شرکتی به عنوان نماینده گوشی‌های مایکروسافت بسته شده؟
همین طور است البته حالا تغییر یک شرکت اروپایی به یک شرکت آمریکایی طبیعتا مسایل خود را دارد
فروشگاه مایکروسافت در بازار موبایل ایران – عکس اختصاصی از آی تی ایران
اما به نظر می‌رسد همین که امکان این را فراهم کردند به ایران نمایندگی بدهند نشان دهنده این است که همانند نوکیای فنلاندی، مایکروسافتی های آمریکایی مشکلی با تجارت با ایران ندارند؟
واقعیتش این است همان قوانینی که برای مایکروسافت دست و پاگیر است برای نوکیا هم وجود داشته است. در زمان حضور نوکیا در ایران ما برای تک تک گوشی‌ّا باید مجوز صادرات نوکیا به ایران را اخذ میکردیم. بعد از آن هم که نوکیا دفترش را در ایران – عمدتا به دلایل اقتصادی – تعطیل کرد و سپس هم توسط مایکروسافت خریداری شد . روال کار حضور یک برند در ایران این بود که یک شرکت ایرانی از شرکت مادر نمایندگی در منطقه مجوز نمایندگی می‌گیرد و آن را در وزارت صنعت و معدن ثبت می‌کند. این سناریو الان درباره مایکروسافت در ایران هم اتفاق افتاده است.
از نظر مردم آنچه مهم است این است که این مایکروسافت چقدر مایکروسافت واقعی است و اینکه چه محصولاتی قرار است ارایه کنند؟
این مایکروسافت خود مایکروسافت است با علم به اینکه میدانیم نوکیا بخش هندست و موبایلش را به مایکروسافت فروخت و تا قبل از آن هم همین موبایل‌ها به طور رسمی به ایران صادر می‌شد اما اگر کسی توقع دارد این از داخلش آزاد شدن نرم‌افزارهای مایکروسافت در بیاید من امروز نمیتونم این را پیش بینی کنم ولی میتونم بگویم به طور قطعی مسیر قانونی و درست خودش طی شده است.
این مجوز فقط برای صادرات گوشی به ایران صادر شده یا شامل صادرات محصولات دیگر مثل تبلت سرفیس هم میشود؟
اگر تحت عنوان “گوشی ها و ادوات و تجهیزات همراه “باشد(که در مجوز ذکر شده ) به نظر می رسد میتواند باشد اما اگر محصولات تحت این عنوان قرار نگیرد باید دید چه روزی آن منع برداشته میشود. ولی مجددا تاکید میکنم این همان گوشی هاست که تا دیروز نوکیا بود امروز اسمش مایکروسافت شده .
سال گذشته که با هم صحبت میکردیم صحبت از طراحی یکسری نرم افزارهای اختصاصی یا دسترسی به فروشگاه نرم افزار مایکروسافت هم شد .چون در جریان این مذاکرات با مایکروسافت بودید در این مورد حرفی زده شده ؟
من جزییات فعلی را نمیدانم اما گوشی های هوشمند بدون اپلیکیشن کاربرد خاصی ندارد.
این مدل دادن «نمایندگی به نمایندگی» در برندهای دیگر هم هست و لزوما با حضور مستقیم یک برند در کشور کاملا متفاوت است. ضمن اینکه در بسیاری اوقات برند اصلی اساسا از این موضوع بی خبر است. مثلا در مورد اپل یک شرکتی هم یک جلسه مطبوعاتی گذاشت در داخل ایران و بعضی سایت‌ها و رسانه‌ها را متقاعد کرد که برایش بنویسند نماینده رسمی اپل است. در آن زمان ما خودمان در آی تی ایران که با اپل تماس گرفتیم که اساسا هر گونه ارتباط را با این شرکت تکذیب کردند. در مورد مایکروسافت تا چه حد شرکت مادر از حضور در ایران مطلع است؟
در مورد خبر مایکروسافت در ایران در مطالبی که منتشر شده میدیدم با دفتر مایکروسافت در نقاط دیگر دنیا تماس گرفته شده و از آنها در مورد حضور در ایران پرس و جو شده بود. در مورد اپل من این را نمیدانم اما در مورد ساختار سازمانی نوکیا و مایکروسافت میدانم که به اینگونه است که هر نوع نمایندگی از طریق دفتر مرکزی منطقه‌ای این شرکت دنبال میشود. در مورد مایکروسافت این دفتر الان در دوبی قرار دارد که شامل خاورمیانه و آفریقا میشود. ضمن اینکه معتبرتر از وزارت صنعت معدن و تجارت درباره استعلام در این زمینه نداریم . در این وزارتخانه قرارداد را می‌بینند و معرفی‌نامه خاص می‌خواهند و اجازه ترخیص از گمرک و اجازه خدمات پس از فروش می‌دهند. اگر آنها این مجوز را به کسی داده‌اند با خیال راحت می‌توان گفت این اتفاق رخ داده است.
اما در مورد برخی برندهای دیگر هم همین وزارتخانه مجوز داده بود اما شرکت اصلی آن را تکذیب می‌کرد چون می‌رفتند با یک نماینده درجه دومی قرارداد می‌بستند
الان ولی تاکید بر این است که از شرکت مبدا این نامه رسمی گرفته شود و شرکت اصلی باید آن را تایید کند.
بین مدلی که الان مایکروسافت در ایران دارد معرفی می شود با مدلی که قبلا نوکیا در ایران از نظر نوع خدمات و سرویس دهی تفاوتی وجود خواهد داشت؟
نه همان ساختاراست.
چون در زمان نوکیا به رغم وجود نمایندگی رسمی مشکلات خدمات پس از فروش وجود داشت
اثر تحریم را نادیده نگیریم. شما ممکن است از نظر قانونی بتوانید حضور داشته باشید اما قطعه خاصی را نتوانید وارد کنید. میتوانید بگویید کیفیت پایین آمده این به خاطر ضعف نبود قانون و موانع بوده .
