چرا در «جنگ با سرطان» چندان پیروز نشدیم و چرا هنوز امیدواریم؟
اکونومیست : در سال ۱۹۷۱، ریچارد نیکسون، رئیسجمهور وقت آمریکا، اعلام کرد که قصد دارد «جنگ با سرطان» را آغاز کند. تنها دو سال پیش از آن، برنامه آپولو با همکاری علم بزرگ و دولت، فضانوردان را روی ماه نشاند و امیدها بهشدت افزایش یافته بود. برخی پزشکان خوشبین پیشبینی میکردند که در عرض چند سال سرطان درمان خواهد شد.
اما آنها اشتباه میکردند. امروز تقریباً هر فرد بزرگسال یا مبتلا به سرطان شده، یا کسی را میشناسد که به سرطان دچار بوده، یا هر دو. نیمی از مردان و یکسوم زنان در کشورهای ثروتمند انتظار میرود در طول زندگی خود به آن مبتلا شوند. در آمریکا، جایی که سرطان دومین عامل مرگ (پس از بیماری قلبی) محسوب میشود، سالانه حدود ۶۰۰٬۰۰۰ نفر را از پای درمیآورد. در سراسر جهان، سرطان مسئول حدود یکتا از هر شش مرگ است. اگر معیار موفقیت را درمان سرطان در عرض یک دهه — یا حتی دو، سه یا چهار دهه — فرض کنیم، ممکن است نتیجه بگیریم که «جنگ با سرطان» شکست خورده است.
با این حال، اوضاع بهتر از آن چیزی است که بسیاری تصور میکنند. پیشرفت کاملاً قابل مشاهده است و هر دلیلی وجود دارد که فکر کنیم ادامهدار خواهد بود. سرطان با افزایش سن مرتبط است. اگر تأثیر عمر طولانیتر را کنار بگذاریم، مشخص میشود که دهه اوایل ۱۹۹۰ نقطه عطفی بود. از آن زمان تاکنون، نرخ مرگومیر تصحیحشده بر اساس سن به طور آرام اما پیوسته هر سال کاهش یافته است. در آمریکا اکنون این نرخ حدود یکسوم کمتر از دهه ۱۹۹۰ است. روند مشابهی در سایر کشورهای توسعهیافته مشاهده میشود.
آنچه برخی دانشمندان تصور میکردند به صورت یک حمله برقآسا رخ دهد، به جای آن تبدیل به یک جنگ خستهکننده اما موفقیتآمیز شده است. برخی پیروزیها خیرهکننده بودهاند. لوکمیای کودکان زمانی حکم اعدام غیررسمی داشت؛ اکنون نرخ بقا در پنج سال پس از تشخیص بیش از ۹۰٪ است. با این حال، از آنجا که سرطان یک بیماری واحد نیست بلکه مجموعهای از بیماریها است، بیشتر پیشرفتها ناشی از هزاران گام کوچک در بهبود روشهای غربالگری، جراحی و دارو بودهاند، نه یک پیشرفت بزرگ.
سه منبع عمده پیشرفت آینده
۱. انتقال تجربه کشورهای ثروتمند به سراسر جهان
داستان موفقیت در مبارزه با سرطان که کمتر دیده شده، بخش پیشگیری است—شاید چون سرطانهایی که رخ نمیدهند، قابل مشاهده نیستند. بهعنوان مثال، نرخ مصرف سیگار در کشورهای ثروتمند به شدت کاهش یافته است. این امر احتمالاً از بیش از ۳ میلیون مورد مرگ ناشی از سرطان در آمریکا از سال ۱۹۷۵ جلوگیری کرده است. از آنجا که هنوز سیگار عامل حدود ۲۰٪ مرگهای سرطان در جهان است، مبارزات ضد تنباکو در کشورهای فقیر و متوسط که مصرف هنوز رایج است، میتواند اثر بسیار قابل توجهی داشته باشد.
۲. دسترسی به داروهای ارزانتر و رشد ثروت برای پرداخت هزینه درمان
سرطان دهانه رحم یکی از شایعترین سرطانها در زنان است. تقریباً تمام موارد آن به علت عفونت HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) است. در سال ۲۰۰۸، بریتانیا واکسن HPV را به دختران نوجوان ارائه کرد. یک دهه و نیم بعد، نرخ سرطان دهانه رحم در زنان ۲۰تا۳۰ ساله کاهشی ۹۰٪ای داشته است و مقامات سلامت بریتانیا از حذف تقریبی سرطان دهانه رحم تا سال ۲۰۴۰ صحبت میکنند. نسخه اصلی واکسن نسبتا گران بود، اما نسخه ارزانتری که در هند تولید شده، پایه یک کمپین واکسیناسیون گسترده در آن کشور نیز شده است.
-
کاربرد علم تازه در درمان بالینی
این پیشرفت در دو مرحله محقق میشود: شناسایی افرادی که بیشترین خطر ابتلا را دارند و یافتن راههایی برای متوقف کردن بیماری در مراحل اولیه. امیدواریم بتوانیم با کمک بانکهای بزرگ بیولوژیکی و بررسی نحوه روشن و خاموش شدن ژنها در سلولهای زنده — چیزی که حتی یک دهه قبل ممکن نبود — بیماران را زود تشخیص دهیم. با استفاده از بیومارکرهای جدید در خون یا تنفس و درک دقیقتر ترکیب ژنها و عوامل محیطی، پزشکان میتوانند کسانی را هدف قرار دهند که از درمان بهره میبرند و از انجام درمانهای پرهزینه و دارای عوارض پیشگیری کنند.
پس از شناسایی افراد مستعد، پزشکان میتوانند از مجموعه گستردهای از درمانها استفاده کنند. برخی داروهای ارزان مانند آسپرین بهعنوان پیشگیری از سرطان روده در افراد دارای سندرم لینچ (اختلال ژنتیکی مستعدکننده) مؤثر است. داروی ارزان ضد دیابت متفورمین، خطر عود سرطان پستان را در زنان پس از درمان کاهش میدهد. همچنین آگونیستهای گیرنده GLP‑1 مانند Ozempic نیز نویدبخش هستند.
در کنار روشهای رایج جراحی، شیمیدرمانی و پرتودرمانی، یک تکنیک نوین در حال ظهور است که از قدرت سیستم ایمنی بدن بهره میبرد: ایمونوتراپی. ایده این است که توانایی طبیعی بدن برای حمله به سلولهای سرطانی تقویت شود. برخی واکسنها — که ممکن است بهصورت ژنتیکی پیکربندی شده باشند — میتوانند سلولی را که سرطان شکل گرفته هدف قرار دهند. دیگر واکسنها شبیه واکسنهای عمومی برای بیماریهایی مثل آنفلوآنزا ممکن است سلولهای پیشسرطانی را هدف قرار دهند. برخی از این واکسنها برای سرطان پستان و روده در حال انجام آزمایشهای بالینی هستند.
حقیقت پنهان اما امیدبخش
خبرهای خوب اغلب گزارش نمیشوند، بهویژه اگر به تدریج اتفاق بیفتند. این داستان «جنگ با سرطان» است. همه چیز کامل نیست: درمانها گران هستند، شرکتهای دارویی ممکن است از بابت عوارض درمان بیماران سالم شکایت شوند، و دولت ترامپ قصد دارد بودجه مؤسسه ملی سرطان (NCI) را کاهش چشمگیری دهد — که میتواند علم را عقب براند و نسل جدید پژوهشگران را معطل کند. اما هزینهها کاهش خواهد یافت، درمانها راه خود را به بازار پیدا میکنند و پژوهشها در اروپا و چین، که این سالها جای آمریکا را بهعنوان منبع اصلی تحقیقات سرطان گرفته است، ادامه دارد. همه اینها باعث میشود نرخ مرگومیر تصحیحشده بر اساس سن، سال به سال کاهش یابد.