نام نویسنده: ندا لهردي
اين روزها ديگر تكنولوژي به جزئي جدانشدني از زندگي و فعاليت‌هاي روزمره اغلب ما تبديل شده است.
در واقع تكنولوژي و كاربردهاي مختلف آن در سال‌هاي اخير براي كاربران و علاقه‌مندانش نقش يك كاتاليزور را در امور مختلف بازي مي‌كند تا به اين ترتيب كارها با سرعت و راحتي بيشتر انجام شوند. براي بعضي ديگر، اما تكنولوژي هم مانند روزگار شكل متفاوتي دارد؛ همان‌هايي كه شرايط فيزيكي متفاوتي هم دارند و زندگي را طور ديگري تجربه مي‌كنند. براي اين دسته از افراد تكنولوژي و كاربردهاي آن به مثابه يك همراه هميشگي و فرصتي براي تجربه‌هاي جديد است. درست به همين دليل هم در عصر ارتباطات، تكنولوژي مي‌تواند نقش موثري در ارتقاي كيفيت زندگي افراد معلول و ناتوان داشته باشد.
همين چند روز پيش روز جهاني معلولان بود. آن‌ها حالا ديگر بر اساس آمار جهاني جمعيتي در حدود 650 ميليون نفر در تمام كشورهاي جهان دارند. با اين اوصاف اين جامعه نه چندان كوچك براي دسترسي راحت‌تر به اينترنت و امكانات ارتباط نياز به محصولات و خدمات ويژه‌اي دارند.
شركت‌ها و فناوري‌هاي پيشگام
كارشناسان معتقدند كه بزرگ‌ترين و مهم‌ترين مشكلات اين افراد براي استفاده از محصولات ديجيتال نوع طراحي آن‌ها است. «آلن گيس»، يكي از كارشناسان موسسه تحقيقاتي ناتواني و توانبخشي در اين مورد مي‌گويد: «شركت‌هاي بزرگ و فعال در عرصه تكنولوژي مي‌توانند آغازگر طراحي و توليد محصولات مخصوص معلولان باشند؛ محصولاتي ويژه با قابليت‌ها و امكانات خاص براي دسترسي بهتر آن‌ها به فناوري‌هاي روز دنيا».
با اين اوصاف است كه محصولات و دستگاه‌هايي مانند كامپيوترهاي شخصي مجهز به فرمانبرهاي صوتي ا استقبال معلولان روبه‌رو شده و مي‌توانند به توليد انبوه برسند. در ميان شركت‌هاي بزرگ تكنولوژي Apple گويا يك بار ديگر پيشگام بوده است. اين شركت سال‌هاست كه به خاطر طراحي محصولاتي با كاربري آسان در ميان كاربران سرتاسر دنيا محبوبيت پيدا كرده است. در همين راستا هم اين شركت در سال‌هاي اخير اقدام به طراحي نرم‌افزارهاي ويژه معلولان براي استفاده از كامپيوترهاي شخصي كرده است. بهترين نمونه از فعاليت‌هاي Apple براي معلولان نرم‌افزار جديد كنترل صوتي در گوشي موبايل iPhone اين شركت است. اين قابليت به كاربرانش اين امكان فرمانبر صوتي را مي‌دهد يا حتي مي‌تواند به سوالات آن‌ها درباره امكانات مختلف گوشي هم به صورت صوتي پاسخ بدهد.
محصولاتي مانند اين نرم‌افزار معمولا با اقبال عمومي هم مواجه مي‌شوند تا جايي كه شركت توليدكننده نرم‌افزار Nuance Communication هم به تازگي يك نرم‌افزار جديد را به بازار معرفي كرده است كه نوعي فرمانبر صوتي بوده كه امكان تايپ با كامپيوتر را به افراد معلول و ناتوان مي‌دهد.
در روزهاي اخير هم شركت Amazon از قابليت‌هاي مشابه اين نرم‌افزارها در كتابخوان الكترونيكي kindle خود استفاده كرده است. اين روند در سال‌هاي اخير به اندازه‌اي سرعت گرفته است كه حتي شركت خودرو سازي Ford Motor هم به تازگي از توليد خودروهاي الكترونيكي ويژ معلولان خبر داده است. اين در حالي است كه شركت‌هاي ديگري هم هستند كه خيلي تخصصي‌تر به ايده‌هايي براي توليد محصولات خاص براي افراد خاص فكر مي‌كنند. شركت Mattel هم يكي از اين شركت‌ها است كه به تازگي يك بازي كامپيوتري به نام Mindflex ويژه را براي معلولان مبتلا به فلج پا طراحي و توليد كرده است كه براي كنترل و ادامه بازي از امواج مغزي اين افراد استفاده مي‌كند. اين بازي با قيمت مناسب 80 دلار در بازار عرضه شده و فروش خوبي را هم نصيب توليدكننده‌اش كرده است.
توليد محصولات ديجيتال مخصوص معلولان در اين سال‌ها آنقدر رونق پيدا كرده است كه حالا ديگر به عنوان يك فرصت سرمايه‌گذاري هم مطرح شده است. «دونالد اي نورمن»، معاون سابق بخش تكنولوژي‌هاي پيشرفته در شركت Apple در اين مورد مي‌گويد: «شركت‌هاي مختلف مي‌توانند به فرآيند طراحي محصولات ويژه براي معلولان به عنوان يك فرصت افزايش درآمد و فروش نگاه كنند. دليل اين موضوع هم مشخص است؛ بسياري از قابليت‌هاي موجود در اين محصولات مي‌توانند براي بعضي از كاربران معمولي هم مورد توجه بوده و كاربردي باشند». او در ادامه به تكنولوژي VoiceOver شركت Apple اشاره مي‌كند كه در اواخر دهه 1980 و زماني كه اين شركت به فكر جهاني كردن كامپيوترهاي Mac خودش بوده، ارائه شد. اين قابليت در چرخه‌هاي طراحي و توليد فني براي شرح محولات مختلف از قيچي گرفته تا گوشي‌هاي موبايل مورد استفاده قرار مي‌گرفت و به تدريج آنقدر رايج شد كه كاربران مختلف از هر سن و موقعيت فيزيكي مي‌توانستند از آن استفاده كنند. به اين ترتيب بود كه اين قابليت در سال 2006 به عنوان يك استاندارد براي كامپيوترهاي اين شركت پذيرفته شد و فروش اين محصولات را تا حد قابل توجهي افزايش داد. با استفاده از اين امكان كامپيوترهاي Apple هر چيزي را كه با استفاده از نشانگر مشخص مي‌شدند از متني ساده در يك صفحه اينترنتي گرفته تا اعداد در متن‌هاي آماري را با صدايي طبيعي براي كاربرانش مي‌خواند.
اين تكنولوژي حالا به محصولات جديد اين شركت ماند iPhone هم رسيده است. تكنولوژي‌هاي مشابه اين فناوري هم اين روزها در بسياري از محصولات پرفروش بازار محصولات ديجيتال به كار مي‌روند كه شايد آشنا‌ترين نمونه آن‌ها قابليت صحبت با موبايل‌هاي به صورت دست آزاد در اغلب گوشي‌هاي موبايل بازار باشد. حتي پرفروش‌ترين دستگاه‌هاي GPS هم اين روزها مجهز به كاربري‌هايي مانند فرمانبرهاي صوتي هستند.
جديدترين محصولات ويژه
در واقع به تمام اين دلايل است كه توليد محصولات ديجيتال ويژه براي افراد ناتوان و معلول رونق گرفته و محصولات جديد به تدريج وارد اين بازار مي‌شوند. با اين همه اما جديدترين محصولات ديجيتال براي معلولان ر بازارهاي جهاني عبارتند از:
ماوسي براي لمس اينترنت: اين ماوس جالب را شركتي به نام
Tactile World طراحي و توليد كرده است كه امكان انجام راحت‌تر كارهاي اداري را به افراد نابينا مي‌دهد. اين ماوس در واقع داراي دو سطح مجهز به 16 كليد مختلف در هر كدام است كه قابليت كار با اينترنت، استفاده از برنامه‌هاي واژه‌پرداز و حتي ردگيري نمودارها و گراف‌ها را در اختيار اين افراد قرار مي‌دهد. اين شركت همچنين همراه با اين ماوس نرم‌افزاري را هم براي ترجمه متون نمايش داده شده در نمايشگر كامپيوتر به صورت خط بريل براي اين افراد عرضه كرده است. اين ماوس در حال حاضر با قيمت 695 دلار در بازار عرضه شده است و به فروش مي‌رسد.
كتابخوان سخنگو: اين كتابخوان الكترونيكي جديد امكان تبديل متن‌هاي چاپي به متن‌هاي ديجيتال و خواندن آن‌ها با صداي بلند را داشته و از يك دوربين عكاسي 5 مگاپيكسلي هم براي عكس گرفتن از متن‌هاي چاپ شده بهره مي‌برد. اين دستگاه داراي حافظه 2 گيگابايتي بوده و از پردازنده Atom اين شركت هم استفاده مي‌كند. اين محصول اخيرا با قيمت 1500 دلار روانه بازار شده است.
Nokia N82 براي افراد نابينا: شركت بزرگ Nokia در ماه‌هاي اخير با همكاري شركتي به نامK-NFB Reading Technology امكانات ويژه‌اي را به يكي از پر طرفدارترين گوشي‌هاي سري N خود اضافه كرده است تا به اين ترتيب كاربران نابينا بتوانند از نرم‌افزارهاي تشخيص واژه و سخنگو آن بهره برده و استفاده كنند.
ماوس و كيبورد نوري: اين محصول كه يك شركت چيني آن را با نام Lomak به بازار معرفي كرده است و به صورت يك دستگاه مجزا به كامپيوترهاي شخصي متصل شده و با استفاده از بخشي كه روي سر كاربر قرار مي‌گيرد امواج مغزي آن را دريافت كرده و امكان كنترل نشانگر را به كاربر خود مي‌دهد.
نمايشگري با يك نقطه: اين نمايشگر كه با مدل MyTobii P10 به بازار معرفي شده، براي افراد مبتلا به بيماري‌هاي اعصاب مانند ام‌اس طراحي و توليد شده است. اين دستگاه در واقع يك نمايشگر 15 اينچي همراه با يك كامپيوتر و يك دستگاه كنترل چشم است. به اين ترتيب كاربران كافي است روبه‌روي اين دستگاه نشسته و به نقطه‌اي كه روي آن قرار دارد خيره شوند تا از اين طريق بتوانند نشانگر كامپيوتر را كنترل كرده و با آن كار كنند.
منبع : دنیای اقتصاد
