جنگ فروش آنلاین بلیت

علی‌بابا، شرکت فروش آنلاین بلیت قطار و هواپیما، برای افزایش فروش خود اخیراً تصمیم گرفته در ازای خرید هر بلیت غیرچارتری به مشتریانش تخفیف دهد. تصمیمی که با واکنش اعتراضی انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی مواجه و خبرساز شد.

اختلاف بین واحد‌های سنتی و یک یا چند  استارت‌آپ‌ اتفاق جدیدی نیست. فرقی نمی‌کند کدام حوزه باشد، این اختلاف با بزرگ شدن استارت‌آپ‎ها آغاز می‌شود و هیچ وقت برنده یا بازنده این بازی مشخص نیست. طرفین یکدیگر را مقصر می‌دانند ولی در عین حال به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

جدال بین شرکت اینترنتی علی بابا و انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی را می‌توان در زمره  این دست اختلافات دانست که طرفین همچنان یکدیگر را محکوم می‌کنند،اما یک تفاوتی که در اینجا وجود دارد این است که رقبای سنتی یک استارت‌آپ را به این متهم می‌کنند که چرا کمیسیون کمتر دریافت می‌کند و این کار باعث حذف رقبای سنتی و انحصار در بازار بلیت شود.

. به همین دلیل آی‌تی ایران به سراغ رئیس این انجمن و مدیرعامل علی بابا رفته تا این بحث را از نزدیک از زبان آن‌ها بشنود.

نبود قانون فصل مشترک اعتراض و انتقاد طرفین است. رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی به آی تی  ایران می‌گوید، نبود قانون در قیمتگذاری باعث شده این شرکت از این شرایط سوءاستفاده کند و چنین تصمیمی بگیرد. در سمت مقابل اما از نظر شرکت علی‌بابا نبود قانون باعث رفتار سلیقه‌ای درباره شرکت‎های اینترنتی می‌شود.

به تعبیر رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی، این تخفیف‌ها در نهایت منجر به بد عادت شدن مردم می‌شود.

به هر حال به نظر می‌رسد، سهم شرکت‌های اینترنتی مانند علی بابا در بازار رو به توسعه است و ساختار استارت‌آپی این شرکت‎ها به آنها اجازه خواهد داد از مزایای رقابتی مانند کاهش کمیسیون برای ایجاد نفوذ بیشتر در بازار بهره‌مند شوند. اما نکته این است آیا این کار باعث حذف رقبا خواهد شد؟ آیا با حذف رقبا علی‌بابا همچنان به کمیسیون کم بسنده خواهد کرد؟

تخفیف تخلف است؟

از نظر حرمت‌الله رفیعی، رئیس این انجمن، استراتژی تخفیف علی‌بابا تخلف است. وی در این خصوص به آی تی ایران گفت: ادعای علی بابا مبنی بر اینکه این پول از محل سود بوده درست نیست و این تخفیف از کارمزد پرداخت می شود و تخلف محسوب می‌شود. زیرا زمانی‌که علی بابا بلیتی با تخفیف و ارزانتر می‌فروشد، سودی دریافت نکرده که بخواهد از محل آن تخفیفی هم بدهد.

به گفته وی، از آنجاییکه این شرکت سرویسی مانند صدور بلیت ارائه نمی‌دهد که نمی‌تواند در ازای آن سود دریافت کند. از طرفی، شرکتی با این همه هزینه مانند تبلیغات و مالیات، از کجا درآمد کسب می کند که به این شکل از سودش صرفه نظر می کند.

نیما قاضی، مدیرعامل علی بابا، در مقابل این اظهارات رفیعی به آی تی ایران گفت: شرکت ما در ازای فروش آنلاین بلیت پرواز غیرچارتری کمیسیون بین 3 تا 9 درصد دارد که بخشی از آن را تخفیف می‌دهد. البته خیلی از این ایرلاین ها علاوه بر این کمیسیون، برای بالا بردن انگیزه فروشنده برای افزایش فروش مبلغ بیشتری به عنوان پاداش و جوایزی هم در نظر می‌گیرند.

قاضی افزود: حدود 40 تا 50درصد بازار بلیتهای چارتری هستند که کمیسیون فروش آن پروازها حدود یک تا دو درصد است. با این حال، علی بابا به خاطر فروش عمده، روزانه بالغ بر 2.25 میلیارد تومان درآمد دارد و می‌تواند چنین استراتژی‌ای را اجرا کند. به هر حال، شرکت‌های اینترنتی ساختار آنلاین دارند و هزینه اداره آن در ازای کسب‌وکارهای سنتی کمتر است.

فقدان قانون فروش آنلاین بلیت

به تعبیر رفیعی، این استراتژی علی‌بابا یک ترفند برای جذب مشتری در ایامی است که تقاضا برای سفرهای هوایی کم بوده چرا که در روزهای ویژه یا تعطیلات، قیمت بلیت هواپیما در این سایت چند برابر می‌شود. این بی‌برنامگی ناشی از فقدان قانون کارساز قیمت‌گذاری در ایرلاین‌ها بوده که به این شرکت چنین فرصتی را می‌دهد. در واقع، همه اینها به ضرر منافع مردم است. این مشکل صرفاً از جانب شرکت علی بابا بوده و فروش آنلاین بلیت توسط این شرکت بوده و با بقیه سایت‌ها مشکلی نداریم.

در مقابل این اظهارات نیز مدیرعامل علی بابا می‌گوید: شرکت ما ابزاری برای تعیین قیمت ندارد و صرفاً در ازای فروش آنلاین بلیت، کمیسیون آن را متناسب با قیمت دریافت می‌کند. در زمان افزایش قیمت، سازمان هواپیمایی کشوری به ما اعلام می کند که از یک سقف قیمتی به بعد قیمت را اعلام نکنید. در نهایت ما با اعمال فیلتر صرفاً تا سقف قیمت را یا نمایش می دهیم.

علی بابا : قانونی وجود ندارد که نشان دهد این تخفیف تخلف است.

به گفته وی، قانونی وجود ندارد که نشان دهد این تخفیف تخلف است. حتی ما قانون روشنی درباره فروش زیر قیمت خرید وجود ندارد. تنها جا شورای رقابت است و جرایم و قانون جدی وجود ندارد.

انحصار یا تغییر ذائقه مردم

از نظر رفیعی، تخفیف‌های فصلی به شکلی بد عادت کردن مردم است و اینکه آنها تصور می‎کنند تخفیف باید همیشه باشد. گذشته از آن، تخفیف ارائه شده از سوی علی‌ بابا به قیمت از بین رفتن آژانس‌ها به ویژه در شهرهای کوچک می‌شود. آن هم در شرایط اقتصاد فعلی که مردم به معضل بیکاری مواجه هستند. تبعات این استراتژی پس از گذشت مدتی نمایان خواهد شد، شاید زمانی که نتوان دیگر کاری انجام داد. در نهایت، منجر به انحصارطلبی این شرکت در بازار خرید بلیت هواپیما خواهد شد.

اتحادیه آژانس‌ها : تخفف‌های فصلی به این شکل مردم را بدعادت می‌کند

اما از نظر نیما قاضی، اگرچه علی بابا سهم بزرگی در بازار فروش آنلاین بلیت دارد با این حال، رقبای پرقدرتی وجود دارند که از انواع استراتژی های فروش برای بالا بردن سهم خود از بازار استفاده می کنند. برای نمونه، در حال حاضر اسنپ تریپ برای جذب مشتری بخشی از هزینه رزرو هتل را خودش پرداخت می کند و آن را کمتر از قیمت خرید ن را به مشتری می‌فروشد. چرا کسی نسبت به آن واکنشی نشان نمی‌دهد. از طرفی قیمتهای تعیین شده از سوی علی بابا براساس رقابت بوده و زیر قیمت نیست.

وی در ادامه افزود: چون فرایند فروش آنلاین بلیت شفاف و راحت تر است، مردم این روش را انتخاب می کنند. شرکت های فروشنده معتبر بوده و خدمات پس از فروش بهتری دارند. به این دلیل مردم از فروش آنلاین بلیت استقبال می‌کنند. بازاری که آژانسها از دست می دهند به خاطر تغییر رفتار مردم است نه صرفا تخفیفات شرکتهای رزرو آنلاین. در نهایت اینکه آژانسها روز به روز کوچک می شوند.