نام نویسنده: سعيد نشاط
ایران و جامعه اطلاعاتی – كاربرد اينترنت امكانات قدرتمندى در اختيار جامعه مدنى قرار داده است و در اين ميان سازمان‌هاى غيردولتى ايرانى به تدريج از فرصت‌هايى كه اينترنت در اختيار آنها گذاشته‌است، استفاده مى‌برند. در اين ميان، «شبكه‌هاى الكترونى» ابزار نيرومندى براى گسترش وتعميق فعاليت‌هاى سازمان‌هاى غيردولتى به حساب مى‌آيند و بايد پذيرفت كه هنوزسازمان‌هاى غيردولتى از مزاياى شبكه‌سازى استفاده چندانى نكرده‌اند، ولى روند تحول فعاليت سازمان‌هاى يردولتى در طول سال‌هاى اخير نشان مى‌دهد كه گرايش قدرتمندى براى‌ايجاد شبكه‌ها وجود دارد.(1)
مريلين كلى در چند جمله مفيد ويژگى‌هاى منطق شبكه‌سازى را چنين شرح و بسط مى‌دهد: «عصر اتم گذشته است. نماد علم در قرن آينده شبكه ديناميك است. در حالى كه اتم نمايانگر سادگى منظم است، شبكه، قدرت به هم ريخته پيچيدگى را هدايت مى‌كند.
تنهاسازمانى كه قادر است رشد بدون جهت‌گيرى از پيش تعيين‌شده با يادگيرى بدون راهنما داشته‌باشد، شبكه است. همه توپولوژى‌هاى ديگر آن‌چه را كه ممكن اس رخ دهد، محدودمى‌كنند. يك ازدحام شبكه‌اى مرزهاى متعددى دارد و لذا از هر دو طرف باز و نامحدوداست. در واقع، شبكه سازمانى است با كم‌ترين ساختار و حتى مى‌توان گفت كه اصلا بدون‌ساختار است. در حقيقت، مجموعه‌اى از اجزاى حقيقتا واگرا، تنها در يك شبكه مى‌توانند منسجم باقى بمانند. هيچ آرايش ديگرى ــ زنجيره، هرم، درخت، دايره، كانون ــ نمى‌تواند حاوى تنوع راستينى باشد كه به عنوان يك كل عمل مى‌كند.»(2)
اين تعريف بسيار قابل تأملى است، زيرا در بستر يك جامعه اطلاعاتى پيچيده كاركرد مؤر شبكه يعنى «همگرايى» را تصوير مى‌كند و با نگاهى دقيق‌تر، جامعه تركيبى است ازشبكه‌هاى متعدد: شبكه‌هاى ميان سازمانها، شبكه درون سازمانى، شبكه‌هاى شخصى، شبكه‌هاى رايانه‌اى و علاوه بر اين‌ها شبكه‌هاى فرامرزى. اساسا اطلاعات از طريق همين بزرگراه‌ها جارى مى‌شود.
برخى از محققان از شبكه‌ها و شبكه‌سازى به عنوان عوامل تحولات و تغييرات اجتماعى‌ياد كرده‌اند و تأكيد داشته‌اند كه شبكه‌ها نقش مهمى در ارتقاى اصلاحات و تضمين پايدارى‌آن‌ها در جوامع دارند، زيرا شبكه‌ها ابزار قدرتمندى براى تبادل اطلاعات و دانش و ايجاداجماع در خصوص رهيافت‌هاى جديد هستند.(3) از آن‌جا كه شبكه‌ها گروه‌هاى ذى‌نفع را درعرصه‌هاى مختلف حول يك موضوع گرد مى‌آورند، ميزان نفوذ و تأثيرگذارى آنها براجتماع بيش‌تر از يك سازمان غيردولتى منفرد خواهد بود. به نظر مى‌رسد كه منطق شبكه‌اى عزمى اجتماعى فراهم مى‌آورد و مى‌تواند منابع حياتى تغيير و تحول در جامعه باشد.(4) شبكه‌نوعى همگرايى در عين پذيرش تفاوت موجود ميان اعضاى شبكه است.
سازمان‌هاى غيردولتى ايرانى به تدريج قدم به عرصه اينترنت مى‌گذارند. برخى از داشتن تنها يك پست الكترونى آغاز كرده‌اند و برخى ديگر داراى پايگاه اختصاصى مى‌باشند. برخى از اين حد پيشتر رفته‌اند و بخشى از فعاليت‌هاى شبكه‌اى خود را به صورت الكترونى به‌پيش مى‌برند.
مجموعه دوره‌هاى آموزشى كه در مركز توانمندسازى سازمان‌هاى جامعه مدنى ايران در طول پنج ماه گذشته در خصوص استفاده از اينترنت و كاربردهاى آن برگزار شد، حاكى از آن است كه اين سازمانها علاقه بسيار زيادى به حضور فعال در اينترنت دارند، اماعلاقه كافى نيست زيرا شبكه‌سازى يك هنر است. سازمان‌هاى غيردولتى بايد دانش لازم رابراى كاركردهاى شبكه‌اى اينترنت به منظور اطلاع رسانى و اطلاع‌گيرى در اختيار داشته باشند.
اصول اوليه
شبكه‌هاى افقى يا عمودى شبكه‌سازى يك فعاليت ارتباطى افقى است كه در آن اعضا توانايى ارسال اطلاعات به يكديگر را دارا هستند. آنان مى‌توانند اطلاعات جمع‌آورى كنند وبر يك پايه برابر به تبادل اطلاعات بپردازند. شبكه‌هايى هستند كه در آن گاه اطلاعات ميان‌همه اعضا تبادل نمى‌شود(5) تا شبكه كوچك‌ترى در ميان يك شبكه بزرگ‌تر شكل گيرد.(6)
اين واقعيتى است كه سازمان‌هاى غيردولتى با استفاده از امكانات شگفت‌انگيزشبكه‌سازى در دهه آخر قرن بيستم موفق شدند دست‌آوردهاى گران‌بهايى از خود به جاى‌بگذارند. مبارزه با مين‌هاى ضد نفر، تلاش براى از ميان برداشتن بدترين اشكال كار كودكان وايجاد ديوان كيفرى بين‌المللى عرصه‌هايى بوده‌اند كه سازمان‌هاى غيردولتى نقش به‌سزايى درپيش‌برد هدف‌هاى آنها داشته‌اند. نكته مهم ، نوع فعاليت ارتباطى اطلاعاتى اين سازمان‌هااست كه با تكيه بر شبكه‌هاى افقى صورت گرفته است. همه در تبادل اطلاعات سهيم هستند وحاصل كار قدرت دوچندانى به تماميت شبكه مى‌دهد. تنها سازوكار عمودى در اين شبكه‌هايك كميته هماهنگى براى تامين مالى و هماهنگى امور براى حضور در كنفرانس‌ها و به منظورانعكاس نتايج مباحثات بوده است.(7) نكته‌اى كه بارها در اين سال‌ها خاطر نشان شده اين كه‌پاينترنت يك وسيله متصل‌كننده است و نه يك ابزار تسلط.(8) و چنان‌كه «فار» خاطر نشان‌كرده است، اگر شبكه‌سازى به يك امر نفرت‌انگيز تبديل شود، هرگز باعث افزايش سرمايه‌اجتماعى نمى‌شود.(9)
شبكه‌سازى در بستر جران سيال و آزاد اطلاعات . شبكه‌سازى در بستر يك جامعه‌اطلاعاتى رخ مى‌دهد. بنابراين، جريان آزاد و سيال اطلاعات در درون شبكه‌ها بايد تضمين‌گردد.
در واقع شبكه‌ها نوعى نمودار سازمانى جديد در يك جامعه اطلاعاتى‌اند. موهانبرساونى و دوال پاريخ هوشمندى هر شبكه را در كارآيى آن يعنى در توان توزيع كردن، انباركردن و پردازش اطلاعات مى‌دانند(10) و اين مقدور نيست مگر آن‌كه جريان آزاد و برابراطلاعات در شبكه ميسر باشد. بنابراين، احترام به حرمت فضاى خصوصى فردى – كه ازحقوق بنيادين بشر است (11)، تضمين كارآيى يك شبكه اطلاعاتى است.
برخى از مزاياى شبكه‌سازى (در تعميق فعاليت‌هاى سازمان‌هاى غيردولتى) به اين شرح‌اند:
ـ كار در فضاى اينترنت بسيار ساده و مؤثر است;
ـ جريان سريع اطلاعات يكى از ويژگى‌هاى مهم اينترنت و شبكه‌هاى الكترونى است وسرعت يكى از عوامل موفقيت است، به‌ويژه در موقعيتهايى كه سازمان‌هاى غيردولتى نياز به «اقدام فورى» دارند يا «اطلاع‌رسانى عمومى» بايد صورت گيرد. سازمان‌هاى غيردولتى مى‌توانند از اين ويژگى بسيار استفاده برند; (12)
ـ شبكه‌ها زمينه همكارى سازمان‌هاى غيردولتى را به ويژه در يك حوزه خاص فراهم‌مى‌آورند و به اين ترتيب باعث مى‌شوند كه اين سازمانها بهتر بتوانند مقاصد انسانى خود راپيش ببرند;
ـ شبكه‌سازى و حضور در شبكه‌ها باعث افزايش توانايى مى‌شود، زيرا پدانش‌پ به سرعت توسط اعضاى شبكه تبادل مى‌شود و سازمانها با فراگيرى دانش، مهارتها و تجربيات توانمند مى‌شوند;
ـ شبكه‌ها ضريب نفوذ سازمان‌هاى غيردولتى را افزايش مى‌دهند، به‌ويژه شبكه‌هاى موضوعى (مانند تشكيل يك شبكه براى مبارزه با ايدز در كشور و يا شبكه‌اى براى حفظت از محيط زيست درياى خزر) مى‌توانند به عنوان عناصر قدرتمند ايجاد تغيير در جامعه ظاهرشوند، زيرا سازمانها با علائق و تجربيات متفاوت كنار هم گرد مى‌آيند و تخصص‌ها و توانايى‌هاى خود را به مشاركت مى‌گذارند تا راه‌حل‌هاى عملى براى ايجاد تغييرات مثبت فراهم سازند. برخى از انديشمندان از شبكه‌ها به عنوان ابزارهاى قدرتمند اصلاحات نام‌برده‌اند، زيرا شبكه داراى كاركرد ايجاد گردهم‌آيى در طى زمان است;
ـ شبكه‌هاى گروه‌هاى ذى‌نفع كه نوعى همكارى در عين پذيرش تفاوت‌ها هستند، به‌پيش‌برد اهداف حداقلى سازمان‌هاى غيردولتى كمك بسيارى مى‌كنند. در شبكه‌هاى ناهمگون، سازمان‌هاى غيردولتى يكى از گروه‌هاى ذى‌نفع هستند و كارشناسان دولتى، مديران شركت‌هاى خصوصى، اساتيد دانشگاه‌ها و محققان، سياست‌گذاران در كنار سازمان‌هاى غيردولتى به تبادل نظر مى‌پردازند;
ـ شبكه‌ها مى‌توانند مشاركت سازمان‌هاى غيردولتى را در همايش‌ها و كنفرانس‌هاى جهانى (به‌ويژه مجموعه كنفرانس‌هاى جهانى كه سازمان ملل متحد برگزار مى‌كند)، تسهيل نمايند(13);
ـ اعتبار به‌دست‌آمده از عضويت جمعى عموما به مراتب بش‌تر از اعتبار ناشى از فعاليت يك سازمان به تنهايى است;
ـ شبكه‌ها مى‌توانند ابزارى براى حمايت از اعضاى خود باشند، به‌ويژه براى سازمان‌هايى كه به واسطه فعاليت‌هاى خود آسيب‌پذيرند;
ـ از آن‌جا كه شبكه‌ها در دسترس همگان هستند، مى‌توانند در افزايش آگاهى عمومى نقش مهمى را ايفا نمايند;
ـ شبكه‌هاى الكترونى مى‌توانند در تأمين مالى فعاليت‌هاى سازمان‌هاى غيردولتى مؤثرباشند، «كمك‌دهنده‌ها» (14) به مجموعه فعاليت‌هاى سازمانها دسترسى و شناخت بهترى از فعاليت‌هاى آنها داشته باشند، ب شبكه‌ها بهتر از سازمان‌هاى منفرد كمك مى‌كنند;
ـ سرانجام اين‌كه شبكه‌ها باعث افزايش نوآورى مى‌شوند، زيرا يك بستر ارتباط دائمى ميان اجزاء برقرار مى‌شود و همواره اين احتمال وجود دارد كه از ميان گفت‌وگوهايى كه درفضاى شبكه صورت مى‌گيرند، ديدگاه‌هاى نوآورانه جديدى مطرح شوند.
اشكال شبكه‌ها
شبكه‌ها مى‌توانند شكل‌هاى مختلفى داشته باشند و هر شكل توانمندى‌هاى خاص خود رادارد. برخى شبكه‌ها با عضويت باز (در اين شبكه‌ها، علاوه بر سازمان‌هاى غيردولتى، رسانه‌هاو افراد نيز مى‌تواند حضور يابند) و برخى ديگر با عضويت بسته هستند (مانند شبكه‌هاى خاصى كه ميان سازمان‌هاى غيردولتى و فقط با عضويت اين سازمانها شكل مى‌گيرد) برخى‌داراى دسترسى باز هستند (اطلاعات درون شبكه قابل استفاده براى تمام بازديدكنندگان است) و برخى ديگر داراى دسترسى بسته هستند (اطلاعات درون شبكه فقط براى افراد داراى رمز عبور قابل استفاده است). شبكه مى‌تواند در درون يك سازمان غيردولتى شكل گيرد و اعضاى سازمان مى‌توانند اعضاى فعال شبكه باشند. براى مثال، در حال حاضرسازمان‌هاى در ايران وجود ارند كه بيش از پنج هزار عضو دارند، اما هنوز يك بستر مناسب ارتباطى براى اطلاع‌رسانى به اعضاى خود و نيز تسهيل مشاركت اعضا در برنامه‌هاى سازمان ندارند. شبكه‌هاى درون سازمانى قدرت و توان سازمان را چندين برابر مى‌كنند. برخى ازشبكه‌ها ناهمگون هستند و مجموعه‌اى از صاحبان منافع در آنها عضو مى‌شوند. شبكه‌ها مى‌توانند حول اجراى يك برنامه يا حول يك موضوع (توافق بر سر حداقلها يا حداكثرها)شكل گيرند. برخى از شبكه‌ها ملى و برخى ديگر منطقه‌اى و قدرتمندترين شبكه‌ها، شبكه‌هاى‌جهانى هستند.(15)
با توج به مطالب ذكر شده، مى‌توان شبكه‌ها را بر اساس تركيب اعضاء، نوع عضويت، ميزان دسترسى به آنها ، موضوع شبكه و جغرافياى تحت پوشش تقسيم‌بندى نمود; هر يك به‌فراخور داراى ميزان نفوذ و تأثيرگذارى متفاوتى هستند. گاه برخى از سازمانها در شبكه‌هاى متعددى عضو هستند و از مزاياى مختلف اين تكثر استفاده مى‌برند.
ويژگى‌هاى اصلى
برخى ويژگى‌هاى اصلى يك شبكه الكترونى به شرح زير است:
– ايجاد فهرست‌هاى توزيع پست الكترونى (16)(خبرنامه‌هاى الكترونى) يا ايجاد گروه‌هاى‌مباحثه الكترون با هدف توزيع اطلاعات. ضمنا جالب توجه است كه در برخى از پايگاه‌ها،امكان كنفرانس‌هاى الكترونى هم ايجاد شده است;
– تشكيل كتابخانه‌هاى مجازى (17) اسناد و بانك‌هاى اطلاعاتى (18) در يك شبكه از ضرورت‌هاست به ويژه بانك اطلاعاتى اعضاى شبكه;
– ارائه خدمات الكترونى به اعضا و از جمله مشاوره‌هاى حقوقى;
– ارائه خدمات هماهنگى براى شركت در كنفرانس‌ها و مجامع بين‌المللى;
– صفحات پيوند(19) مى‌توانند به عنوان درگاهى (20) براى استفاده همه صاحبان منافع و علاقه‌مندان عمل مى‌كنند;
– هر سازمان غيردولتى مى‌تواند داراى صفحه يا صفحات خاص خود در پايگاه شبكه‌باشد و از يك پست الكترونى اختصاصى بهره گيرد. به اين صورت، سازمانها مى‌توانند خودرا در مجموعه شبكه معرفى نمايند.
– تأسيس يك بخش «سمينارها و كنفرانس‌ها» مى‌تواند اعضا را از فعاليت‌هاى سازمان‌هاى غيردولتى ديگر مطلع كند. اعضا مى‌توانند همايش‌هاى خود را در اين بخش معرفى كنند;
– تأسيس بخش «بهترين تجربيات» (21) در يك شبكه الكترونى سازمان‌هاى غيردولتى دريك شبكه الكترونى سازمان‌هاى غيردولتى مى‌تواند باعث شود تا تجربيات موفق‌سازمان‌هاى غيردولتى به همه اعضا منتقل شود.
– بخش آموزش يك پايگاه شبكه‌اى اهميت بسيارى دارد، زيرا در عين حال مى‌تواند در مباحث خاص سازمان‌هاى غيردولتى مسائل آموزشى را مطرح سازد (نظير دروس پايه و تعاريف، پويايى گروه، روش‌هاى حمايت‌گرى (22)، مديريت منابع انسانى، مديريت منابع مالى،روش‌هاى تأمين مالى، شيوه‌هاى رهبرى، ويژگى‌هاى روابط عمومى، شيوه‌هاى حضور در عرصه‌هاى بين‌المللى و يك سلسله آموزش‌هاى موضوعى نظير آموزش در زمينه مباحث توسعه پايدار، زيست محيى، حقوق بشر و حقوق شهروندى، مباحث تحليل جنسيتى، موضوعات ويژه جوانان و غيره و علاوه بر اين آموزش‌هاى خاص فن‌آورى ارتباطات واطلاعات (23).
– گاه پيش مى‌آيد كه برخى افراد از مجموعه اطلاعات فراهم شده در يك شبكه‌سوءاستفاده مى‌كنند. به نظر مى‌آيد كه لازم باشد نوعى تفاهم‌نامه كه اصول كار در شبكه در آن ترسيم شده باشد تنظيم شود تا بتواند روابط بين اعضا را در آن تعريف كند. تجربه كارشبكه‌سازى در برخى از كشورهاى اروپاى شرقى نشان داده كه لازم است حداقل مقرراتى ناظر بر كليت كار بكه باشد، زيرا «سرقت انديشه‌ها»، «ارائه اطلاعات غلط يا ناموثق» و «تخريب تصوير يك سازمان غيردولتى» تهديد هستند كه سازمان‌هاى غيردولتى با آن‌هامواجه‌اند. وجود يك تفاهم‌نامه مى‌تواند به شفاف‌سازى روابط كمك به‌سزايى كند.
فهرست سرورها يا فهرست‌هاى مباحثه
فهرست سرورها يا فهرست‌هاى مباحثه (اطلاع رسانى) الكترونى، يكى از اشكال موفق وبسيار مفيد فعاليت شبكه‌اى در اينترنت مى‌باشد. جوانب مثبت اين فعاليت اطلاعاتى، عبارت‌اند از: جريان سريع اطلاعات، هزينه‌هاى به حداقل رسيده، صره جويى در زمان،امكان بحث و مباحثه الكترونى، تبادل اطلاعات، ايجاد اعتماد ميان سازمانها، اجراى طرح‌هاى مشترك، در دسترس بودن، جذب آسان‌تر منابع مالى، افزايش ظرفيت‌هاى‌سازمان‌هاى غيردولتى، امكان‌يابى و چانه‌زنى. از طرفى اين امكان داراى جوانب منفى است‌كه سازمان‌هاى غيردولتى بايد در نظر داشته باشند، نظير شك و ترديد نسبت به اطلاعات دريافت شده استفاده از منابع غيرموثق، تفسير بد از اطلاعات رسيده، شكل‌گيرى عدم اعتماد،سرقت آراء و انديشه‌ها، نبود مهارت‌هاى حرفه‌اى در كار با اطلاعات، تخريب آسان تصوير يك سازمان غيردولتى، فروش اطلاعات يا استفاده نابه جا از اطلاعات. با تمام اين تفاسير، فهرست سرورها امكان فوق‌العاده بى نظيرى براى گسترش و تعميق فعاليت‌هاى سازمان‌هاى غيردولتى به حساب مى‌آيد و توان شبكه سازى آنها را چندين برابر مى‌كند.
شبكه‌ها در نقاط دورافتاده
در سال‌هاى اخير شاهد آن بوده‌ايم كه برخى از سازمان‌هاى غيردولتى توسعه‌اى درقسمت‌هاى دورافتاده كشور شروع به فعاليت كرده‌اند. يكى از مزاياى بسيار شگفت‌انگيز شبكه‌هاى مجازى اين اس كه مى‌توان با استفاده از روش‌هاى ماهواره‌اى، ارتباطى را ميان‌سازمان غيردولتى مربوطه (كه براى مثال در روستاهاى سيستان و بلوچستان فعاليت مى‌كند) باسازمان‌هاى ديگر يا اعضاى خود در مركز مرتبط نمود. به اين طريق سازمانى كه در مناطق دورافتاده يا دور از مركز فعاليت مى‌كند، به همان سرعتى كه در مناطق مركزى مى‌تواند درتبادل اطلاعات شركت جويد، از تحولات مطلع مى‌گردد و اين امر در توانمند شدن اين‌سازمان مؤثر است.
يك پيشنهاد
اگر بپذيريم كه وجود شبكه‌هاى الكترونى ضرورتى اجتناب‌ناپذير براى تعميق‌فعاليت‌هاى سازمان غيردولتى است، انجام يك ارزيابى از وضع موجود براى تعيين نقاطضعف و قوت، تهديدها و فرصت‌ها، تقاضا و امكانات موجود ضرورى است تا بر اساس‌مطالعات صورت گرفته بتوان شيوه‌هاى شبكه سازى سازمان‌هاى غيردولتى را در ايران‌تدوين كرد. علاوه بر اين، طراحى نرم‌افزارهاى مديريت محتوا براى ايجاد پايگاه‌هاى پويا،از جمله مسائل اساسى ديگرى است كه مى‌تواند كمك فزاينده‌اى به اين سازمانها به حساب‌آيد، زيرا ابزار مناسبى براى گسترش فعاليت‌هاى شبكه‌اى سازان‌هاى غيردولتى خواهد بود.
بر اساس تحقيقات صورت گرفته در مركز توانمندسازى سازمان‌هاى جامعه مدنى ايران،در حال حاضر حدود 30 سازمان غيردولتى ايرانى داراى پايگاه اختصاصى قابل دسترس دراينترنت هستند; تعداد بسيارى از اعضاى سازمان‌هاى غيردولتى داراى پست الكترونى شخصى هستند، ولى هنوز مسئله دسترسى به اينترنت يك مشكل اساسى در ميان سازمان‌هاى غيردولتى است. مشكل مهم ديگرى كه بر سر راه اين سازمانها وجود دارد، موضوع زبان‌فارسى در اينترنت است. در حال حاضر شاهد آن هستيم كه برى پايگاه‌ها با استفاده از امكان يونيكد به زبان فارسى طراحى شده‌اند، ولى به نظر مى‌آيد كه هنوز مشكلاتى بر سر راه‌استفاده از زبان فارسى وجود دارد. در مجموع، ارزيابى اين مشكلات و يافتن راه‌حل‌هاى مناسب مى‌تواند به گسترش فعاليت‌هاى شبكه‌اى سازمان‌هاى غيردولتى ايرانى در اينترنت‌بينجامد و شكاف ديجيتالى موجود ميان اين گونه سازمانها در عرصه جهانى به حداقل ممكن‌برسد.
پى‌نوشت‌ها 1. موضوع ايجاد شبكه‌هاى ارتباطى از سال 1374 سازمان‌هاى غيردولتى زنان درجمهورى اسلامى ايران به ناسبت كنفرانس جهانى زن (پكن 1995) در ميان سازمان‌هاى‌غيردولتى ملموس شد. بعدها شبكه سازمان‌هاى غيردولتى جوانان و شبكه سازمان‌هاى‌غيردولتى زيست محيطى نيز تشكيل شدند و به نظر مى‌آيد تلاش هايى براى تشكيل شبكه‌هاى‌ديگر نظير شبكه انجمن‌هاى علمى و انجمن‌هاى تخصصى در حال انجام است. در چند موردبرخى از سازمان‌هاى غيردولتى توانمند تلاش كردند كه شبكه‌هاى الكترونى را در اينترنت‌شكل دهند، ولى به سبب نا آشنايى اعضا و نيز پايين بودن ضريب نفوذ اينترنت در ايران اين‌فعاليت‌ها به بوته فراوشى سپرده شد. از سال 1381 فعاليت هايى براى راه اندازى شبكه‌هاى
