نام نویسنده: ندا لهردی
10 سال پیش یعنی در سال 2010، کشورهای مختلف در اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی (WSIS) به دیدگاه مشترکی رسیدند که بر مبنای آن 10 هدف برای توسعه جامعه اطلاعاتی با محور مردم، ارتباطات ICT و افزایش سطح دسترسی در نظر گرفته شد. در نهایت زمان تخمین زده شده برای رسیدن به این اهداف سال 2015 تعیین شد. با این اوصاف در ماه دسامبر سال جاری میلادی مجمع عمومی سازمان ملل متحد مرور 10 ساله نتایج به دست آمده از اجرای اهداف تعیین شده در اجلاس جامعه اطلاعاتی را کامل کرد. این کار با استفاده از اطلاعات و آمارهای ارائه شده توسط اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) و آژانس‌های سازمان ملل متحد انجام شد.
در واقع اتحادیه جهانی مخابرات از سال 2007 اقدام به انتشار گزارش‌های سالانه برای بررسی جامعه اطلاعاتی، کرده است. با این اوصاف گزارش جدید این اتحادیه مربوط به وضعیت جامعه اطلاعاتی در سال 2015 به تازگی منتشر شده که بیشتر در مباحث توسعه ICT و میزان دسترسی و هزینه‌های مربوط به آن متمرکز شده است. در این میان شاخص توسعه ICT یا IDI مهم‌ترین شاخص و عامل برای نشان دادن روند رشد کشورهای مختلف جهان در این زمینه است. شاخص توسعه ICT در واقع اطلاعات مربوط به میزان دسترسی به ICT، استفاده از آن و مهارت‌های مرتبط با آن را در یک ارزیابی کلی از اکوسیستم ICT هر کشور ترکیب کرده و نشان می‌دهد.
به طور کلی بررسی‌ها نشان می‌دهد که در طول 10 سال گذشته رشد ICT در کشورهای جهان روندی صعودی و نسبتا سریع داشته است؛ به خصوص افزایش میزان استفاده از گوشی‌های موبایل و اینترنت در طول پنج سال گذشته نقش مهمی در ارتقای سطح دسترسی افراد و استفاده آنها از شبکه‌های اینترنت پرسرعت و خدمات آنها داشته‌اند. تغییرات جهانی در وضعیت پوشش شبکه‌های موبایل، تعداد کاربران موبایل، تعداد کاربران اینترنت موبایل، تعداد کاربران اینترنت و میزان دسترسی خانوارها به آن، عوامل مهمی هستند که رشد آنها می‌تواند نشان از روند رشد سریع ICT در جهان داشته باشد.آمارهای جدید در این زمینه نشان می‌دهند که رشد تعداد کاربران موبایل و اینترنت موبایل در پنج سال گذشته سریع بوده و این اتفاق به دنبال توسعه شبکه‌های موبایل در کشورهای در حال توسعه و تمایل کاربران به استفاده از ابزارهای موبایل به جای سیستم‌های ثابت اتفاق افتاده است. تا جایی که بر اساس این آمار، در حال حاضر بیش از 95 درصد از جمعیت جهان تحت پوشش شبکه‌های سلولار موبایل (تماس تلفنی و پیام متنی) قرار دارند. با این همه اما روند رشد استفاده از اینترنت پرسرعت همراه (موبایل) بسیار سریع‌تر از رشد استفاده از اینترنت پرسرعت ثابت بوده است.
کارشناسان معتقدند تعداد کاربران اینترنت در جهان تقریبا با سرعت رشد تعداد کاربران موبایل افزایش پیدا کرده است. گزارش اتحادیه جهانی مخابرات نشان می‌دهد که بیش از 40 درصد از جمعیت جهان در حال حاضر از اینترنت استفاده می‌کنند. بر این اساس از هر صد نفر در سطح جهان 8/ 96 نفر به موبایل دسترسی دارند. این در حالی است که میزان استفاده از تلفن ثابت رو به کاهش است تا جایی که در حال حاضر از هر صد نفر مردم جهان، 5/ 14 نفر از تلفن ثابت استفاده می‌کنند. از طرفی ضریب نفوذ اینترنت پرسرعت ثابت به 8/ 10 درصد رسیده و در مقابل ضریب نفوذ اینترنت پرسرعت موبایل یا همراه به حدود 2 /47 درصد رسیده است. در واقع به دنبال توسعه زیرساخت‌ها، افزایش کاربران موبایل‌های هوشمند و تبلت‌ها و البته به طور همزمان کاهش قیمت‌های اینترنت موبایل، میزان دسترسی به اینترنت همراه و استفاده از آن به سرعت رو به افزایش گذاشته است.
تعداد کاربران اینترنت جهان هم با روندی ثابت در حال رشد و افزایش است، تا جایی که در حال حاضر ضریب نفوذ اینترنت در جهان به 4/ 43 درصد رسیده است. این در حالی است که ضریب نفوذ اینترنت در میان خانوارها برابر 4/ 46 درصد است. با این اوصاف انتظار می‌رود که شکاف دیجیتال در میان کشورهای توسعه یافته و کشورهای در حال توسعه کمتر و کمتر می‌شود. با این همه اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که همچنان قاره آفریقا بیشترین شکاف دیجیتالی را داشته و در حقیقت کمترین تراکم را برای دسترسی به ICT دارد. در کشورهای در حال توسعه هم همچنان فاصله زیادی میان مناطق شهری و روستایی به اینترنت و موبایل وجود دارد و در این زمینه کمبود امکانات و زیرساخت‌ها احتمالا بزرگ‌ترین عامل و مانع است. از طرف دیگر یکی از نکات جالبی که در این گزارش به آن اشاره شده است شکاف جنسیتی در دسترسی به ICT است که هنوز و همچنان در اغلب کشورهای جهان وجود دارد. در نهایت تلاش‌های زیادی برای کاهش هزینه‌های دسترسی به ICT شده که این موضوع نقش مهمی در افزایش استفاده از مواردی مانند اینترنت و موبایل داشته است. با این حال اما آموزش مهارت‌های ICT در کشورهای در حال توسعه همچنان روند کندی را پشت سر می‌گذارد.
منبع : دنیای اقتصاد
