پس از وقفه‌ای طولانی‌مدت، سرانجام قرار است انتخابات اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی در روز ۲۳ فروردین برگزار شود. مدت چهارساله مدیریت هیات رییسه قبلی مرداد ماه سال گذشته به پایان رسید و وزارت صمت شیوع کرونا را مانع برگزاری انتخابات دور جدید عنوان کرده بود. حالا و درحالی که تنها چند روز به موعد مقرر باقی مانده است، برگزاری این انتخابات حواشی زیادی پیدا کرده است. از پیشبرد نسبتا بی‌سروصدای روند این انتخابات تا تایید صلاحیت کاندیدها، از جمله موضوعاتی هستند که انتقادات برخی از فعالان این صنف را برانگیخته و واکنشهای بسیاری در فضای مجازی داشته است.
چند و چون دور جدید انتخابات اتحادیه
در ۲۵ اسفند ماه و درحالی که تمامی کسب‌وکارها در گیر‌ودار جمع‌بندی کارهای پایان سال خود بودند، سایت اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی با درج اطلاعیه ای از برگزاری دور جدید انتخابات این اتحادیه در تاریخ ۲۳ فروردین ماه ۱۴۰۱ خبر داد. در بخشی از اطلاعیه مذکور، لیستی متشکل از نام ۲۶ کاندید عضویت در هیات مدیره این اتحادیه و ۵ کاندید تصدی سمت بازرس درج شده است که نام رضا الفت‌نسب، عضو فعلی اتحادیه، به همراه شماری از مدیران مطرح فضای استارتاپی مانند میلاد منشی‌پور، محمد خلج و اشکان آرمندهی نیز در میان این نام‌ها به چشم می‌خورند. با اینحال اثری از برادران محمدی، مدیران عامل دیجی‌کالا در این لیست نیست و به نظر می‌رسد حواشی اخیر در مسدود کردن سهوی یک کسب‌وکار اینترنتی در اواخر سال گذشته باعث شده آنها قید فعالیت در هیات مدیره این اتحادیه را بزنند.
با اینحال شماری از نامهای درج شده در این لیست کاملا جدید هستند و رزومه چندانی از فعالیتهای آنها در این حوزه در دست نیست. اما همان اطلاعات مختصری نیز که از برخی دیگر از این چهره‌های جدید در دست است، تعجب فعالان این حوزه را برانگیخته است. در رزومه یکی از این کاندیدها، به مشاوره برای اخذ ای‌نماد به عنوان یکی از فعالیتهای تخصصی اشاره شده و بررسی سوابق برخی دیگر نیز نشان می‌دهد که عمر مجوز فعالیت آنها در این صنف کمتر از یک سال است.
ابهام در چگونگی تایید صلاحیت داوطلبان
رضا الفت‌نسب، عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی در پاسخ به سوال خبرنگار آی‌تی‌ایران مبنی بر اینکه چه بخش یا نهادی مسوولیت تایید صلاحیت کاندیدهای این انتخابات را بر عهده دارد و آیا افرادی با این سطح از فعالیت در زمینه کسب‌وکارهای اینترنتی می توانند گزینه‌های مناسبی برای این پست باشند یا خیر می‌گوید: اساسا کار مدیریت انتخابات این اتحادیه از تعیین زمان برگزاری تا تایید صلاحیت کاندیدها، تماما به عهده یک هیات اجرایی متشکل از برخی اعضای وزارت صمت و اتاق اصناف است و اعضای فعلی اتحادیه و بخش خصوصی کوچکترین دخالتی در برگزاری آن ندارند. وی با اشاره به اینکه شرایط تایید و رد صلاحیت داوطلبان در قانون درج شده و نداشتن تجربه در هیچ کدام از شرایط تعیین شده برای احراز هویت آنها جایی ندارد گفت: کمیته سنجش صلاحیت داوطلبان با حضور نمایندگانی از حراست وزارت صمت، سازمان تعزیرات، پلیس اماکن و … برگزار می‌شود و این تیم با گرفتن استعلام‌های مختلف از نهادهای لازم، کار بررسی صلاحیت داوطبان را انجام می‌دهند. الفت‌نسب افزود: این تیم نمی‌توانند با این استدلال که انتخاب فلان فرد به صلاح نیست، صلاحیت شخصی را رد کنند و تنها در صورتی افراد ممکن است رد صلاحیت شوند که مشکلاتی مانند داشتن سوسابقه، نقص مدارک و یا بروز مشکل در کسب‌وکار تحت مدیریت آنها وجود داشته باشد و جز در مواردی که در قانون این موضوع قید شده، نمی‌توان فرد را رد صلاحیت کرد.
الفت‌نسب تصریح کرد: تجربه این سالها نشان داده است که مدیران شناخته شده با دغدغه‌ها و مشکلات متعددی که در مدیریت کسب‌وکارهای خود دارند، معمولا فرصت چندانی برای فعالیتهای صنفی ندارند. از سوی دیگر حضور مدیران طیف گسترده‌ای از کسب‌وکارها اعم از کوچک، متوسط و بزرگ در این اتحادیه می‌تواند به بهبود تصمیمات اتخاذ شده در این صنف کمک کند و صدای تمامی بخش‌ها به گوش برسد. وی مشارکت مدیران کسب‌وکارها کوچک و افرادی که سابقه فعالیت صنفی حرفه‌ای دارند را در دور جدید این انتخابات مغتنم شمرد و تاکید کرد که همچنان در کمیسیون‌های تخصصی از تجارب و تخصص مدیران شناخته شده‌ای که در هیات مدیره حضور ندارند استفاده خواهد شد.
اطلاع‌رسانی ضعیف درباره برگزاری انتخابات
الفت‌نسب با تاکید مجدد بر اینکه تمامی مسوولیت برگزاری این انتخابات بر عهده هیات اجرایی مشخصی است که وزارت صمت و اتاق اصناف در راس آن قرار دارند گفت: این هیات در اوایل سال گذشته (سال ۱۴۰۰) فراخوان ثبت‌نام در این انتخابات را منتشر کرد و از واجدین شرایط برای حضور دعوت به عمل آمد. به گفته این عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، در زمان مذکور این اطلاعیه در روزنامه دنیای اقتصاد منتشر شد و علاوه بر درج خبر آن در سایت و اینستاگرام اتحادیه، وزارت صمت با ارسال پیامک به دارندگان پروانه کسب و واجدین شرایط شرکت در این انتخابات، آنها را نسبت به برنامه پیش‌رو آگاه کرد.
وی با اشاره به تاخیر پیش آمده در مراحل مختلف برگزاری این انتخابات از جمله تایید صلاحیت داوطلبان که به دلیل فراگیری بیماری کرونا بوده است گفت: در نهایت در زمستان ۱۴۰۰ نتیجه بررسی صلاحیت کاندیدها و در اواخر اسفند نیز زمان برگزاری انتخابات نهایی اعلام شد و مجددا فرآیند اطلاع‌رسانی این مرحله از طریق درج در روزنامه، درج در سایت و ارسال پیامک برای اعضای اتحادیه و دارندگان رای تکرار شد و تمامی مدارک آن موجود است. الفت نسب با اشاره به اینکه بهتر بود این انتخابات زودتر از اینها برگزار شود و اطلاع‌رسانی بیشتری نیز برای آن انجام شود گفت: عرف تمامی اتحادیه های دیگر نیز اطلاع‌رسانی با این روند است و نمی‌توان چندان به وزارت صمت خرده گرفت.
عملکرد اتحادیه در سالهای اخیر
اتحادیه کسب‌وکارهای اینترنتی از اتحادیه‌های نوپایی است که به مرور با گسترش فعالیت کسب‌وکارهای اینترنتی نقش پرنگ‌تری پیدا کرد. الفت‌نسب در پاسخ به این سوال که عملکرد این اتحادیه در دور اخیر چگونه بوده و شکل‌گیری آن چه دستاوردهایی داشته است گفت: با توجه به اینکه این دور، اولین دور برگزاری این اتحادیه بود، عملکرد آن را در حد مطلوبی می‌دانم و به آن نمره ۱۵ می‌دهم.
عملکرد اتحادیه می‌توانست بهتر از اینها باشد اما نباید فراموش کرد که قوانین صنفی موجود کشور قوانینی پیچیده‌اند و غالبا برای کسب‌وکارهای سنتی و آفلاین نوشته شده‌اند و همین پیشروی در حل مشکلات را سخت می‌کند. رضا الفت‌نسب
وی معتقد است وجود اتحادیه‌ای اختصاصی برای کسب‌وکارهای مجازی باعث شده از ورود اتحادیه‌های دیگر به کار کسب‌وکارهای اینترنتی جلوگیری شود و حل مشکلات این بخش با انسجام بهتری پیگیری شود. این عضو هیئت مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی با اشاره به اینکه در حال حاضر ۸۲۰۰ اتحادیه مختلف در کشور فعال هستند می‌گوید: پنج سال قبل و زمانی که هنوز این اتحادیه شکل نگرفته بود، کسب و کارهای اینترنتی مانند دیجی‌کالا، اسنپ و … که از پیشگامان ارایه خدمات آنلاین بودند با موانع و مشکلات زیادی مواجه بودند و چندین و چند اتحادیه مختلف همزمان مدعی بودند که اجازه دارند در موضوعات مختلف این کسب‌وکارها ورود کنند. الفت‌نسب می‌افزاید: اما شکل‌گیری اتحادیه‌ای جداگانه برای کسب‌وکارهای اینترنتی جلوی چنین مداخلاتی را گرفته است و عضویت بیش از ۳۲۰۰ کسب و کار اینترنتی در این اتحادیه گواهی بر کارآمدی این اتحادیه است.
وی در ادامه تصریح کرد: بدون شک عملکرد اتحادیه می‌توانست بهتر از اینها باشد اما نباید فراموش کرد که قوانین صنفی موجود کشور قوانینی پیچیده‌اند و غالبا برای کسب‌وکارهای سنتی و آفلاین نوشته شده‌اند و همین پیشروی در حل مشکلات را سخت می‌کند. الفت‌نسب تاکید می‌کند که بسیاری پیش از ورود به این اتحادیه گمان می‌کنند می‌توان بهتر از اینها کار کرد اما به محض حضور، این موانع قانونی و مشکلات را درک می‌کنند. وی معتقد است با در نظر گرفتن نبود تجربه قبلی، ناهماهنگی‌های داخل تیم مدیریت و وجود تعداد زیادی معارض که با هدف حفظ برخی رانت‌ها قصد انحلال این اتحادیه را داشتند، می‌توان عملکرد اتحادیه طی این چند سال را قابل‌قبول در نظر گرفت و به آن نمره ۱۵ از ۲۰ داد.
