پرندگان جاسوس در آشیانه سازمان‌های آمریکایی

“ادوارد اسنودن”(Edward Snowden) کارمند اسبق آژانس امنیت ملی آمریکا(NSA) چند روز قبل اسنادی را منتشر کرد که نشان می‌داد سازمان‌های جاسوسی تمرکز زیادی روی بازی محبوب «پرندگان خشمگین» یا همان Angry Birds دارند و سعی می‌کنند به کمک آن و دیگر ابزارهای نصب شده روی گوشی‌های هوشمند، اطلاعات مورد نظر خود را از سراسر جهان در اختیار بگیرند.

این اسناد که نخستین بار توسط روزنامه‌های نیویورک‌تایمز و گاردین به چاپ رسید، اعلام کرد که بازی‌های آنلاین، نقشه‌های الکترونیکی و ابزارهای مخصوص شبکه‌های اجتماعی که در دستگاه‌های موبایلی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اطلاعات مورد نیاز آژانس امنیت ملی آمریکا و ستاد ارتباطات دولت بریتانیا(GCHQ) را از یک میلیارد گوشی در سراسر جهان دریافت می‌کنند و به دست این سازمان‌های جاسوسی می‌رسانند. در این اقدام حجم گسترده‌ای از داده‌های شخصی کاربران ازجمله اطلاعات مربوط به موقعیت جغرافیایی، وابستگی‌های سیاسی و گرایش‌های اجتماعی آن‌ها به دست سازمان‌های جاسوسی می‌رسد.

البته هنوز میزان گستردگی و حجم اطلاعاتی که از این طریق به سرقت رفته مشخص نشده است. اما گزارش‌های رسیده حاکی از آن است که جاسوسان آمریکایی و بریتانیایی به راحتی موفق شدند با دسترسی به ابزارهای محبوبی از جمله بازی Angry Birds یا سرویس Google Maps به اهداف خود دست یابند.

این طرح جاسوسی مشترک بین آمریکا و بریتانیا نخستین بار برای دریافت اطلاعات از سرویس نقشه اینترنتی Google Maps آغاز شد و اسناد فاش شده ثابت کرد که دو مرکز یاد شده از این اطلاعات سوءاستفاده می‌کردند. در بخش دیگر این اسناد مشخص شد که جاسوسان برای دسترسی به اطلاعات مورد نظر خود تلاش چندانی نکردند و در برخی مواقع تنها با محاسبه میزان ترافیک شبکه توانستند به اهداف خود برسند. البته آژانس امنیت ملی آمریکا در مقابل این اخبار ساکت ننشست و پس از انتشار اخباری مبنی بر جاسوسی از بازی Angry Birds با انتشار بیانیه‌ای توضیح داد: «هرگونه اقدام سازمان NSA مبنی بر به‌کارگیری جاسوسان داخلی یا خارجی برای تمرکز بر گوشی‌های هوشمند یا شبکه‌های اجتماعی و استفاده از اطلاعات شخصی کاربران صحت ندارد. ما تنها اطلاعاتی را جمع‌آوری می‌کنیم که به صورت قانونی اجازه دسترسی به آن‌ها را داریم و در این راستا نیروهای اطلاعاتی خارجی ما صرف‌نظر از ابزارهایی که مورد استفاده قرار می‌دهند، تلاش می‌کنند در حیطه قانونی به فعالیت‌های خود ادامه دهند».

با وجود این ادعا باید گفت سازمان‌های جاسوسی علاقه زیادی به جمع‌آوری اطلاعات از دستگاه‌های موبایلی و شبکه‌های اجتماعی دارند و اسناد قابل استناد و متعددی که “ادوارد اسنودن” منتشر کرده گواه آن است که آمریکایی‌ها و بریتانیایی‌ها تاکنون در این زمینه از هیچ فعالیتی صرف‌نظر نکرده‌اند. اما اقدام جدید سازمان‌های جاسوسی بیش از گذشته آن‌ها را به اهدافشان نزدیک کرده است. زیرا تمرکز بر یک بازی محبوب مانند Angry Birds می‌تواند تمام فعالیت روزانه کاربران را زیر نظر بگیرد و به صورت لحظه‌ای اطلاعات را در اختیار جاسوسان بگذارد.

از آنجایی که “پرندگان خشمگین” محبوبیت زیادی در سراسر جهان دارند، سوءاستفاده اطلاعاتی از آن‌ها با عکس‌العمل گسترده کاربران مواجه شد و یک روز پس از انتشار خبر جاسوسی از علاقمندان به این بازی، شرکت Rovio Entertainment به عنوان سازنده Angry Birds اعلام کرد که سایت اینترنتی آن‌ها هک شده است. “سارا برگستروم”(Saara Bergstrom) سخنگوی این شرکت فنلاندی توضیح داد که این اتفاق تنها برای چند دقیقه صورت گرفت و پس از آن شرکت Rovio دوباره مدیریت سایت را در دست گرفت. اما همین چند دقیقه کافی بود تا هکرها اعلام کنند که هیچ گونه علاقه‌ای به فعالیت‌های جاسوسی آمریکایی‌ها ندارند و اجازه نمی‌دهند که اطلاعات خصوصی کاربران در اختیار آن‌ها قرار گیرد.

شرکت Rovio هر گونه ادعا در این زمینه را تکذیب کرد و در بیانیه خود توضیح داد اطلاعات مشترک یا خصوصی کاربران در این مرکز با هیچ سازمان جاسوسی به اشتراک گذاشته نشده است و این شرکت تولیدکننده بازی و ابزارهای سرگرمی تمایلی به انتشار مخفیانه اطلاعات مشتریان خود ندارد. با این وجود “مایکل هِد”(Mikael Hed) مدیرعامل Rovio گفت که اطلاعات شخصی کاربران آن‌ها در اختیار آژانس‌های تبلیغاتی گذاشته می‌شود و همکاری با این مراکز از گذشته هم وجود داشته است.

با این وجود هکرها در همان چند دقیقه‌ای که کنترل سایت اینترنتی شرکت Rovio را در دست گرفتند، در صفحه اول آن نوشتند: «پرندگان جاسوس».

بازی Angry Birds که ماجرای پرتاب پرندگان خشمگین به سمت خوک‌های سبزرنگ است، محبوب‌ترین بازی موبایلی جهان محسوب می‌شود و تاکنون 1.7 میلیارد بار برای پلتفورم‌های موبایلی مختلف بارگذاری شده است. اما باید توجه داشت این بازی ساده و سرگرم کننده چه اطلاعاتی را شامل می‌شود که به جز کاربران خانگی، توجه سازمان‌های جاسوسی را نیز تا این اندازه به خود جلب کرده است؟

“ادوارد اسنودن” در سند 14 صفحه‌ای که به تازگی منتشر کرده است توضیح داد که سازمان‌های جاسوسی به‌جز Angry Birds دیگر ابزارهای موبایلی محبوب از جمله شبکه اجتماعی فیس‌بوک، سرویس اشتراک عکس Flickr و سرویس اشتراک‌گذاری تصویری Flixster را نیز زیر نظر گرفته‌اند. طبق این اسناد، زمانی که یک کاربر وارد بازی Angry Birds می‌شود یا عکس‌های مورد علاقه خود را روی سرویس اینترنتی Flickr به اشتراک می‌گذارد، امکان دسترسی به بخش تنظیمات گوشی او برای جاسوسان فراهم می‌شود. جاسوسان با این کار می‌توانند اطلاعات مربوط به تمام سایت‌های اینترنتی مشاهده شده توسط کاربر را در اختیار بگیرند، لیست بارگذاری‌های صورت گرفته توسط او را به‌دست آورند و متوجه شوند کاربر با چه کسانی در ارتباط است و دوستان او چگونه افرادی هستند. در بخشی از این اسناد محرمانه گفته شده است که ابزارهای موبایلی حتی می‌توانند وابستگی‌های سیاسی و گرایش‌های اجتماعی کاربران را هم مشخص کنند و جزییات مربوط به سلیقه هر فرد را نیز به صورت جداگانه نمایان سازند. این بخش همان اطلاعاتی را شامل می‌شود که آژانس‌های تبلیغاتی حاضرند با پرداخت هزینه‌های فراوان به آن‌ها دسترسی پیدا کنند و از این طریق هدف‌گیری دقیق‌تری برای شکار سوژه‌های مورد نظر خود انجام دهند.

اسنودن که خبرسازترین فرد سال 2013 نیز لقب گرفت، بر این باور است که همه فعالیت‌های جاسوسی با اهداف بد دنبال نمی‌شود. اما آنچه که این روزها در آژانس امنیت ملی آمریکا صورت می‌گیرد و حتی کاربران خانگی در دور‌افتاده‌ترین نقاط جهان را هم زیر ذره‌بین قرار داده است، بیش از آنکه مفید باشد اثرات مخرب برجا می‌گذارد و می‌تواند برای همه مردم مشکل‌آفرین باشد. این خبر چندان برای تولیدکنندگان ابزارهای محبوبی چون بازی Angry Birds خوشایند نبوده و آن‌ها را دچار نگرانی کرده است. زیرا کاربرانی که تا چندی پیش اطلاعی از فعالیت‌های جاسوسی نداشتند و انواع ابزارهای کاربردی و سرگرمی خود را فارغ از مشکلات این‌چنینی مورد استفاده قرار می‌دادند، به این بازی‌ها و نرم‌افزارهای محبوب بدگمان شده‌اند و سعی می‌کنند با کنار گذاشتن آن‌ها از اطلاعات شخصی خود محافظت بیشتری انجام دهند. اگرچه با این کار هم تضمین چندانی وجود ندارد که کاربران از فعالیت‌های جاسوسی در امان باشند؛ زیرا چند روز قبل اعلام شد که سازمان NSA به‌طور میانگین روزانه 2 میلیون پیامک رد و بدل شده را فقط در آمریکا زیر نظر می‌گیرد و این اتفاق را برای دیگر کشورهای جهان هم دنبال می‌کند تا بتواند اطلاعات مورد نظر خود را به‌دست آورد.

اسنودن در اسناد خود اعلام کرده است که آگهی‌های تبلیغاتی منتشر شده در بازی Angry Birds نیز کمک زیادی به جاسوسان آمریکایی کرده‌اند. این آگهی‌های تبلیغاتی کدهای مشخصی در خود جا داده‌اند که متناسب با موقعیت جغرافیایی کاربر، رفتارها، سلایق و عادات آن‌ها عمل می‌کنند و بر اساس نیاز هر کاربر منتشر می‌شوند. اما دسترسی سازمان‌های جاسوسی به این کدها می‌تواند معنی دیگری پیدا کند. جاسوس‌های آمریکایی با دسترسی به این کدها و تحلیل اطلاعات شخصی کاربران به خوبی متوجه می‌شوند که هر کاربر در هر نقطه از جهان چه نگرش‌های سیاسی دارد و چگونه تمایل‌های خود را در این زمینه دنبال می‌کند. با تحلیل این کدها جاسوسان حتی می‌توانند در مورد وضعیت تاهل کاربران، روابط اجتماعی، عضویت در گروه‌های مختلف و … نیز اطلاعات کسب کنند.

بر اساس آمارهای موجود گفته می‌شود که 400 میلیون ابزار موبایلی محبوب مخصوص سیستم‌عامل اندروید تاکنون بیش از 10 میلیون بار روی دستگاه‌های مختلف نصب شده‌اند و بیش از 800 میلیون ابزار برای این سیستم‌عامل وجود دارد که تعداد دفعاتی که روی دستگاه‌های موبایلی نصب شده‌اند از 5 میلیون بار هم فراتر می‌رود. این آمار و ارقام برای سیستم‌عامل iOS اپل هم تقریبا به صورت یکسان محاسبه می‌شود و این طور که در اسناد محرمانه اسنودن گفته شده است، سازمان جاسوسی آمریکا با همکاری بریتانیا روی بیشتر این ابزارها و برنامه‌ها تمرکز دارد و به این نتیجه رسیده است که دستگاه‌های موبایلی مهم‌ترین منبع اطلاعات برای آن‌ها محسوب می‌شود.

انواع اطلاعات مورد توجه سازمان‌های جاسوسی

نام شرکت

نوع اطلاعات

مایکروسافت

آدرس پست الکترونیکی، نام و نام خانوادگی، آدرس منزل و محل کار، شماره تلفن، آدرس سایت‌های اینترنتی، شناسه کاربری و رمز عبور

یاهو

نام، آدرس، تاریخ تولد، کد پستی، شغل، نوع رایانه شخصی، آدرس IP

گوگل

نام، آدرس پست الکترونیکی، شماره تلفن، کلیدواژه‌های جست‌وجو شده، آدرس‌ IP، گفت‌وگوهای اینترنتی

فیس‌بوک

نام، آدرس پست الکترونیکی، تاریخ تولد، جنسیت، عکس‌ها و تصاویر به‌اشتراک گذاشته شده، پیام‌های خصوصی، لیست دوستان، موقعیت جغرافیایی

اسکایپ

نام، شناسه کاربری، رمز عبور، آدرس‌های شخصی، جنسیت، زبان، تماس‌های صوتی، پیام‌های خصوصی

(Angry Bird) Rovio

موقعیت جغرافیایی، آدرس‌های اینترنتی، فعالیت‌های آنلاین، گرایش‌های سیاسی، فعالیت‌های اجتماعی، صفحات اینترنتی مشاهده شده، لیست دوستان

منبع : ايران