بزار دیجیتال – اینترنت در جهان در حالی چهل ساله شد که این تکنولوژی در ایران همچون طفل عقب افتاده‌ای است که به سختی مراحل رشد خود را طی می‌کند.
در حالی که در کشورهای پیشرفته دنیا صحبت از اینترنت با سرعت نامحدود و استفاده از سرویس‌هايی همچون وایمکس مطرح است. در ایران کاربران هنوز برای داشتن اینترنت با کیفیت، ارزان و بدون قطعی روزها را سپری می‌کنند و به وعده مسوولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات امیدوار هستند.
هر یک از مسوولان و فعالان این بخش دلایل و اظهارات متفاوتی را در خصوص شرایط اینترنت کشور ابراز می‌کنند. مسوولان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ارائه این سرویس در کشور را بدون مشکل دانسته و بر این باورند که سرعت و ظرفیت‌های لازم در اختیار کاربران و شرکت‌های فعال در این حوزه قرار گرفته است و آن سو نیز شرکت‌های بخش خصوصی ارائه سرویس اینترنت در کشور را دچار معضلی جدی می‌دانند و بر این باورند که در كشور ما به دليل بسترهاي ضعيف مخابراتي و عدم همكاري و در واقع بوروكراسي مخابرات، كاربران نتوانستند به صورت بسيار گسترده به پورت پرسرعت دسترسي داشته باشند .
مشکلات تکراری با وجود افزايش ظرفيت‌هاي زيرساختي در كشور و همچنين افزايش تجهيزات اينترنت كماكان سرعت اينترنت بهبود مناسبی نيافته است. روزانه خبر‌های گونگونی از سوی مسوولان وزارت ارتباطات مبنی بر افزایش پهنای باند کشور می‌شنویم به عنوان مثال شركت ارتباطات زيرساخت به تازگي اعلام كرده است که زیرساخت آمادگی افزایش ظرفیت اینترنت را تا150 لینک STM1 دارد.
تا آبان ماه 88 ظرفیت اینترنت کشور برابر با 104 لینک STM1 است که از طریق درگاه‌های بین‌الملل در شمال، جنوب و غرب کشور تامین می‌شود. افزايش اين ظرفيت‌ها و به كارگيري لينك‌هاي STM1 نشان‌دهنده بهبود كيفيت اينترنت در كشور است، ولي از سوي ديگر عدم افزايش سرعت اينترنت و همچنين ايجاد اختلالات نابهنگام و قطعي‌هاي مقطعي بدون هيچ دليل فني باعث سردرگمي كاربران و ايجاد مشكلاتي براي كاربراني می‌شود كه هر روز به تعداد آنها در كشور افزایش می‌یابد.
محمدحسن محمدي اردهالي، مدير يك شركت اينترنتي مهمترين دغدغه كاربران را در بخش Access (دسترسي) عنوان می‌کند و می‌گوید: «سرعت اولين موضوعي است كه در زمينه دسترسي به عنوان دغدغه مهم كاربر محسوب مي‌شود در حالي كه وقتي كاربران به اينترنت وصل مي‌شوند، سرعت بسيار پايين است و عمدتا كاربران مجبور مي‌شوند به سمت سرويس‌هاي Adsl و وايمكس بروند. البته در زمينه سرويس‌هاي Adsl به دليل اينكه اكثر خطوط به صورت PCM است و هنوز به خطوط PSTN (زوج سيم معمولي) تبديل نشده اين موضوع مشكلاتي را براي كاربران Adsl ايجاد مي‌كن.»
اين مدير شركت اينترنتي در ادامه می‌افزاید: «خطوط PCM معمولا به صورت راهكار موقت مخابرات ساير كشورها براي ارائه اين سرويس است، اما در ايران اين خطوط به صورت راه‌حل دائمي تبديل شده و با توجه به اينكه تبديل خطوط PCM به Adsl وجود ندارد و در ابتدا بايد به خطوط PSTN تبديل شوند، كاربران مجبورند از ديگر راهكارها براي استفاده از اينترنت استفاده كنند كه آنها هم هزينه‌هاي بالاتري داشته و براي كاربران مشكل‌ساز مي‌شود.»
محمد اسمي، یکی دیگر از فعالان در حوزه ارائه خدمات اینترنتی نیز بر این باور است که بحث دسترسي كاربران به اينترنت پرسرعت يكي از مهمترين دغدغه‌هاي كاربران در كشور است. البته اين اتفاقي است كه از بيش از 10 سال گذشته در كشورهاي پيشرفته جهان به وقوع پيوسته و در كشورهاي آسيايي نيز حدود پنج سال است كه عمومي شده است.
وی در ادامه می‌افزاید: «در كشور ما به دليل بسترهاي ضعيف مخابراتي و عدم همكاري و در واقع بوروكراسي مخابرات، كاربران نتوانستند به صورت بسيار گسترده به پورت پرسرعت دسترسي داشته باشند و به‌رغم تمايل و نياز به دسترسي به ADSL امكان استفاده از آن را نداشتند. سرعت پايين اينترنت و كيفيت پايين آن نيز از ديگر مباحثي است كه مشكل‌ساز شده و كاربران از آن شكايت دارند؛ به اعتقاد من، اگر اجازه دهند كه بخش خصوصي روي هان بستر مخابراتي و با رعايت ضوابط در نظر گرفته شده اينترنت را وارد كند طبيعتا بسياري از مشكلات و دغدغه كاربران حل مي‌شود.
وي موضوع محدوديت‌هاي قانوني را از موارد ديگر در اين زمينه ذكر می‌کند و اظهار می‌دارد که محدوديت براي ارائه سرويس اينترنت به كاربران وجود دارد، مثلا ما براي يك كاربر خانگي، محدوديت ارائه سرويس اينترنت را داريم و نمي‌توانيم بيش از 128 كيلوبيت بر ثانيه را ارائه دهيم و به طور كلي محدوديت پورت پرسرعت از موارد مهم و دغدغه‌اي است كه كاربران آن را بيان مي‌كنند و اين محدوديت قانوني است. هنوز برخي مناطق فاقد امكانات مورد نياز براي ارائه سرويس ADSL هستند و كاربران مجبورند همچنان از دايل‌آپ استفاده كنند و استفاده از دايل‌آپ نيز با توجه به سرعت پايين آن مشكل‌ساز است و براي دانلود برخي فايل‌ها نيز نمي‌توان با استفاده از اين سرعت كاري كرد و مدت زمان زيادي بايد براي اين كار صرف شود.
بهای گزاف برای هیچ
محدودیت دسترسی به اینترنت، کیفیت پایین، قطع و وصل مداوم، فیلترینگ گوناگون تنها یک سوی مشکلات استفاده از اینترنت در ایران است؛ چرا که قیمت بالای اینترنت در برابر این شرایط برای بسیاری از کاربران بیشتر از همه چیز گران تمام می‌شود.
بسیاری از کارشناسان و فعالان این حوزه معتقدند که نرخ‌گذاری اینترنت در ایران مطابق با نیاز اقتصادی کشور نیست؛ چراکه دولت اینترنت را با قیمت ارزان از خارج خریداری می‌کند و اگر یارانه‌ای برای آن پرداخت نمی‌کند باید آن را ارزان به دست مصرف‌کنندگان رسانده یا در غیر این صورت ورود آن از خارج از کشور را به دست بخش‌خصوصی بسپارد.
مهران صالحيان، کارشناس در حوزه اینترنت، با بيان اينكه فيلترينگ موضوعي است كه كاربران اينترنتي از آن به عنوان يكي ديگر از دغدغه‌هاي خود نام مي‌برند، گران بودن اينترنت در كشور را موضوعي دانست كه كاربران را با چالش مواجه كرده است و مي‌توان گفت اينترنت در كشورمان در مقايسه با برخي كشورها 20 تا 30 برابر گران‌تر است به عنوان مثال در مقايسه با كانادا و ژاپن حداقل 20 برابر گران‌تر به فروش مي‌رسد و گران‌تر است.
اين مدير شركت اينترنتي محدوديت دسترسي به پهناي باند را معضلي دانست كه كاربران از آن گله‌مند هستند و تصريح كرد که در كشورهاي ديگر پهناي باند حداقل دو مگ است و براي مكان‌هاي صنعتي 10 تا 20 مگ است و هرچه قدر سرعت اينترنت افزايش يابد قيمت آن نيز گران‌تر مي‌شود.
اين كارشناس تاكيد كرد: بازار ايران و ضريب نفوذ اينترنت در كشورمان بسيار پايين است. به عنوان مثال در كل شيراز كه جمعيتي حدود 2 ميليون نفر دارد، حدود 20 هزار كاربر وجود دارد و مي‌توان گفت اگر500 هزار انوار در شيراز وجود داشته باشد با محاسباتي كه انجام شود ضريب نفوذ حدود 5 درصد مي‌شود كه بسيار پايين است.
گران بودن اینترنت در کشور حتی صدای نمایندگان مجلس را نیز بلند کرده است؛ چرا که در آخرین اقدام محمدرضا خباز، مخبر کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه سرعت دسترسی به اینترنت در کشور پایین است، اظهار کرده بود که مبلغ گزافی بی دلیل برای ارائه سرویس اینترنت از مردم گرفته می‌شود و عملا در این حوزه گران‌فروشی می‌شود. چندین شکایت هم در این زمینه در دولت نهم داشته‌ایم.
خباز با بیان اینکه دولت باید از گران‌فروشی و سرکیسه کردن مردم ناراحت باش، اظهار داشت که پسندیده نیست حکومتی که ادعای دینی دارد، خلاف قانون انجام دهد و گران‌فروشی کند. مخبر کمیسیون اقتصادی مجلس پیشنهاد داد در برنامه پنجم توسعه به جای توجه به مسائل کمی و اعداد و ارقام، مسائل کیفی این بخش مورد بررسی قرار گیرد. در سه حوزه تلفن همراه، ثابت و اینترنت از لحاظ کمیت به حدنصابی رسیده‌ایم که بتوانیم اکثریت قریب به اتفاق جامعه را پاسخگو باشیم.
به باور اکثر فعالان بخش خصوصی، در حال حاضر فضای کاهش قیمت وجود دارد و مخابرات اگر بخواهد می‌تواند این کار را انجام دهد، اما کاهش قیمت تنها معضل این حوزه نیست؛ چراکه اگر جنس ارزانی را به بازار عرضه کنیم که جوابگوی نیاز کاربران و بازار نباشد دیگر آن کاهش قیمت فایده‌ای ندارد. در واقع تقاضا افزایش پیدا می‌کند، اما عرضه همچنان با مشکل مواجه است بنا بر اظهارات این فعالان، اگر عرضه افزایش پیدا کند به طور اتوماتیک کاهش قیمت مورد نظر نیز اتفاق می‌افتد.
به باور کارشناسان، کاهش قیمت اینترنت زمانی می‌تواند برای فعالان و دست‌اندرکاران این بخش سودآور باشد که تعداد کاربران به حد قابل توجهی رسیده باشد. بنا بر اظهارات این افراد علاوه بر مشکلات فنی موجود در این بخش، مشکلات غیرفنی که جنبه اجتماعی و فرهنگی دارند نیز باید حل شود تا بتوان اینترنت پرسرعت را در اختیار کارران قرار داد. در واقع کاهش قیمت زمانی موثر و مفید است که کاربران به نحو مناسب از آن استفاده کنند.
منبع : دنیای اقتصاد
