رقابت در حوزه فضا دیگر محدود به کشورهای ابرقدرت در جهان نیست و چند سالی میشود که برخی شرکتهای خصوصی که با میلیاردها دلار حمایت میشوند، در مدار پایینی زمین (LEO) رقابت با یکدیگر را آغاز کردهاند.
حدود ۲۰ سال پیش و در سال ۲۰۰۱، ایستگاه فضایی Mir پش از پانزده سال فعالیت، بازنشست شد و قرار است ایستگاه فضایی بین المللی نیز تا پایان دهه جاری به کار خود پایان دهد. این یعنی، در آینده نزدیک، ایستگاههای فضایی دیگر متعلق به کشورها نخواهد بود، بلکه این شرکتها هستند که مالکیت آنها را در اختیار خواهند داشت. درواقع، اولین قدمها برای این تغییر بزرگ از مدتها قبل برداشته شده است.
جیم برانشتاین، مدیر پیشین ناسا در اکتبر گذشته اعلام کرد: ما برای اتفاقات بعد از ایستگاه فضایی بین الملل آماده نیستیم. ساخت یک ایستگاه فضایی زمان زیادی میبرد، به ویژه آنکه باید طوری ساخته شود که قبلا انجام نشده است.
با این حال، ناسا آمادگی خود را برای همراهی با این تغییر اعلام و طرح توسعه تجاری مدار پایینی زمین (CLD) را در سال ۲۰۱۹ ارائه کرده تا بتواند به عنوان یکی از مشتریان، خدماتی را از شرکتهای فعال در مدار پایینی زمین (LEO) دریافت کند.
طرح CLD، مقدمات لازم برای ایجاد یک اکوسیستم ایستگاه فضایی تجاری فراهم میکند و این اجازه را به شرکتهای خصوصی میدهد تا با ایجاد ماژولهایی فضایی، خدمات تجاری خود را به مشتریان ارائه دهند.
سازمان فضایی ناسا در سال ۲۰۱۹ طی یادداشتی در این خصوص نوشت: ناسا یک سازمان فعال در زمینه اکتشافات است و ما دوست داریم وضعیت موجود را به چالش بکشیم و چیزهای جدیدی را کشف کنیم. ما دوست داریم که مشکلات غیرممکن را حل کنیم و کارهای شگفتانگیزی انجام دهیم. ما با کار گروهی میتوانیم چیزهای شگفتانگیز را به دست آوریم. ناسا در حال ارتباط با شرکتهای خصوصی ایالات متحده است تا مشخص کند که آیا امکان انتقال مرزهای اقتصادی به فضا وجود دارد یا خیر.
از همان روزهای نخست تاسیس ناسا، اکتشافات فضایی تلاشی مشترک از سوی دولت و بخش خصوصی بوده است. برای نمونه، بین سالهای ۱۹۶۳ تا ۱۸۹۲، ماهوارهها از طریق موشکهای تایتان متعلق به شرکت Martin Marietta، اطلس از شرکت General Dynamics و دلتا متعلق به McDonnel Douglas به مدار پایینی زمین پرتاب شدند که همگی جزو شرکتهای خصوصی اما تحت مدیریت دولت ایالات متحده هستند.
همچنین حضور شرکتهایی چون اسپیس ایکس و نورثراپ گرومان در میان شرکتهای پرتابکننده ماهواره به فضا در آمریکا از سال ۱۹۸۲آغاز شد. در واقع، موفقیتهای مکرر شرکتهای فضایی خصوصی در آمریکا باعث شد تا در نهایت، رونالد ریگان رئیس جمهور وقت آمریکا رسما اعلام کند که حضور شرکتهای خصوصی در این عرصه، به عنوان یک هدف ملی در نظر گرفته شود.
در خط مقدم تلاشها برای راهاندازی و عملیاتی کردن ایستگاههای فضایی، شرکت فضایی اکسیوم (Axiom) را میبینیم که مقر آن در هیوستون است و اخیرا با ناسا قراردادی را به امضا رسانده تا ماژول خود را برای ایستگاه فضایی بین الملل بسازد.
گفته میشود که این ماژول در سپتامبر ۲۰۲۴ روی ایستگاه فضایی بین المللی نصب خواهد شد و در سال ۲۰۲۸ نیز یعنی زمان بازنشستگی این ایستگاه فضایی، ماژول را برای استفاده به عنوان یک سکوی فضایی مستقل جدا کند.
برانشتاین، مدیر وقت ناسا در سال ۲۰۲۰ گفت: تلاشهای اکسیوم برای توسعه یک مقصد تجاری در فضا، گامی حیاتی برای ناسا به منظور برآورده کرده نیازهای بلندمدت این سازمان در آموزش به فضانوردان، تحقیقات علمی و نمایش فناوری در مدار پایینی زمین است.
آکسیوم برای ساخت این ماژول و همچنین سپر محافظتی Axiom Node (بخشی کههاب اصلی اکسیوم را به ایستگاه فضایی بین المللی وصل میکند) با شرکت Thales Alenia Space وارد همکاری شد.
اکسیوم همچنین با شرکت اسپیس ایکس نیز قراردادی را به امضا رسانده تا چهار نفر را که این شرکت از عنوان Axionauts برای آنها استفاده کرده، به ایستگاه فضایی بین المللی ارسال کند برای زندگی در این محیط آموزش ببینند. قرار بود این ماموریت هشت روزه که Ax-1 نام دارد، به رهبری فضانورد سابق ناسا مایکل لوپر الگریا انجام شود و سه گردشگر فضایی که هر کدام ۵۵ میلیون دلار برای این سفر پرداخت خواهند کرد، او را همراهی کنند.
در ابتدا قرار بود که این سفر در ماه فوریه انجام شود، اما به دلیل بنا به دلایل مختلفی همچون ترافیک ایستگاه فضایی بارها به تعویق افتاد و در حال حاضر، قرار است در ۳۰ مارس صورت گیرد.