کرونا چه تغییراتی در فرآیند جذب و استخدام ایجاد کرده است؟ (بررسی تأثیر آن بر کاریابی)                                  

بعد از گذشت بیش از دو سال، حالا بر همگان روشن شده است که کووید ۱۹ به این سادگی قرار نیست ردپای خود را از زندگی نسل بشر محو کند. شیوع ویروس کرونا تأثیرات زیادی روی کسب‌وکارها در سراسر جهان داشت. فرایندهای مختلفی که در یک کسب‌وکار انجام می‌شود، به دلایلی مثل لزوم رعایت فاصله اجتماعی و قرنطینه سراسری دچار تحول شدند. اگرچه برخی از این تأثیرات منفی بودند، اما به‌جرئت می‌توان گفت تأثیرات مثبت این ویروس در فضای کسب‌وکار بیشتر بوده است. فرایندهای جذب و استخدام نیز گریزی از این تأثیرات مثبت و منفی نداشتند. آگاهی از اینکه کرونا چه تغییراتی در فرایند جذب و استخدام ایجاد کرده است، برای همه سازمان‌ها ضروری است؛ چرا که همه می‌دانند دنیای پس از کرونا، دیگر شباهتی به دنیای قبل از آن نخواهد داشت. در این مقاله قصد داریم به بررسی تغییرات به وجود آمده ناشی از شیوع ویروس کرونا در فضای جذب و استخدام بپردازیم.

تأثیر ویروس کرونا در روند کاری دپارتمان‌های HR

متخصصان منابع انسانی در سال‌های اخیر چاره‌ای جز بازبینی استراتژی‌های سنتی جذب استعدادها و منابع انسانی خود نداشته‌اند. بسیاری از متخصصان این حوزه باور دارند که بازگشت به روندهای پیشین، دیگر امکان‌پذیر نخواهد بود و تغییرات به وجود آمده تا مدت‌ها پس از محو شدن ویروس کرونا باقی خواهند ماند. در ادامه به بررسی تغییرات ناشی از کرونا و تأثیر آن در فرایندهای جذب و استخدام می‌پردازیم.

عادی شدن مصاحبه آنلاین

اجبار به رعایت قرنطینه و فاصله اجتماعی جهت حفظ سلامت افراد، سبب شده است شرکت‌ها ناچار باشند از جلسات مجازی به‌عنوان بهترین روش برای برقراری ارتباط با همکاران در محل کار استفاده کنند. اگرچه به نظر می‌رسد مصاحبه آنلاین می‌تواند برای فرایند جذب و استخدام چالش‌برانگیز باشد (به‌خصوص که تا پیش‌ازاین جلسات به‌صورت رودررو و حضوری انجام می‌شد)، اما نمی‌توان از صرفه‌جویی هزینه‌ای و زمانی برای طرفین (کارجو و کارفرما) در این‌گونه جلسات چشم‌پوشی کرد. در حال حاضر بسیاری از کسب‌وکارها دریافته‌اند که مصاحبه مجازی بهترین گزینه در فرایند جذب و استخدام است.

جذب و استخدام، خارج از مرزهای جغرافیایی

کووید ۱۹ باعث شد شرکت‌ها مجبور شوند تمام یا بخشی از فعالیت‌های کاری خود را به‌صورت آنلاین و دورکاری انجام دهند. در نتیجه رواج فرهنگ دورکاری، دیگر محل زندگی کارکنان مسئله مهمی در استخدام آن‌ها به حساب نمی‌آید. در گذشته، جستجوی کارجویان محدود به شهر یا استان محل استقرار سازمان بود. این موضوع باعث شده بود افرادی که ساکن شهرهای بزرگ مثل تهران بودند، شانس بیشتری برای فعالیت در شرکت‌های بزرگ و معتبر داشته باشند. اما حالا سازمان‌ها دریافته‌اند که می‌توانند از تمام نقاط کشور، کارمند جذب کنند بدون اینکه نیازی به پرداخت هزینه‌های مربوط به رفت‌وآمد، مسکن و استفاده از وسایل نقلیه عمومی به پرسنل داشته باشند. همچنین محدود نبودن به مرزهای جغرافیایی باعث شده که کارفرماها به تعداد بسیار بیشتری از رزومه‌های افراد بااستعداد دسترسی داشته باشند.

تغییر میزان تقاضا برای استخدام در سازمان‌ها

برخی از سازمان‌ها در گذشته قادر بودند کارجویان علاقه‌مند به ریسک‌پذیری و رشد سریع را به‌سادگی جذب کنند. اما امروزه شاهد آن هستیم که کارجویان ترجیح می‌دهند در سازمان‌های باثبات‌تر کار کنند؛ چرا که امنیت شغلی، در شرایط امروز که عدم قطعیت جزء جدایی‌ناپذیر زندگی ما شده است، اولویت بالاتری برای کارجویان پیدا کرده است.

علاوه بر این صنایعی که بر پایه تکنولوژی فعالیت می‌کنند، با تقاضای بیشتری از سمت کارجویان مواجه هستند. شرکت‌هایی که نتوانسته‌اند خود را با تغییرات جدید وفق دهند، در جذب استعدادها با مشکل جدی روبرو می‌شوند.

لزوم فروش مزیت رقابتی سازمان به کارجوها

تمرکز روی مزیت رقابتی، قبلاً هم رایج بود. اما در دنیای پس از پاندمی کووید، سازمان‌ها «باید» بتوانند مزیت رقابتی خود را به کارجویان بفروشند و این ضرورتی غیرقابل‌چشم‌پوشی است. با رشد چشمگیر سازمان‌های امروزی، افراد حرفه‌ای گزینه‌های بیشتری برای کار کردن خواهند داشت و می‌توانند شرایط کاری دلخواهشان را خود انتخاب کنند. روزهایی که سازمان‌ها لیستی از مهارت‌های موردنیاز خود را در آگهی‌های استخدامی سایت کارجویان منتشر می‌کردند و با نوشتن میزان حقوق بالا، موفق به جذب کارجویان می‌شدند به پایان رسیده است. امروزه کارفرماها باید بتوانند در طول فرایند مصاحبه، تاحدامکان خود را به کارجو نزدیک کرده و مزیت رقابتی سازمان خود را به او معرفی کنند.

فرهنگ سازمانی واقعی یا فوتبال دستی؟

آنچه که این روزها شاهد آن هستیم این است که رقابت تنگاتنگی میان سازمان‌های مختلف برای ایجاد محیط فیزیکی جذاب، ولکام پکیج‌های رنگارنگ، میز پینگ‌پنگ، فوتبال دستی، پلی‌استیشن و… وجود دارد. اما واقعیت این است که در جهان پس از کرونا، این موارد اهمیت خود را برای کارجوها ازدست‌داده‌اند. کارجوها امروز بیش از هر چیز نیاز به حضور در یک فرهنگ سازمانی قوی و حقیقی و دریافت ارزش بلندمدت و پایدار از طرف سازمان دارند.

حرفه‌ای‌ها تغییر می‌کنند

یکی از اثرات مهم قرنطینه‌های طولانی خانگی، این بوده است که افراد متخصص فرصت بیشتری برای فکرکردن درباره فعالیت‌های کاری خود، اثر آن و ارزشی که برای اجتماع به همراه دارد، داشته‌اند. تغییرات زیادی در ذهنیت افراد در حال شکل‌گیری است. پیش‌بینی می‌شود در آینده نزدیک، افراد زیادی در فعالیت‌های خود بازنگری کرده و سازمان‌ها با خیل عظیمی از افرادی مواجه شوند که می‌خواهند در زندگی و شغل خود تغییر ایجاد کنند.

برند کارفرمایی، کلید جذب و استخدام موفق

در عصر حاضر کارجویان بیش‌ازپیش نسبت به شرایط مطلوب کاری آگاهی دارند. نحوه برخورد سازمان‌ها با تغییرات جدید جوامع و چالش‌های بحرانی به وجود آمده، می‌تواند تفاوت زیادی در میزان موفقیت فرایندهای منابع انسانی ایجاد کند. کارکنان هیچ‌وقت نحوه برخورد سازمان را با شرایط سخت پاندمی فراموش نخواهند کرد؛ بنابراین آنچه سازمان امروز انجام می‌دهد، بخشی از شهرت آن را ساخته و تا مدت‌ها فراموش نخواهد شد.

افزایش تقاضا برای تعادل کار و زندگی

قرنطینه باعث شد میلیون‌ها نفر در سراسر جهان مجبور به تجربه دورکاری شوند. بسیاری از افراد از انعطافی که دورکاری در اختیار آن‌ها قرار داده و منجر به تعادل بیشتر کار و زندگی‌شان شده، استقبال کرده‌اند. بر اساس پژوهشی که توسط مدرسه کسب‌وکار هاروارد انجام شده است، ۸۱ درصد از کارمندان ترجیح می‌دهند فعالیت‌های شغلی خود را به‌صورت ترکیب دورکاری و حضوری یا کاملاً دورکاری ادامه دهند. روشن است که در چنین شرایطی کارفرماهایی که قادر باشند چنین انعطافی را در فرهنگ کاری خود ایجاد کنند، شانس بالایی برای استخدام افراد خواهند داشت.

افزایش تقاضا برای برنامه‌های حمایت از فرزندان

والدینی که فرزندان کوچک دارند در این دوران بیشتر آسیب دیده اند. عده زیادی از افراد شاغل برای انجام‌دادن فعالیت‌های کاری خود وابسته به خدمات مراقبت از کودکان هستند؛ بنابراین ارائه برنامه‌های حمایت از فرزندان می‌تواند نقش پررنگی را در کاهش استعفای پرسنل داشته باشد.

کمبود منابع انسانی

با افزایش نرخ بیکاری و کمبود نیروی انسانی متخصص، دنیای جذب و استخدام با بحران جدی، کاهش چشمگیر تعداد استخدام نیرو و دشواری جایگزین کردن نیروهای خارج‌شده از سازمان روبرو شده است. باوجوداینکه این کمبودها موقتی خواهند بود، اما کسب‌وکارهایی که می‌خواهند سریع‌تر نیرو جذب کنند با مشکل جدی روبرو خواهند شد.

افزایش کاربرد ابزارهای خودکارسازی

تکنولوژی نقش مهمی را در کمک به بخش منابع انسانی در دوران کرونا ایفا کرده است. امروز شاهد هستیم که استفاده از ابزارهای خودکارسازی فرایندهای جذب و استخدام سبب بازطراحی این فرایندها شده‌اند. به‌خصوص در زمینه مصاحبه‌های استخدامی و ارزیابی کارجویان، ابزارهای مختلفی به کمک کارفرماها آمده‌اند. ایجاد زیرساخت لازم برای استفاده از این ابزارها منجر به سرعت، کارایی و کیفیت بالاتری در امر استخدام شده است.

جمع‌بندی: نقش کلیدی منابع انسانی در پاسخ به تغییرات

افرادی که در حوزه منابع انسانی فعالیت می‌کنند نقش مهمی را در آگاهی از تغییرات به وجود آمده در فضای HR و روندهای جدید بازار کار ایفا می‌کنند. کارفرماهایی که درباره شرایط فعلی بازار کار و صنعت خود اطلاعات دقیق و به‌روزی داشته باشند، می‌توانند در جذب و استخدام موفق‌تر عمل کرده و در نتیجه، کارجویان مستعدتری را جذب کنند. درک الگوهای جدید جذب و استخدام در بازار کار پس از کرونا، می‌تواند به کارفرماها کمک کند تا استراتژی‌های جذب استعدادهای خود را بهتر طراحی کنند.