نام نویسنده: ندا دهقانى
روزنامه ایران – پروژه «شارع۲» قرار است همين روزها پس از دو سال، به بار بنشيند تا دست كم، برخى از ۵۶هزار سايت و وبلاگ فارسى، مجبور نباشند محتواى طالب خود را در كشورى ديگر، روى «سرور» (Server) كشور خارجى ذخيره كنند. چهار، پنج ماه ديگر كه «فاز راهبردى» شارع تمام شود، مديران دنيا احتمالاً مى توانند بگويند «ما هم هاستينگ ملى يا ميزبانى داخلى داريم.»
هرچند اين ميزبان ملى تنها بتواند از ۱۰هزار كاربر با متوسط فضاى ۵مگابايت پذيرايى كند اما ميزبان ملى اين حسن را دارد كه اطلاعات مهمانانش را در اختيار كسانى كه نمى شناسيم قرار نمى دهد.
۱۲۰۰ وب سايت دولتى و حدود ۵۵هزار وبلاگ و سايت فارسى در اينترنت وجوددارد كه تنها اطلاعات و محتويات ۱۵درصد اين سايتها در سرورهاى داخلى نگهدارى مى شود و بقيه اين اطلاعات در خارج كشر است.
براى ايجاد يك سايت يا وبلاگ، نخستين قدم ثبت يك نام يا دامنه براى آن و مرحله بعد، كرايه فضا براى نگهدارى محتويات آن بر روى وب است. سرورها وظيفه نگهدارى اين اطلاعات را به عهده دارند.
در حال حاضر جز برخى نهادها و وزارتخانه هاى مهم مانند امورخارجه، صدا و سيما، بانكها و حدود ۴۵درصد سايتهاى دولتى كه براى خود يك سرور داخلى خريدارى كرده اند، ساير سايتهاى فارسى با واسطه شركتهاى ميزبانى در يك كشور ديگر و به طور عمده آمريكاى شمالى بر روى يك سرور غيرداخلى ميزبانى مى شوند.
مشكلات امنيتى، دور زدن مسيرهاى مختلف و استفاده از پهناى باند بين المللى براى رسيدن به يك سايت داخلى، سرعت پايين و عوامل ديگر باعث شد تا بحث هاستينگ ملى در قالب پروژه «شبكه سرويسهاى يكپارچه ملى » مطرح و عمليات آن در اواخر سال۸۱ آغاز شود.
> مهمانان منتظر
هنگامى كه تابستان سال گذشته، يك شركت آمريكايى (InterLand) با ارسال پيام به شركتهاى ايرانى از مديران آنها خواست به دليل تحريم هرگونه معامله با ايرانيان از سوى دولت آمريكا، سرويس دهى خود را از اين طريق قطع كنند، نگرانى صاحبان سايتها و وبلاگهاى فارسى شدت گرفت چراكه شايعه تهديد سايتهاى ايرانى به مرحله عمل نزديكتر شده بود.
۶۰شركت ميزبان وب كه در واقع ۳۰ مورد آن در اين زمينه فعال هستند به طور واطه اى با اجاره يك سرور يا چند سرور در يك «مركز ديتا» به طور عمده از كشورهاى آمريكا و كانادا فضا اجاره مى كنند و به صورت غيرمستقيم به كاربران ايرانى مى فروشند. حفظ اطلاعات در سرورهاى كشورهاى خارجى اين خطر را دارد كه اطلاعات مورد سوءاستفاده آن كشور قرار گيرد يا حتى از دسترسى به آن جلوگيرى و به بهانه هاى مختلف خدمات قطع شود كه در آن صورت هيچ دسترسى به آن اطلاعات وجود نخواهد داشت؛ همان طور كه سال،۸۰ يك شركت آمريكايى ديگر توانست به بهانه تحريم اقتصادى ايران، تعدادى از دامنه هاى اينترنتى سايتهاى ايرانى را قفل كرده و آنها را تعطيل كند.
ضريب امنيتى پايين ميزبانى سايتها در خارج كشور باعث شده تا وزارتخانه هايى مانند دفاع حاضر شوند هزينه ايجاد يك سرور مركزى را پرداخته و سايت خود را در داخل كشور ميزبانى كنند كه در صورت ادامه اين روند توسط وزارتخانه و نهادهاى مختلف، هزينه هاى زيادى به دولت تحميل خواهد شد. در حالى كه مسؤولان شركت ديتا اعتقاد دارند با به نتيجه رسيدن «ميزبانى ملى »مى توان به اين نهادها فضا اجاره داد. برخى شركتهاى ميزبان داخلى نيز براى فرار از برخوردهاى سياسى شركتهاى آمريكايى شركت خود را با يك نام خارجى در كشور ديگر به ثبت رسانده و از آن طريق فضا اجاره مى كنند.
> «چت » و «اى ميل» از نوع داخلى
شركتهاى ميزبان وب، معمولاً ۲۵مگابايت و ۵۰مگابايت فضاى لازم براى راه اندازى يك سايت را به قيمت ۴۵هزار تا ۶۸هزار تومان در يك سال به كاربران اجاره مى دهند.
خود اين شركتها براى اجاره يك سرور در يك مركز ديتاى كشور آمريكا به طور متوسط با توجه به شرايط سرور و ظرفيت آن ماهانه ۲۰۰ تا ۵۰۰دلار مى پردازند.
«شهرام آبابايى » عضو گروه اجرايى «شارع۲» در اين باره مى گويد: هنوز تعرفه ارائه خدمات ميزبانى توسط «هاستينگ ملى » مشخص نشده است اما در مرحله اول قرار است به ۱۰هزار كاربر با متوسط فضاى ۵مگابايت معنا داده شود كه البته اين خدمات تا۵۰هزار كاربر نيز قابل افزايش است. سرويس انتقال فايل (FTP) با دوهزار اتصال همزمان نيز از ديگر خدماتى است كه هاستينگ ملى فراهم خواهد كرد كه البته اين سرويس را همه سرورها معمولاً براى كاربران ارائه مى دهند و همچنين امكان جست وجو در سايتهاى داخلي. به گفته آبابايى سرويس «اى ميل » يا پست الكترونيكى با ۱۰۰هزار كاربر و قابليت افزايش تا يك ميليون صندوق الكترونيكى، از ديگر سرويسهاى ارائه شده در پروژه هاستينگ ملى و در كنار آن مهمترين خدمات هاستينگ امكان برقرارى ارتباط و گفت وگوى اينترنتى يا «چت» ميان هزار كاربر همزمان است.
البته كارشناسان ميزبانى وب، اين خدمات را سرويسهاى ساده و بديهى براى يك سرور عنوان مى كنند اما به اعتقاد آبابايى مهمترين ويژگى ايجاد ميزبانى ملى، استفاده نكردن از پهناى باند بين المللى است.
هنگام نوشتن و آدرس يك سايت داخلى در اينترنت، به دليل نداشتن سرويس اينترنت داخلى، مسير يابها به مراكز جست وجو و راهيابى آدرسها متصل شده و پس از چندين مرحله و گذر از دروازه كشورى اينترنت و مراجعه به نقاط اتصال مختلف درساير كشورها درنهايت ازهمان مسير برگشته و سايت داخلى را براى كاربرى كه درايران است، نمايش مى دهند، چون ۸۵درصد سايت هاى ايرانى دركشور ديگرى ميزبانى مى شوند.
اما درصورت ميزبانى و نگهدارى اطلاعات و داده هاى سايتهاى فارسى در خودكشور، نيازى به استفاده از درازه خروجى كشور به شاهراههاى اينترنتى بين المللى و استفاده از پهناى باند فراملى نيست. مهمترين ويژگى ها ستينگ ملى آن است كه درصورت استقبال از اجاره فضا در آنجا، سرعت دسترسى درايران افزايش يافته و از پهناى باند بين المللى كه مجموعاً حدود ۷۸۰ مگابيت است، صرفه جويى مى شود.
مهمترين استفاده فعلى شهروندان از خدمات اينترنت، «چت» و «اى ميل» است كه شايد در بسيارى از موارد بتوان اين خدمات را به طور داخلى ارائه كرد.
هاستينگ ملى درواقع شكل كوچكترى از يك «مركزديتا» و تمرينى براى ايجاد شبكه اينترنت ملى است كه هدف كلى آن، استفاده از فضاى داخلى و كاهش استفاده بى مورد از پهناى باند بين المللى عنوان مى شود. ايجاد «اينترنت ملى» از ديگر اهداف شركت ديتا درآينده نزديك است.
آبابايى مى گويد، فضاى موردنظر سايت ها فقط به اشخاص حقوقى اجاره داده مى شود تا شركت ها در صورت لزوم نسبت به ميزبانى اقدام كنند همانطور كه اكنون يك سرور خارجى را اجاره كرده و فضاى لازم را ميان كاربران ايرانى توزيع مى كنند.
«اميرحسين كامروا» مديرشركت «ميزبان وب» استقبال يا بى رغبتى شركت هاى ميزبانى وب را از هاستينگ ملى شركت ديتا درگرو چندچيز مهم مى داند:
> امنيت بالا و يك ميزبانى خوب
به گفته كامروا، محبوبيت يا استقبال نشدن از هاستينگ ملى به كيفيت ارائه خدمت آن بستگى دارد.
او مى گويد: ميزبانى كار پردردسرى است. سرعت بالا و قدرت پاسخگويى به درخواسته هاى ۲۴ساعته كاربران، ميزان استقبال آنان را مشخص خواهدكرد.
دراين ميان امنيت شبكه از اولويت هاى اساسى است.
درشرايط كنونى به دليل اجاره يك سرور درشركت خارجى، سايت هاى داخلى از لحاظ ضريب ايمنى وضعيت بسيار متزلزلى دارند.
دركشورهاى خارجى به علت وجود قانون «كپى رايت»، طرفهاى قرارداد موظف به رعايت آن هستند و شركتهاى ايرانى اجاره كننده فضا از شركتهاى كانادايى و آمريكايى يا… بايد براى نصب نرم افزارهاى جديد، مبلغ زيادى بپردازند كه معمولاً براى ايجاد اين ضريب امنيتى هزينه نمى كنند. دراين صورت، نرم افزارهاى قفل شكسته و دور زدن قانون كپى رايت بهترين راه حل براى شركتهاى ارائه دهنده خدمات ميزبانى است كه نفوذ به آنها را براى هكرها و نفوذگران غيرقانونى به سادگى امكانپذير مى كند.
تيرماه ،۸۲ سايت بانك كشاورزى و برخى نهادهاى دولتى ديگر، فروردين ۸۳ سايت شيرين عبادى، چندى بعد وبلاگ شخصى ابطحى معاون حقوقى رئيس جمهورى و نمونه هاى بيشتر ديگر هك شد كه كارشناسان دليل عمده آن را ضعف شبكه امنيت اينترنت در ايران عنوان كردند.
قرارگرفتن سايت ها برروى يك سرور خارجى باعث مى شود يك هكر به دليل ضريب امنيتى پايين سرورها هنگام نفوذ بتواند سيت هاى زيادى را هك كند.
دور از دسترس بودن مديران مراكز ديتا دركشورهاى خارجى كه سرورها از آنان اجاره مى شود امكان ارتباط و گزارش مشكل را سخت و طولانى تر مى كند به همين دليل شايد وجود يك هاستينگ داخلى بتواند اين ضعف را جبران كند.
اما كامروا اعتقاددارد: بايد ديد شركت ديتا حاضر است براى ايجاد امنيت هاستينگ ملى، هزينه كند يانه.
به گفته اين كارشناس ميزبانى وب، نرم افزارهاى ايجاد امنيت بسيارگران و هزينه بر است، مخصوصاً براى ايجاد ايمنى يك پروژه بزرگ مانند ميزبانى ملي. اما شركت مخابرات كه براى نصب نرم افزار «فيلترينگ» سايت ها ۷ميليون دلار هزينه كرده مسلماً مى تواند هزينه نصب «ديوارهاى آتش» و نرم افزارهاى امنيتى لازم را بپردازد.
علاوه بر اين، ارائه يك ميزبانى خوب ويژگى هاى ديگرى نيز دارد.
باند سرور، يكى ازعواملى است كه درميزان قابل دسترس بودن سايت اهميت زياددارد و پشتيبانى سرور از عوامل مهم ديگرى براى جذب مشتري. خدمات پشتيبانى به سايت ها درطول ۲۴ساعت بايد توسط كارشناسى صورت بگيرد كه بتواند به سؤال ها و مشكلات پيش آمده براى كاربران پاسخ دهد. همچنين سرورهاى پروژه ميزبانى ملى بايد درمكانى امن از لحاظ فيزيكى نصب شود تا درصورت بروز حادثه و بلاياى طبيعى، اطلاعات و محتويات نگهدارى شده در سرورها آسيب نبيند و دركنار ن برق دستگاهها هيچوقت نبايد قطع شود.
«هاستينگ ملى» قرارنيست پروژه اى بى عيب و نقص و ازهمه لحاظ تكميل باشد آن هم براى كشورى كه تاكنون جز سايت هاى دولتى و برخى مراكز، تمام وب سايت هاى اينترنتى آن درخارج ثبت شده است. شايد درمرحله نخست، ميزبان ملى سايت هاى فارسى، مهمانان خود را ناراضى به خانه بفرستد اما دست كم با اجراى اين پروژه گامهاى اوليه ايجاد يك «مركزديتا» دركشور برداشته شده است. گامهايى كه ميزان لبخند مشتريان منتظرآن، بستگى به كيفيت خدمات ميزبان دارد.
