نام نویسنده: م.ر.بهنام رئوف
مجمع عالی واردات پس از چند سال از شروع به کارش اکنون در شاخه‌ها و کمیسیون‌های متعددی مشغول به فعالیت است.
در این بین در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز مجمع دارای کارگروه‌ها و کمیسیون‌های متعددی است که به گفته رییس مجمع عملکرد قابل قبولی نیز از خود به جای گذاشته اند. در عین حال، اما در چند ماه گذشته برخی از خبرگزاری‌ها به گفت و گو با افرادی در مجمع پرداخته‌اند که این افراد هیچ سمت رسمی در مجمع نداشته و تنها یک عضو ساده مجمع هستند. برای اطلاع از روند فعالیت‌های کمیسیون‌های آی تی مجمع با محمد حسین برخوردار گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
اجازه دهید در ابتدا در مورد چرایی تشکیل مجمع صحبت کنیم.
مجمع عالی واردات از افراد‌کننده کار و شناسنامه دار در این حوزه تشکیل شده است. این مجمع از طرف امور اصناف وزارت بازرگانی شکل گرفت. عضویت در مجمع شروطی داشت به عنوان مثال، کسانی که تمایل به عضویت در مجمع داشتند باید حداقل سه سال واردات مستقیم به نام خود داشته باشند و نه با کارت بازرگانی دیگران. در نتیجه این مجمع شکل گرفت که از کارگروه‌ها و کمیسیون‌های مختلفی هم تشکیل شد. تا پیش از این به قدری در مورد واردات بد صحبت شده بود که کسی جرات نداشت بگوید من واردکننده هستم، اما اکنون این افراد با افتخار فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند، چرا که آنها سربازان پیشتاز کشور هستند برای واردات کالاهای مورد لزوم کشور چه در بخش مواد اولیه کارخانه‌ها و چه در بخش کالاهایی که در ایران تولید نمی‌شوند یا ارزش افزوده‌ای برای تولید ندارند.
روند عضویت افراد در کمیسیون‌ها به خصوص کمیسیون‌های تخصصی همچون آی تی چگونه است؟
در کمیسیون‌های مربوطه قبل از اینکه کسی عضو شود رزومه افراد بررسی می‌شود که آیا مطابق با شیوه نامه‌ای که مجمع تصویب کرده است فعالیت خود را انجام می‌دهد یا خیر. هم‌اکنون کمیسیون‌های بسیار فعالی داریم که توانستیم موانع و مشکلاتی را که پیش روی واردات بخش‌های مختلف بوده است در دستگاه‌های دولتی مرتفع کنیم. البته در این بخش ما منافع ملی را در نظر داریم نه منافع شخصی یا صنفی. به عنوان مثال، ما در همان بدو کار بارها گوشزد کردیم که با توجه به تحریم‌های ناجوانمردانه‌ای که صورت می‌گیرد بانک مرکزی باید مراقب تنخواه ارزی خود باشد. اما از آن طرف هم گفته می‌شد که ما آنقدر ارز در اختیار داریم که حتی می‌توانیم توسط سوپرمارکت‌ها هم آن را در اختیار مردم قرار دهیم. در مقطعی پیشنهادهای بخش خصوصی لحاظ نشد و نتیجه آن هم شرایطی بود که کشور با آن دست به گریبان شد. ما در مراسم تصمیم‌گیری عضو بودیم و به علت آنکه راهکارهای درست را در اختیار مسوولان قرار دادیم توانستیم جلوی بسیاری از ناهنجاری‌ها را بگیریم.
یکی از کمیسیون‌های بسیار پربار ما کمیسیون آی تی است که افراد خوشنام و با سابقه این حوزه در بخش‌های مختلف در آن عضو هستند و تصمیمات بسیار کارشناسانه‌ای می‌گیرند و انشاءالله در دولت جدید هم بتوانند از نظرات این افراد که هر کدام تجربیات بسیار ارزنده‌ای در بخش‌های خود دارند استفاده کنند.
برخی از دوستان معتقدند که مجمع دولتی است یا در مقابل اتاق بازرگانی قرار گرفته است. فکر می‌کنید با توجه به حضور اعضای اتاق در بدنه دولت جدید آینده مجمع چگونه خواهد بود؟
به نظرم این صحبت‌ها از روی ناآگاهی است، چرا که خود من عضو هیات رییسه اتاق تهران و عضو نمایندگان تهران در اتاق ایران هستم. بنابراین دلبستگی خاصی به اتاق دارم؛ اما تشکلات زیادی در ایران وجود دارد که عضو اتاق نیستند. بنابراین اتاق باید بتواند در آینده تلاش خود را برای جذب این تشکلات داشته باشد. به عنوان مثال تشکل ما 235 عضو دارد که همه تجار شناسنامه‌دار هستند و سهم بالایی در واردات مواد اولیه دارند. در نتیجه تشکل‌های زیادی هستند که عضو اتاق نیستند و در عین حال نقطه مقابل یا حتی رقیب آن هم نیستند. مجمع واردات یک تشکل غیردولتی مبتنی بر فعالان بخش خصوصی است که همگی آنها عضو اتاق بازرگانی هستند و به هیچ‌وجه در این تشکل احساس رقابت یا زاویه با اتاق بازرگانی ندارند. هدف مجمع واردات یکپارچه کردن تمام مباحث مربوط به واردات و ایجاد انسجام برای همصدایی و همسویی با موضوع مدیریت واردات است. اولویت ما در مجمع واردات، شفاف‌سازی فرآیند واردات و وزن دادن به عملکرد واردکنندگان است. به هر حال واردات یکی از بال‌های تجارت بین‌المللی است و مسلما بدون واردات نمی‌توانیم تولید صادرات محور داشته باشیم. تجربه‌های بین‌المللی گواه این مدعا است که کشورهایی که بیشترین تولیدات و صادرات را دارند، مجبور هستند که بیشترین واردات را هم داشته باشند و هدف ما در مجمع واردات، معرفی چهره صحیح و منطقی از واردات است و این به معنای عبور از خط قرمزهای تولید و تولیدکنندگان نیست، بلکه واردکننده نیز انسانی است که قلبش برای منافع ملی کشور می‌تپد؛ چرا که ذاتا یک ایرانی است که در این کشور زندگی می‌کند و ضربه به منافع ملی، عوارضش مستقیما به وی نیز منتقل خواهد شد.
در مورد کمیسیون‌های مجمع به خصوص در بخش فناوری اطلاعات صحبت کردید. اخیرا بارها دیده شده است افرادی که عضو این کمیسیون‌ها هستند به معرفی خود در سمت‌های مختلف و در قالب گفت‌و‌گوهای اختصاصی با خبرگزاری‌های مختلف می‌پردازند. از طرف دیگر فعالیت این افراد در بازار کالاهای آی تی اکنون به دلیل قصوری که به نظر می‌رسد از سوی وزارت بازرگانی صورت گرفته است جنبه انحصار در بازار به خود گرفته است. چطور ممکن است که در مجمع چنین افرادی فعالیت داشته باشند؟ فردی که زمینه ایجاد انحصار را در مورد یک کالای آمریکایی در بازار به وجود آورد و خود را نماینده رسمی معرفی می‌کند؟
فردی که شما در مورد او صحبت می‌کنید، تنها عضو کمیسیون هستند و هیچ سمتی در مجمع ندارند. اعضای کمیسیون حق مصاحبه ندارند و تنها رییس کمیسیون‌ها هستند که می‌توانند با رسانه‌ها گفت‌وگو داشته باشند آن هم در چارچوب قوانین و مقررات مجمع و به زودی هم مجمع در این بخش بیانیه‌ای را برای مطبوعات ارسال خواهد کرد. همچنین فعالیت این فرد نیز در مجمع هم مجددا مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. از اهدافی که ما در مجمع داریم شفاف سازی است. عدم انحصار و عدم رانت خواری رسالت مجمع است. اینکه می‌گویید این روند چگونه ثبت شده و جنبه قانونی پیدا کرده است متاسفانه باید بگویم که ثبت شرکت و نمایندگی از طرف مجمع نبوده است و از سوی وزارت بازرگانی بوده که آن هم ما می‌توانیم در این مورد تحقیق کنیم.
اوضاع بازار را با توجه به قیمت کاهش ارز از یک‌سو و احتمال کاهش تحریم‌ها چگونه ارزیابی می‌کنید؟
کاهش قیمت ارز در این مرحله بیشتر جنبه روانی دارد؛ چرا که با توجه به میزان نقدینگی که در جامعه وجود دارد قیمت دلار پایین‌تر از سه هزار تومان نباید باشد. کاهش تحریم‌ها می‌تواند در آینده به نفع تولیدکنندگان تمام شود و با توجه به پیشنهاد اقتصاددانان، دولت باید ارز موجود و ارزی را که از فروش نفت به دست می‌آورد صرف زیرساخت‌های صنعتی و کشاورزی کند. اما دولت می‌تواند با کاهش سخت‌گیری‌ها در بخش واردات کالاهای لازم علاوه بر کاهش قاچاق نیازهای موجود بازار به خصوص کالاهایی همچون کالاهای حوزه آی سی تی که جنبه زیرساختی دارند و توان تولید آنها نیز در کشور موجود نیست یا اصلا ارزش افزوده‌ای برای تولید آن وجود ندارد، تامین شود. اعتقاد بین‌المللی بر این است که کالاها و تجهیزات رایانه‌ای جزو زیرساخت‌های اولیه توسعه علمی و فن‌آوری کشور هستند. مگر می‌شود بدون تکنولوژی و فن‌آوری به قله‌های ترسیم شده در سند چشم انداز کشور دست پیدا کنیم. علاوه بر این، نباید فراموش کنیم که این کالاها، اقلام اساسی و زیرساختی برای محققان و پژوهشگران کشور هستند و توسعه علمی کشور منوط به بهره برداری شایسته از این امکانات است. بدون شک حمایت از واردات اقلام آی تی در راستای حمایت از تولید و رونق صادرات است. تولید بهینه و با صرفه در همه ابعاد صنعت کشور مبتنی بر تکنولوژی رایانه‌ای و بهره‌برداری از امکانات تحت وب و آی‌تی است. نهضت کاهش هزینه تمام شده تولید بر پایه تکنولوژی رایانه و آی تی استوار است.
اما از سوی دیگر برخی از تحلیل‌ها باعث شده است که کالاهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات جنبه کالای لوکس را به خود بگیرند که این امر در حال حاضر بیشتر در بین کالاهایی همچون تلفن همراه یا تبلت‌ها زیاد دیده می‌شود. در نتیجه در دولت گذشته این دسته از کالاها در اولویت‌های نهایی واردات قرار گرفته بود یا حتی بعضا واردکنندگان برای واردات این کالاها به شکل آزاد نیز با مشکل روبه‌رو بودند. در این بخش سیاست مجمع چیست؟
مگر تجهیزات رایانه‌ای و آی تی فقط شامل همان کامپیوتر خانگی است که بچه‌ها با آن بازی می‌کنند که بخواهیم آن را کالای لوکس و غیرضروری تلقی کنیم؟ تجربه جهانی حاکی از آن است که ضریب اشتغالزایی صنعت آی تی در جامعه بسیار بالا است و با گسترش این صنعت شرایط لازم برای اشتغالزایی جمع قابل توجهی از جوانان کشور فراهم می‌آید.
از طرفی تحقق دولت الکترونیک و بانکداری الکترونیکی بدون توسعه خدمات رایانه‌ای و آی تی سراب و امید واهی است. نوع کاربری این اقلام بیانگر آن است که دستیابی به دولت الکترونیک و رهایی از بوروکراسی کاغذی اداری و حتی کاهش ترافیک روزانه ترددها تنها با بهره برداری از اقلام آی تی میسر خواهد بود و نکته اساسی در این میان آن است که نه تنها تقاضا برای مصرف این اقلام رو به افزایش است بلکه تولید داخلی مشابه ندارند و ایجاد محدودیت در تامین این گونه اقلام از طریق موانع تعرفه‌ای یا غیر تعرفه‌ای نتیجه‌ای جز افزایش حجم قاچاق و واردات غیررسمی و غیرکنترل شده در کشور ندارد. در نتیجه مجمع به شکل کلی با جلوگیری از واردات کالاهایی که به نوعی توانایی تولید آن در کشور وجود ندارد به شدت مخالف است. البته از سوی دیگر معتقدیم که جلوی واردات کالاهایی همچون لوازم خانگی و مبلمان نیز باید گرفته شود؛ چرا که تولید آنها تا رفع نیاز کشور وجود دارد. در نتیجه همان‌طور که گفتم مجمع تنها منافع واردکنندگان را نمی‌بیند، بلکه منافع ملی مدنظر خواهد بود.
منبع : دنیای اقتصاد
