اختلال اینترنت ناشی از اتفاقات اخیر به یکی از چالش‌برانگیزترین بحث‌های مربوط به کسب و کارهای اینترنتی تبدیل شده است. با توسعه کسب‌وکارهای اینترنتی و رشد استارت‌آپ‌ها از یکسو و توسعه بسترهای دیجیتالی و ارتباطی از سوی دیگر میزان وابستگی صنایع، نهادها و بخش‌های اقتصادی به اینترنت قابل مقایسه با ۸ یا ۱۰ سال اخیر نیست. بر اساس اعلام نایب رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای تهران به نقل از بزرگ‌ترین فعالان بازار کسب‌وکارهای اینترنتی، ارائه‌دهندگان اینترنت، فروشگاه‌های اینترنتی و تاکسی‌های آنلاین از اختلالات چند روزه حدود ۵۰۰ میلیارد تومان ضرر کرده‌اند. وزیر ارتباطات سه‌شنبه این هفته در توییتر از صدها هزار هموطنی که به دلیل شرایط اخیر متضرر شده‌اند عذرخواهی کرد و گفت با بازگشت آرامش در حال مذاکره با شورای امنیت کشور برای رفع محدودیت‌هاست. اما وسعت خدمات و سرویس‌های اینترنتی چقدر است؟ نقطه تماس کسب‌وکارها و اینترنت در ایران در کجاست و آیا مسیری برای حفظ ارتباط در مواقع بحران وجود دارد؟
اختلال اقتصادی قطع اینترنت
تاثیر برتوسعه استارت‌آپ‌ها
رشد استارت‌آپ‌ها در کشور به خاطر زمینه‌سازی فنی و بستر مهیا شده زیرساختی رخ داده است. حضور کسب‌وکارهای اینترنتی مثل اسنپ، تپسی و کارپینو به واسطه این موضوع رخ داده که تکنولوژی‌های ارتباطی پرسرعت‌تر مانند ۴G و ۳G در کشور توزیع شده بود. در عین حال ادامه فعالیت این کسب‌وکارها به اتصال ارتباط اینترنتی وابسته است. چندصد هزار راننده تاکسی‌های اینترنتی در سراسر کشور در صورت قطع اینترنت یا اختلال در آن ممکن است با توقف فعالیت روبه‌رو شوند. ارائه میلیون‌ها سفارش خرید کالا از فروشگاه‌های اینترنتی مثل دیجی‌کالا، بامیلو و… در صورت اختلال ممکن است با وقفه مواجه شود.
علی توسلی نایب رئیس کمیسیون اینترنت سازمان نظام صنفی می‌گوید: در گذشته بیشترین تاثیر وضعیت اینترنت روی شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت بود و مثل امروز کسب‌وکارهای متعدد روی اینترنت ارائه نشده بود؛ اما در حال حاضر اینترنت علاوه بر بستر دسترسی، بستر تجارت کالا و خدمات است و اکنون از محل اختلال اینترنت کسب و کارهای اینترنتی بیش از ارائه‌دهندگان اینترنت متضرر می‌شوند. شرکت‌های ارائه‌دهنده اینترنت در این ایام اگرچه سرویس را از قبل فروخته‌اند اما با کاهش میزان مصرف و افزایش شدید شکایت‌ها روبه‌رو می‌شوند و فروش جدید سرویس نیز نخواهند داشت که این موارد به کاهش درآمدآنها منجر خواهد شد.به گفته وی، کسب و کارهای وابسته به اینترنت نیز جایگزینی جز بستر فضای مجازی ندارند و در ایام اختلال در حالی با کاهش درآمد مواجه می‌شوند که هزینه‌ها وجود دارند یا حتی به دلیل اختلال در سرویس‌دهی هزینه‌ها به شدت افزایش پیدا می‌کنند. طی روزهای اخیر بسیاری از استارت‌آپ‌ها و فعالان استارت‌آپی نسبت به ادامه وضعیت اختلال اینترنتی هشدار داده‌اند. به خصوص بعضی اختلالات فنی نامشخص باعث بروز اشکالاتی در ارائه سرویس به مشتریان استارت‌آپ‌ها شده است. همچنین برخی استارت‌آپ‌ها از شبکه‌های اجتماعی مثل تلگرام و اینستاگرام به‌عنوان بستری برای عرضه خدمات استفاده می‌کردند که با نامشخص بودن وضعیت این اپلیکیشن‌ها کسب‌وکار این استارت‌آپ‌ها نیز وضعیت نامشخصی پیدا کرده است.
توقف کسب‌وکارهای خرد اینترنتی
هرچند استارت‌آپ‌ها بخش قابل توجهی از خرید و فروش خدمات وکالا روی اینترنت در داخل کشور را تحت تاثیر قرار داده‌اند اما محدودیت فعالیت اینستاگرام وتلگرام نیز روی آن بخش از کسب‌وکارهایی تاثیر گذاشته که توسط اشخاص و در ابعاد بسیار کوچک‌تری راه‌اندازی شده بودند.طی سال‌های اخیر شبکه‌های اجتماعی مثل تلگرام و اینستاگرام به فضای مناسبی برای خرید خرده فروشی و محصولات خانگی روی اینترنت تبدیل شده است. اغلب این کسب‌وکارها که در قالب یک اکانت تلگرام یا اینستاگرام شکل گرفته توسط یک یا چند خانواده اداره می‌شد و مجموع آنها عدد قابل توجهی از فروش آنلاین را به خود اختصاص می‌داد. مسدود شدن شبکه‌های اجتماعی مثل تلگرام واینستاگرام و آماده نبودن رقبای داخلی برای استقبال از این متقاضیان حالا یکی از مهم‌ترین چالش‌های این عرصه است.رضا الفت نسب دبیر انجمن کسب و کارهای اینترنتی معتقد است که کسب‌وکارها باید به بسترهای داخلی هم توجه کنند. از جمله آنها پیام‌رسان‌های داخلی است که با داشتن لینک پرداخت خرید کالا را بسیار آسان می‌کند. الفت نسب می‌گوید: فرصت خوبی است که کسب و کارها به‌طور همزمان روی پیام‌رسان داخلی نیز سرویس ارائه کنند که در صورت بروز هر مشکل موقتی یا دائمی، ادامه فعالیت برای آنها ممکن باشد. نمی‌توانیم کنار بکشیم و بگوییم پیام‌رسان داخلی نمی‌خواهیم، بلکه باید کمک کنیم که سیستم‌های داخلی شکل بگیرند و با حضور در آنها و همفکری و تجربه کاربری، به پیشرفت آنها کمک کنیم.
ضربه به رایانش ابری
بحث رایانش ابری طی سال‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین بحث‌های توسعه زیرساختی اینترنت تبدیل شده است. سرویس‌های رایانش ابری هرچند هنوز در ایران به شکل گسترده مورد استفاده سازمان‌ها قرار نمی‌گیرد اما قدم‌های اولیه این موضوع در داخل کشور برداشته شده است. فعالان رایانش ابری طی سال‌های اخیر بسیاری از کسب‌وکارهای سنتی را تشویق کرده‌اند تا بخش یا تمام فعالیت‌های خود را به کلاد منتقل کنند. قطع اینترنت نه تنها شرکت‌های مشتری و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات کلاد را با مشکل مواجه می‌کند بلکه از سوی دیگر شرکت‌های سنتی دیگری را که در اندیشه مهاجرت به فضای ابر بوده‌اند به این فکر وا می‌دارد که آیا ریسک‌های حضور در کلاد بالاتر از ادامه مسیر از طریق سرویس‌های سنتی نیست؟
ضرر به مشترکان
قطعی اینترنت احتمالا تاثیر قابل توجهی روی درآمد اپراتورها (موبایل واینترنت) نداشته است. با توجه به اینکه با تصمیم وزارت ارتباطات اخیرا مدل مصرف اینترنت از مدل حجمی به مدل آزاد (خرید اشتراک در ازای یک بازه زمانی) تغییر کرده قطع اشتراک اینترنت یا کاهش سرعت پهنای باند عملا باعث ضرر به مشترکان می‌شود چراکه آنها مجبور به پرداخت هزینه کل دوره به شرکت‌های اینترنتی یا اپراتورهای موبایل هستند و تقریبا هیچ کدام از این شرکت‌ها تمهیدی برای جبران قطعی اینترنت کاربران نیندیشیده‌اند.
منبع : دنیای اقتصاد
