دنياي اقتصاد – رشد تكنولوژي و نوآوري در واقع عواملي تاثيرگذار در رشد اقتصادي به حساب مي‌آيند.درست به همين دليل هم هست كه تكنولوژي و سرعت گسترش آن براي كشورهاي در حال توسعه بسيار اهميت دارد.
از آنجا كه تكنولوژي و گسترش آن در گروه زيرساخت‌ها مناسب است، كاربردهاي آن مي‌توانند فرصت‌هاي جديدي را در جريان توسعه اقتصادي يك كشور به وجود بياورند.
حتي فرآيند توليد و صادرات يك كشور هم به صورت مستقيم يا غيرمستقيم متاثر از پيشرفت تكنولوژي در آن كشور است.
در حقيقت به علت اهميت اين موضوع در كنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (UNCTAD) مورد بررسي و تحليل قرار گرته كه نتيجه آن به صورت گزارشي مفصل با نام «گزارش اقتصاد اطلاعات 2008-2007» منتشر شده است.
در بخش‌هاي مختلف اين گزارش ميزان تاثير فناوري ارتباطات و اطلاعات (ICT) در رشد و توسعه كشورها بررسي و تحليل شده است.
اين گزارش نشان مي‌دهدكه دسترسي آسان به دانش اطلاعات و اشتراك و تقسيم دانش فناوري به ويژه در كشورهاي در حال توسعه از اهميت قابل توجهي برخوردار است.
در حقيقت ICT به عنوان هدف عمومي تكنولوژي تاثيري فراگير در توسعه اقتصادي داشته و الگوي جديدي را براي تركيب فعاليت‌هاي اقتصادي ترسيم مي‌كند.
يكي ديگر از مواردي كه در اين گزارش به آن اشاره شد، تاثير اقتصادي ICT بر فرآيند توليد يك كشور است.
بر اين اساس كاربرد تكنولوژي در بخش‌هاي مختلف مي‌تواند به صورت مستقيم بر ميزان توليدات داخلي يك كشور تاثير بسياري داشته باشد.
سرعت رشد و گسترش تكنولوژي مساله مهم ديگري است كه مي‌تواند به كاهش هزينه‌هاي مختلف دسترسي به خدمات ICT منجر شود.
با اين اوصاف حتي افرادي با وضعيت اقتصادي ضعيف‌تر در كشورهاي در حال توسعه هم مي‌توانند به راحتي از اين خدمات استفاده كنند.
از طرفي ICT مي‌تواند به ايجاد خدماتي جديد مانند تجارت الكترونيك و دولت الكترونيك منجر شود كه به استحكام اقتصادي هر كشور مي‌تواند كمك كند.
علاوه بر تمام اينها آنچه ICT را به عنوان يك دانش پايه‌اي و با اهميت مطرح كرده، نياز به آموزش و يادگيري مهارت‌هاي آن قبل از استفاده از خدمات آن است.
جديدترين گزارش UNCTAD به بررسي نقش فن‌آوري ارتباطات و اطلاعات در توسعه و رشد اقتصادي كشورها پرداخته است.
تلفن همراه يك عامل تعيين‌كننده
در ميان خدمات مختلف ICT در واقع تفاوت ميان دسترسي و استفاده افراد مي‌تواند به كشورها براي مقايسه شرايط خود با ديگر كشورها كمك كند.
آمار و نتيجه تحقيقات در اين مورد مي‌تواند بهترين منبع باشد.
آخرين گزارش UNCTAD هم با اعلام و انتشار اين آمار سعي دارد اقتصاد كشورهاي مختلف دنيا را بر اساس ميزان دسترسي آنها به خدمات مختلف ICT بررسي و تحليل كند. در اين ميان اما عمومي‌ترين وجوه استفاده از ICT در واقع همان خدمات رايج مانند تلفن‌همراه و اينترنت هستند كه مي‌توانند نشان‌دهنده ميزان گسترش تكنولوژي در هر كشور باشند.
تا جايي كه به عقيده بسياري از كارشناسان و تحليلگران، تلفن‌همراه در واقع نقش تعيين‌كننده و پيشرو را در روند توسعه اقتصادي كشورهاي در حال توسعه دارد.
دليل اين موضوع هم تقاضاي چشمگير كاربران در اين كشورها به استفاده از تلفن‌همراه و خدمات مرتبط با آن است، تا آنجا كه اين روزها حتي اقشار كم‌درآمد جوامع جهان سومي هم به اين تكنولوژي دسترسي دارند تا به اين ترتيب روند توسعه تكنولوژي و به دنبال آن توسعه اقتصادي اين كشورها با سرعت بيشتري جلو برود.
براساس اين گزارش، افزايش ميزان رشد استفاده از تلفن‌همراه در كشورهاي در حال توسعه در سال‌هاي اخير به حد قابل توجهي رسيده و همچنان به دليل اشباع نشدن بازار اين كشورها ادامه دارد.
گزارش اخير UNCTAD نشان مي‌دهد كه ضريب نفوذ تلفن‌همراه در كشورهاي در حال توسعه تا سال 2006 به رشد 5/29درصد رسيده در حالي كه اين رقم در سال 2002 تنها 6/10درصد بوده است.
در اين ميان گويا كشورهاي در حال توسعه آفريقايي با رشد 5/20درصدي، بيشترين درصد رشد را در ميان كشورهاي در حال توسعه در اختيار دشته كه در ميان آنها آفريقاي جنوبي و نيجريه بيشترين تعداد كاربران را دارند.
بعد از كشورهاي آفريقايي، كشورهاي آسيايي با در اختيار داشتن 40درصد از كاربران موبايل سرتاسر دنيا در رتبه دوم كشورهاي در حال توسعه قرار دارند. در ميان كشورهاي آسيايي هم دو كشور پرجمعيت چين و هند بيشترين تعداد كاربران تلفن‌همراه را در اختيار دارند. در اقتصادهاي توسعه‌يافته دنيا؛ اما آسيايي‌ها با ضريب نفوذ 8/90درصد تلفن‌همراه اول‌اند و بعد از آنها اروپايي‌ها با ضريب نفوذ 6/81درصد در جايگاه دوم قرار دارند. اين آمار كه در گزارش سال 2008-2007 كنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد (UNCTAD) منتشر شد است، براساس اطلاعات در دسترس تا پايان سال 2006 استخراج شده و به دست آمده‌اند.
بر اين اساس لوكزامبورگ با ضريب نفوذ 9/151درصدي در رتبه اول قرار دارد، در حالي كه ايران با ضريب نفوذ 2/19درصد تا پايان سال 2006 رتبه صد و هفدهم را در اختيار دارد. در اين ميان كشورهايي مانند بحرين، فلسطين اشغالي، قطر، عمان، قزاقستان و پاكستان به ترتيب با رتبه‌هاي نهم، سيزدهم، نوزدهم، شصت و دوم، هشتاد و دوم و صد و چهاردهم بالاتر از كشور ما قرار دارند.
اينترنت و تجارت الكترونيك
بعد از تلفن همراه كه رايج‌ترين خدمات ICT مورد استفاده تمام كاربران در سرتاسر دنيا است، اينترنت به عنوان يك شريان ارتباطي بزرگ و مهم در رتبه دوم قرار دارد در حالي كه دسترسي به اينترنت از طريق روش‌هاي رايج و متداول روز براي كاربران كشورهاي توسعه يافته يك امر معمول و عادي است، بسياري از كاربران كشورهاي در حال توسعه هنوز دسترسي راحت و سريع به اينترنت را به صورت يك روياي بعيد در ذهن خود دارند. در مورد اينترنت هم هنوز كشورهاي آسيايي البته از نوع توسعه يافته‌شان جايگاه اول را از نظر تعداد كاربران در اختيار دارند تا جايي كه ميزان نفوذ اينترنت در اين كشورها تا پايان سال 2006 به 3/66درصد رسيده است. كشورهاي در حال توسعه آسيايي اما با ضريب نفوذ 6/9درصدي تا سال 2006، رتبه دوم را در ميان اقصادهاي در حال توسعه در اختيار دارند. كاربرد اينترنت در امور تجاري و بازرگاني اما مهم‌ترين عامل تاثيرگذار در توسعه اقتصادي هر كشور است.
در اين مورد ميزان استفاده شركت‌ها و بنگاه‌ها از اينترنت و در اختيار داشتن وب‌سايت‌هاي مستقل اهميت داشته و مورد بررسي قرار مي‌گيرند. در آخرين گزارش UNCTAD آمار نشان از توسعه تجارت الكترونيك در كشورهايي نه چندان بزرگ و توسعه يافته دارند. اگر چه براي بسياري عجيب به نظر مي‌رسد، اما از نظر استفاده از اينترنت در بنگاه‌هاي اقتصادي، قطر با رشد 99درصدي جايگاه اول را در اختيار دارد. بعد از قطر سوئد با رشد 90درصدي در رتبه دوم قرار داشت و كشورهاي هلند، انگلستان و فنلاند به طور مشترك با رشد 81درصدي جايگاه سوم را به خودشان اختصاص داده‌اند. با اين اوصاف اغلب كشورهاي در حال توسعه براي توسعه اقتصادي بيشتر به دنبال توسعه فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات هستند.
