نام نویسنده: فرنود حسنى
بخش مقاله ITIran – ” تحولات و چالش هاى اقتصادى از آغاز تا به امروز سيرجالب توجهى داشته است کارشناسان بر اين باورند که اگر از ابريشم و ادويه به عنوان کالاى مبادلاتى قرون گذشته و از نفت به عنوان کالاى قرن بيستم ياد کنيم در هزاره سوم مهمترين کالايى که بين مردم و کشورهاى مختلف مورد مبادله قرار مى گيرد اطلاعات خواهد بود.”
با اين توصيف و با نگرش به نياز اساسى جامعه دانايى محور به مسئله استاندارد سازى روند کاربرى اطلاعات با دو مقوله مهم مواجه خواهيم بود.اول اينکه در جامعه دانش مدار اطلاعات چکونه در داخل توليد مى شوند و چه مراحل و مقدماتى را براى رسيدن به دست کاربران مى گذرانند و دوم اينکه اطلاعات چگونه و با چه استانداردهايى از خارج وارد اينچنين جامعه اى مى شود.
در واقع براى توسعه زير ساختى اطلاعات يکى از نياز هاى اساسى تامين منابع اطلاعاتى مورد نياز و رجوع افراد جامعه در تمام سطوح فکرى و کارى و سنى است. براى تامين اين نياز بايستى مطالعه و کنکاش دقيقى بر روى مباحث اطلاعاتى و ساختارهاى کاربردى و نحوه اثر اطلاعات در جامعه در برخورد با گروههاى مختلف اجتماعى انجام داد.
با توجه به نياز هاى مطرح شده سعى ميکنيم در اين قسمت به هرکدام از اين نيازها و چالش هاى موجود براى رفع و تامين هر يک از اين موارد بپردازيم.
1)اطلاعات درون ساختارى جامعه دانايى محور( از توليد تا کاربرى)
الف)چگونگى توليد اطلاعات
نگاه به مسئله توليد اطلاعات در يک جامعه دانايى محور بر اساس اصل نيازسنجى است. يعنى تا زمانى که برنامه و هدف لازم براى تامين و دسترسى به اطلاعات خاصى دوين نشود اين امر به صورت راکد باقى خواهد ماند . ارزش اين موضوع به وجود نگاه سيستماتيک در جريان توليد اطلاعات مى باشد به عبارت بهتر در يک جامعه دانش مدار که تفکر سيستمى بر آن حاکم مى باشد هيچگاه سرمايه گذارى فکرى و عملى و مادى بر روى برنامه هايى که همگرايى کامل با سيستم نداشته باشند و يا بر اساس نيازسنجى معقول و جساب شده تدوين نشده باشند صورت نمى پذيرد. با اين ديدگاه براى راه اندازى يک پروسه توليد اطلاعات از قبل مطالعات کارشناسى و بررسى هاى اوليه براى تعيين نياز سيستم به چنين اطلاعاتى انجام مى شود و همچنين کارکرد و اثر توليد و بهره بردارى در سيستم مورد بررسى قرار ى گيرد و سپس نسبت به برنامه ريزى هاى لازم براى توليد آن اقدام مى شود. البته نبايد از اين نکته غافل بود که در جريان توليد اطلاعات قابليت انتقال و آموزش دادن آن نيز بايستى فراهم باشد. يعنى انتخاب نوع اطلاعات بايستى همراه با توجه به مسائل آموزشى و اطلاع رسانى آن نيز باشد.
در جريان توليد اطلاعات مى توان با دو شيوه عمل کرد:
1- توليد اطلاعات بر اساس درخواست از پايين به بالا
وقتى در جامعه دانايى محور از اين مدل توليد اطلاعات صحبت مى کنبم در واقع به هر يک از افراد جامعه به عنوان يک عنصر سيستمى نکاه کرده ايم که براى رفع و يا بهبود مشکلات و فعاليتهاى خود نياز به اطلاعات خاصى دارد و از اين رو سيستم براى تامين اين اطلاعات اقدام مى کند و برنامه ريزى هاى لازم را انجام مى دهد.
2- توليد اطلاعات بر اساس نياز از بالا به پايين
گاهى اوقات سيستم تعيين کننده نوع اطلاعات مورد نباز جامعه است. در اين موقع با نگاه عمومى به برنامه ها و سياستهاى موحود در جامعه اطلاعات مورد نياز سنجى قرار مى گيرند و نسبت به توليد آنها اقدام مى شود.
ب)چگونگى پردازش اطلاعات پس از مرحله توليد اطلاعات که شامل جمع آورى داده هاى علمى بالقوه است مرحله پردازش اطلاعات که گامى در جهت تبديل داده هاى بالقوه به اطلاعات بالفعل است آغاز مى شود. در مرحله قبل اطلاعات به صرت مجموعه اى از داده هاى خام بودند که کارايى خاصى نداشتند و بهره بردارى از آنها براى کاربران غير ممکن بود در مرجله پردازش اطلاعات اين اطلاعات با استفاده از ابزارها ور وشهاى خاص و متفاوت مورد تحليل و بررسى و طبقه بندى قرار مى گيرند. در اين مرحله اولويتهاى کاربرى بسيار مورد توجه قرار مى گيرد تا استفاده مطلوب در همه شرايط زمانى امکان پذير گردد.
ج)چگونگى توزيع اطلاعات
مسئله توزيه اطلاعات يکى از بخش هاى مهم برخورد با مقوله اطلاعات در جوامع دانايى محور است. استانداردها و شاخص هاى تعيين شده براى جامعه دانايى محور اين الزام را به وجود مى آورد که تمامى اطلاعات تويد و پردازش و طبقه بندى شده که حاصل سرمايه گذارى هاى مادى و فکرى بسيارى نيز مى باشد در اسرع وقت و به بهترين شيوه در اختيار کاربران واقعى قرار گيرد. در بحث توزيع اطلاعات در جامعه دانايى محور باپنج عنصر زير مواجه خواهيم بود:
1)سرعت توزيع:
جامعه دانايى محور در هزاره سوم که عصر سرعت در مبادلات اطلاعاتى است مى طلبد که بر سيستم توزيع اطلاعاتى ان سرعت حاکم باشد يعنى علاوه بر تسريع در جريان توليد و پردازش اطلاعات انتقال اطلاعات نيز مبتنى بر اخرين يافته ها باشد.
2)ابزار توزيع:
در نحوه توزيع اطلاعات گزينش ابزار توزيع يکى از مهمترين مباحث را به خود اختصاص مى ده که در بخش هاى بعدى بيشتر به آن خواهيم پرداخت اما در اينجا به ذکر اين نکته بسنده کنيم که جامعه دانايى محور براى انتقال و اموزش اطلاعات نيازمند بهترين ابزار اطلاع رسانى و آموزشى است. به عبارت بهتر ابزارى که بتوانند در سطح گسترده و همه گير اطلاعات را انتقال دهند و از سرعت با لايى نيز برخوردار باشند.
3)کيفيت توزيع:
شيوه توزيع اطلاعات بايستى در کيفيت اطلاعات تاثير منفى نگذارد بلکه در صورت امکان کارايى کيفى ان را نيز بالا ببرد.
4)کميت توزيع:
شيوه توزيع اطلاعات بايستى به گونه اى گزينش شود که در حجم هاى مختلف اطلاعات قادر به تامين نيازهاى کاربران خود باشد.
5)سطح توزيع:
شيوه توزيع اطلاعات بايستى در سطح عام و گسترده نيز جوابگو باشد يعنى بايد قادر باشد بر اساس اهداف جامعه گروههاى گسترده در بعد زمانى و مکانى را تحت پوشش قرار دهد.
*روابط عمومى همايش توسعه دانايى محور، آموزش عالى و مناطق آزاد
www.khf2004.com
