اسکای‌روم استارت‌آپی در صنعت ارتباطات تصویری آنلاین است. ارتباطات تصویری آنلاین در اسکای‌روم بر مبنای فن‌آوری WebRTC انجام می‌شود و امکان برقراری ارتباط بر بستر اسکای‌روم صرفا با استفاده از یک مرورگر و بدون نصب اپلیکیشن امکان‌پذیر است. محسن خواهانی، هم‌بنیان‌گذار اسکای‌روم، در این گفت‌وگو در مورد تکنولوژی به‌کارگرفته‌شده در اسکای‌روم و مزایایی که دارد، صحبت کرده است.
در ابتدا در مورد تکنولوژی به‌کار رفته در اسکای‌روم و دلیل استفاده از آن توضیح بدهید.
WebRTC یا Web Real-Time Communication مجموعه‌ای از پروتکل‌ها جهت تبادل صدا و تصویر به صورت بلادرنگ (Real-Time) است. پیاده‌سازی‌های مختلفی برای WebRTC وجود دارد که معروف‌ترین آنها با نام libwebrtc به صورت آزاد و متن‌باز منتشر شده و در پلتفرم‌ها و سیستم‌های مختلف از جمله مرورگرها مورد استفاده قرار گرفته است.
یکی از سرویس‌هایی که امروزه جذابیت و کاربرد زیادی پیدا کرده است، سرویس ارتباط ویدیویی (Video Communication) است. در گذشته راه‌اندازی چنین سرویسی پیچیدگی‌های زیادی داشت و نیاز بود برای سیستم‌عامل‌های مختلف نرم‌افزارهای جداگانه توسعه داده شود. اما با بهره‌گیری از WebRTC، بخش زیادی از کار توسط مرورگر انجام می‌شود و از آنجا که مرورگرها برای هر سیستم عامل نسخه اختصاصی دارند، نرم‌افزار تولید شده Cross-Platform خواهد بود.
اسکای‌روم چه زمانی استفاده از این تکنولوژی را آغاز کرد؟
ما به مدت دو سال بر روی راهکار دیگری سرمایه‌گذاری کرده بودیم که مشکلات زیادی به همراه داشت. در آن زمان اسکای‌روم تنها بر روی سیستم‌عامل ویندوز قابل اجرا بود و عدم پشتیبانی از سایر پلتفرم‌ها خصوصا موبایل، یک کمبود جدی محسوب می‌شد. از این رو تحقیقاتی را در این زمینه آغاز کردیم تا در نهایت WebRTC به عنوان بهترین راهکار انتخاب شد و این نقطه عطفی در ادامه مسیر توسعه اسکای‌روم بود. ما موفق شدیم در سال ۹۵ اولین نسخه تحت وب اسکای‌روم بر پایه WebRTC را منتشر کنیم. اگرچه این فن‌آوری در آن زمان مراحل پیش‌نویس را سپری می‌کرد و کمبودهای زیادی داشت و فقط بر روی مرورگرهای کروم و فایرفاکس پشتیبانی می‌شد ولی امروزه WebRTC به یکی از استانداردهای وب تبدیل شده و تقریبا تمامی مرورگرهای پیشرفته به خوبی از این فن‌آوری پشتیبانی می‌کنند.
این سرویس چه تفاوتی با سایر سرویس‌های استریمینگ ویدئو دارد؟
وجه تمایز سرویس ارایه شده در اسکای‌روم یا پلتفرم‌های مشابه در مقایسه با سایر سرویس‌های ویدئو استریمینگ، بلادرنگ (Real-Time) بودن آن است. در سرویس‌های لایو استریمینگ همچون یوتیوب یا آپارات، با توجه به فن‌آوری استفاده شده، تصویر نهایی با تاخیر زیاد (از ۱۵ ثانیه تا ۱ دقیقه) به دست کاربر می‌رسد در نتیجه این سرویس‌ها بیشتر برای پخش زنده کاربرد دارند که محتوا به صورت یک طرفه ارسال می‌شود. ولی در سرویس‌های بلادرنگ این تاخیر کسری از ثانیه (غالبا ۳۰۰ میلی ثانیه) است که برای برقراری جلسات تعاملی دو طرفه بسیار مناسب است. این موضوع باعث شده است اجرای چنین سرویسی بسیار پیچیده و و تامین پایداری و کیفیت آن دشوار باشد.
اسکای‌روم چه مزایایی برای کاربران ایجاد کرده است؟
کاربر می‌تواند در کمترین زمان و تنها با استفاده از یک مرورگر در یک جلسه آنلاین شرکت کند بدون اینکه نیاز باشد نرم‌افزارهای مختلفی را بر روی کامپیوتر یا موبایل خود نصب کند.
مزیت دیگر اسکای‌روم بومی بودن آن است به این معنی که طراحی تمامی بخش‌های آن از معماری گرفته تا رابط کاربری، رابط برنامه‌نویسی (API)، پنل مدیریتی و قابلیت‌های مختلف توسط خودمان طراحی و پیاده‌سازی شده است و به این ترتیب همواره امکان توسعه و بهبود آن را خواهیم داشت.
رابط کاربری ساده، پشتیبانی از محتوای فارسی و امکان شخصی‌سازی (برندینگ) از دیگر مزایای اسکای‌روم نسبت به سرویس‌های مشابه به‌شمار می‌روند.
در مسیر کار با چه چالش‌هایی مواجه بوده‌اید؟
بزرگ‌ترین چالش ما کرونا بود که باعث رشد ناگهانی مشتریان شد. هیچ‌گاه پیش‌بینی چنین رشدی را در کوتاه‌مدت نکرده بودیم. نه پلتفرم، نه زیرساخت سروری و نه تیم‌ها هیچ کدام آمادگی ارائه سرویس در چنین سطح گسترده‌ای را نداشتند و متاسفانه سرویس‌دهی در روزهای نخست فراگیری با اختلالات جدی روبه‌رو شد. ما ناچار بودیم همزمان با رفع مشکلات و گلوگاه‌ها، موارد توسعه‌ای را نیز پیش ببریم و این در حالی بود که به شدت با کمبود نیروی متخصص روبه‌رو بودیم. روزهای بسیار سخت و طاقت‌فرسایی بود ولی خوشبختانه با تلاش شبانه‌روزی توانستیم به مرور مشکلات را برطرف و سرویس را به پایداری لازم برسانیم.
یکی دیگر از چالش‌های ما کیفیت اینترنت کاربران است؛ برای بسیاری از فعالیت‌های روزانه همچون گشت‌وگذار در اینترنت، استفاده از پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی و حتی تماشای یک فیلم به صورت آنلاین و زنده، داشتن یک اتصال اینترنت با سرعت مطلوب کافی است.
اما وقتی بحث شرکت در یک جلسه آنلاین یا وبینار باشد، پارامتر مهم‌تری مطرح می‌شود و آن پایداری اینترنت است. به زبان ساده پایداری به این معناست که اتصال شما دچار قطعی‌های لحظه‌ای نشود و همواره از زمان پاسخگویی (ping time) مناسبی برخوردار باشد. با توجه به وجود مشکلات جدی در اینترنت ارایه شده از سوی سرویس‌دهندگان اینترنتی خصوصا ISPها و خطوط ADSL، همواره این چالش برای آن دسته از کاربرانی که تجربه شرکت در یک رویداد آنلاین تعاملی را نداشته‌اند، وجود دارد.
با شیوع کرونا، اسکای‌روم با حجم وسیعی از کاربران مواجه شد؛ چه تجربه‌ای از مدیریت ترافیک برای پایداری سیستم‌ها در این دوران دارید؟
تأمین پهنای باند مورد نیاز سرورها بر عهده دیتاسنتر است و هرگونه کاستی در این خصوص تأثیر مستقیم بر روی کیفیت رویدادها و تجربه کاربران دارد. متأسفانه در ماه‌های نخست فراگیری کرونا، پهنای باند اینترنت کشور پاسخگوی حجم نیاز ایجاد شده نبود و اسکای‌روم نیز از این موضوع متأثر شد. خوشبختانه در حال حاضر با پیش‌بینی‌های انجام شده و توافقات صورت گرفته با مرکز داده، ظرفیت پهنای باند موجود بر روی سرورها بیش از نیاز فعلی است و بنا به ضرورت قابل افزایش خواهد بود.
استفاده از یک سرویس جدید و یک تکنولوژی نو که در سطح جهان هم همچنان یک راهکار جدید محسوب می‌شود، چقدر زمینه فعالیت‌های شما را گسترده‌تر خواهد کرد و چه فوایدی برای اسکای‌روم دارد؟
صنعت استریمینگ هم به لحاظ فن‌آوری بسیار رو به رشد است و هم از نظر بازار از پتانسیل بالایی برخوردار است. کاربردهای این فن‌آوری در حوزه‌های گوناگون همچون آموزش، سلامت، بازی‌های کامپیوتری و شبکه‌های اجتماعی آن را به یکی از موضوعات جذاب دنیای فن‌آوری تبدیل کرده که بازیگران آن نیز رو به افزایش هستند. ما در اسکای‌روم با استفاده از دانش متخصصان ایرانی و تجربه گران‌بهایی که طی سال‌های اخیر به دست آورده‌ایم، بر این باوریم که می‌توانیم در عرصه بین‌الملل نیز به ارائه خدمات و رقابت با فعالان این حوزه بپردازیم.
ناگفته نماند در حال حاضر اسکای‌روم امکان میزبانی رویدادهایی با ظرفیت ۳۰۰۰ کاربر همزمان را دارد و این دستاورد حتی در مقایسه با سرویس‌دهندگان خارجی ستودنی است.
اشاره کردید که در حال حاضر اسکای‌روم ظرفیت میزبانی از رویدادهای با ۳ هزار کاربر و شرکت‌کننده را دارد؛ این ظرفیت را تا چه اندازه می‌توانید افزایش بدهید؟ آیا قرار است شاهد برگزاری رویدادهایی با ظرفیت بیشتر هم در اسکای‌روم باشیم؟
در نسخه جدید پلتفرم، که در آینده نزدیک رونمایی خواهد شد، معماری را به گونه‌ای طراحی کرده‌ایم که محدودیتی به لحاظ تعداد کاربر همزمان چه در سطح سرویس و چه در یک رویداد وجود نخواهد داشت. پیش‌بینی ما این است که تا پایان امسال این امکان فراهم شود.
