پل کروگمن: چطور کریپتو به بحران مالی جدید تبدیل میشود؟
پل کروگمن استاد برجسته مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه نیویورک و برنده جایزه نوبل اقتصاد سال ۲۰۰۸، بر مسائلی چون تجارت بینالملل و جغرافیای اقتصادی متمرکز است. کروگمن سابقه نویسندگی و ویراستاری ۲۷ کتاب و بیش از ۲۰۰ مقاله در مجلات حرفهای را در کارنامه دارد و بیشتر شهرت او متکی به کار پژوهش در تجارت بینالمللی و امور مالی است. او یکی از بنیانگذاران «نظریه تجارت جدید» است که به بازنگری اساسی در نظریه تجارت بینالملل پرداخته. برای قدردانی از خدمات کروگمن، در سال ۱۹۹۱ انجمن اقتصادی آمریکا مدال جان بیتس کلارک خود را به او اعطا کرد. تحقیقات آکادمیک فعلی این اقتصاددان روی بحرانهای اقتصادی و ارزی متمرکز است. برخی از مقالات او در مورد مسائل اقتصادی، در مجلات Foreign Affairs، Harvard Business Review، Scientific American و مجلات دیگر منتشر شده است. پل کروگمن که از مقالهنویسهای اصلی مجله نیویورک تایمز است، این بار در این نشریه آمریکایی نگاهی به بحران مالی دنیای ارز دیجیتال کریپتو انداخته است. کروگمن در پی پاسخگویی به این سوال است که آیا امروزه ما با بحران شدید مالی همچون آنچه در سال ۲۰۰۰ رخ داد، روبهرو هستیم؟
به گفته پل کروگمن، امروزه کریپتو تبدیل به یک طبقه دارایی بسیار بزرگ شده و سود سرمایه زیادی را برای بسیاری از خریدارانش به همراه داشته است؛ به طوری که تا پاییز گذشته، مجموع ارزش بازار ارزهای دیجیتال به ۳ تریلیون دلار رسیده بود. با این حال، از آن زمان، قیمتها سقوط کردند و حدود ۱.۳ تریلیون دلار از ارزش این بازار از بین رفت. اگر اکنون نگاهی به ارزش ارزهای دیجیتال بیاندازید، خواهید دید که قیمت بیتکوین حدود نیمی از ارزش خود در ماه نوامبر را از دست داده است. بنابراین سوالی که پیش میآید این است که چه کسی از این سقوط آسیب دیده و راهحل آن چیست؟
پل کروگمن میگوید: «من شباهتهای آزاردهندهای را با بحران مالی در دهه نخست ۲۰۰۰ میبینم. اگرچه کریپتو، سیستم مالی را تهدید نمیکند و اعداد برای انجام این کار به اندازه کافی بزرگ نیستند، اما شواهد زیادی وجود دارد که نشان میدهد خطرات بازار کریپتو بهطور نامتعارفی متوجه افرادی میشوند که نمیدانند وارد چه دنیایی شدهاند و در موقعیت ضعیفی برای مقابله با جنبههای منفی قرار دارند».
اما این رمز ارز در مورد چیست؟ روشهای زیادی برای پرداخت دیجیتال وجود دارد، از Apple Pay و Google Pay گرفته تاVenmo. با این حال، طرحهای اصلی پرداخت به واسطه طرف سوم – به طور معمول بانک شما – برای تأیید کاربر بر احراز هویت متکی هستند. اما ارزهای دیجیتال با استفاده از کدگذاری پیچیده این نیاز به واسطهگری را رفع میکنند. دستهای از افراد بدبین مدام از خودشان میپرسند که چرا این کدگذاری انجام میشود و استدلال میکنند که رمز ارز در نهایت راهی توخالی و گرانقیمت برای انجام کارهایی است که میتوانستیم به روشهای دیگر انجام دهیم، به همین دلیل است که رمزارزها هنوز پس از گذشت ۱۳ سال از معرفی بیتکوین، کاربردهای قانونی کمی دارند.
به نظر میرسد تحولات اخیر در السالوادور – که بیتکوین را به عنوان ارز قانونی تصویب کرده است- به افزایش شک و تردیدها دامن زده. کاربرانی که تلاش میکنند از این ارز استفاده کنند، با هزینههای هنگفتی مواجه میشوند. با این حال، کریپتو به طور موثری به بازار عرضه و تبدیل به یک طبقه دارایی بزرگ شده است؛ حتی اگر کسی نتواند به طور کامل سازوکار قانونی آن را تشریح کند. گرچه اکنون بازار کریپتو از کار افتاده است، اما امکان بهبود یافتگی دارد و شاید بتواند همچون گذشته دوباره صعود کند. اما در حال حاضر، قیمتها دچار افت زیادی شدهاند. به نظر شما بازندهها چه کسانی هستند؟ همانطور که پل کروگمن گفت، بازخوردهای نگرانکنندهای از بحران مالی سالهای پیش وجود دارد، با این حال بعید است که کریپتو باعث یک بحران کلی در اقتصاد بشود. این دنیا جای بزرگی است و حتی ۱.۳ تریلیون دلار زیان – که تنها حدود ۶ درصد از تولید ناخالص داخلی ایالات متحده است- کوچکتر از تأثیرات کاهش قیمت مسکن در زمان ترکیدن حباب مسکن است. از طرفی فعالیتهایی مانند استخراج بیتکوین، در حالی که از نظر زیستمحیطی مخرب هستند، در مقایسه با خانهسازی که سقوط آن نقش بزرگی در ایجاد رکود بزرگ داشت، از نظر اقتصادی کم اهمیتتر هستند.
شواهد زیادی وجود دارد که نشان میدهد خطرات بازار کریپتو بهطور نامتعارفی متوجه افرادی میشوند که نمیدانند وارد چه دنیایی شدهاند و در موقعیت ضعیفی برای مقابله با جنبههای منفی قرار دارند. پل کروگمن
در این میان افراد آسیبدیده چه کسانی هستند؟ به نظر میرسد سرمایهگذاران در کریپتو با سرمایهگذاران در سایر داراییهای پرخطر، مانند سهام، که به طور ناعادلانهای از سفیدپوستان مرفه و تحصیلکرده دانشگاهی تشکیل شدهاند، متفاوت هستند. طبق نظرسنجی سازمان تحقیقاتی NORC، حدود ۴۴ درصد از سرمایهگذاران رمز ارزها، رنگینپوست هستند و ۵۵ درصد مدرک دانشگاهی ندارند. این شواهد نشان میدهد که سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال به طور قابلتوجهی در میان گروههای اقلیت و طبقه کارگر محبوب شده است. NORC میگوید: «این فرصتی عالی است که رمز ارزها امکان سرمایهگذاری را برای سرمایهگذاران متنوعتر فراهم میکنند». اما پل کروگمن اشاره میکند: «من روزهایی را به یاد میآورم که برای اعطای وامهای درجه دو مسکن جشن گرفته میشد؛ زمانی که از این تسهیلات به عنوان راهی برای دسترسی به مزایای مالکیت خانه برای گروههایی استقبال میشد که از قبل حذف شده بودند».
با این حال، مشخص شد که بسیاری از وام گیرندگان نمیدانستند که پا به چه عرصهای میگذاشتند. «ند گراملیچ»، یکی از مقامات بانک مرکزی آمریکا که بارها به شکلی وسواسگونه درباره خطرات مالی هشدار داده بود، گفت: «چرا پرمخاطرهترین وامها به کمسوادترین وامگیرندگان تعلق میگیرند؟» و خودش جواب داد: «با ترکیدن حباب اقتصاد، مالکیت خانه به شدت کاهش یافته و رمز ارزهای پایه، با نوسانات قیمت شدیدشان و با وجود آنکه ارتباطی با داراییهای اساسی ندارند؛ همچنان در رده داراییهای پرمخاطره طبقهبندی میشوند».
شاید آن دسته از ما که هنوز درست نمیدانیم ارزهای دیجیتال به جز پولشویی و فرار مالیاتی، برای چه کاربردهایی مفید هستند، تصویرهای ذهنی دیگری از رمز ارزها داشته باشیم. شاید افزایش ارزش بیتکوین و رقبای آن (حتی اگر فایدهای نداشته باشد) چیزی بیش از یک حباب باشد که در آن مردم یک دارایی را تنها به این دلیل میخرند که در گذشته افرادی دیگر از آن دارایی پول بدست آوردهاند. این موضوع سند خوبی برای سرمایهگذاران است تا به استناد آن در برابر افراد بدبین قرار بگیرند.
اما این سرمایهگذاران باید افرادی باشند که هم به خوبی قضاوت میکنند و هم از نظر مالی به اندازه کافی امنیت دارند تا اگر روزگاری مشخص شود که مخالفان آنها درست میگویند، توانایی تحمل زیان آن را داشته باشند. اما متأسفانه، این چیزی نیست که اتفاق میافتد و اگر از من بپرسید که قانونگذاران همان اشتباهی را تکرار میکنند که درباره وام مسکن کرده بودند؛ میگویم آنها نمیتوانند از عامه مردم در برابر داراییهایی محافظت کنند که هیچکس درک درستی از آنها ندارد و بسیاری از خانوارهای آسیبپذیر ممکن است در آیندهای نزدیک بهای آن را بپردازند.