نام نویسنده: سونيتا سراب‌پور
دنیای اقتصاد – روزانه خبرهاي متعددي از سوي شركت مخابرات مبني‌بر توسعه شبكه مخابراتي كشور در حوزه تلفن ثابت و همراه شنيده مي‌شود تا آنجا كه براساس آخرين آمارهاي منتشر شده در بهمن‌ماه سال گذشته توسط اين شركت، در‌حال‌حاضر شبكه تلفن ثابت كشور اراي 23ميليون و 662هزار مشترك و ضريب نفوذي معادل 14/32درصد است كه با توجه به آمارهاي گذشته در فاصله دو سال و 8ماه از فعاليت دولت نهم به تعداد مشتركان 4ميليون و 917هزار و 966 شماره افزوده شده است.
همچنين گفته مي‌شود تا پايان سال 88، تعداد مشتركان تلفن ثابت به 36ميليون و 300هزار مشترك و ضريب نفوذ نيز به ميزان 50درصد افزايش خواهد يافت. اين آمارها نشان‌دهنده اين است كه شركتهاي مخابراتي استان‌ها توانسته‌اند به تمامي وعده‌هاي خود عمل كرده و ضريب نفوذ تلفن در كشور را افزايش دهند، اما آنچه در اين مرحله حائز اهميت است، اين مساله است كه شركت مخابرات با استفاده از بعضي شيوه‌هاي خاص مثل به كارگيري از خطوط PCM به جاي خطوط ثابت باعث افزايش ضريب نفوذ تلفن در چند سال اخير شده است. روشي كه در مرحله اول ممكن است مشكلات ارتباطي اوليه يعني همان انتقال صدا را برطرف سازد، اما در مراحل بعدي نه تنها بسياري از كاربران اينترنت در كشور و مخصوصا شهرهاي بزرگ را از داشتن اينترنت پرسرعت (ADSL) محروم ميكند، بلكه اتصال آنها را از طريق روش Dailup را نيز با مشكل مواجه ميكند.
Pcmهاي مزاحم
در چند سال گذشته با رشد ساخت‌وساز مسكن و به دنبال آن افزايش متقاضيان براي خريد خط تلفن ثابت، مخابرات مجبور شد براي برطرف كردن نيازهاي اوليه اين كاربران از روشي خاص به نام Palsecodemodulation (مدولاسيون پالس‌هاي كد شده) يا Pcm جهت افزايش خطوط خود استفاده كند.
در اين شيوه، ظرفيت هر كابل به چندين خط تلفن ثابت اختصاص داده مي‌شود. به عنوان مثال، از طريق اين روش مي‌توان از يك كابل مسي، 4 تا 8 خط تلفن را سرويس داد.
استفاده از خطوط Pcm زماني صورت مي‌گيرد كه كابل‌هاي مخابراتي براي ارائه خطوط تلفن پر شده باشد و امكان حفاري كردن براي كار گذاشتن كابل‌هاي مسي نيز در زمين وجود نداشته باشد. در چنين شرايطي مراكز مخابراتي ميتوانند براي برطرف كردن نياز متقاضيان خود خدمات تلفني ثابت خود را از طريق Pcm به كاربران ارائه دهند.
اگرچه اين شيوه در ابتداي امر همچون مسكن، توان پاسخگويي به نياز گفت‌وگويي تلفني و انتقال صدا را براي مشتركان فراهم ميكند، اما با گذشت زمان و ورود سرويس‌هاي جديد كم‌كم استفاده از خطوط Pcm باعث به وجود آمدن مشكلات بسياري شد، چرا كه به دليل تقسيم ظرفيت يك كابل، استفاده و اشتراك اينترنت ADSL براي مشتركاني كه خطوط تلفن آنها به اين شيوه فراهم شده است وجود نخواهد داشت.
همچنين اين خطوط در اتصال از طريق Dail UP به شبكه‌هاي اينترنت نيز مشكلاتي را براي مشتركان ايجاد ميكنند و عموما سرعت اتصال مشتركان اين‌گونه خطوط پايين‌تر از 3306كيلو بيت است. اين در حالي است كه بسياري از مشتركان از نوع خط خود بي‌خبر هستند و هزينه اشتراك و آبونمان خط تلفن آنها نيز با مشتركاني كه كابل مستقيم دارند، يكسان است.
گفته مي‌شود كه از هزاران مشتركي كه در سطح كشور از اين نوع خط تلفن ثابت استفاده ميكند علاوه بر اينكه شاهد كاهش قابل توجه سرعت اتصال به اينترنت و قطعي‌هاي مكرر هستند با مشكلات ديگري مانند نويز و پارازيت هنگام ارتباطات كلامي تلفني نيز مواجه هستند و به نوعي وجود اين خطوط مانع استفاده كاربران از خطوط هوشمند شده است.
كارشناسان ارتباطي معتقدند اين يك نوع غش در معامله است چرا كه مخابرات با آگاهي خطوط بي‌كيفيت را به مردم واگذار ميكند و هزينه خطوط معمولي تلفن ثابت را از آنها مي‌گيرد. يكي از اعضاي انجمن شركتهاي ارائه‌دهنده خدمات اينترنتي در اين‌باره مي‌گويد: «خود من در منزل به سختي مي‌توانم به اينترنت متصل شوم و دليل آن هم اين است كه خط تلفن من Pcm است.»
وي در ادامه ميافزايد: «پيش از اين به راحتي مي‌توانستم از اينترنت استفاده كنم اما يكباره سرعت به شدت از طريق خط تلفن كاهش پيدا كرد كه بعد از پيگيرهايي كه داشتم مخابرات منطقه به من گفت چون همسايه شما به خط جديد نياز داشته و ما هم امكان اين را نداشتيم كه از طريق معمولي به او خط‌دهيم از خط شما استفاده كرديم و به وسيله سيستم pcm به او خط تلفن داديم.»
به گفته وي، اين سيستم يي از مشكلاتي است كه باعث كاهش سرعت اينترنت مي‌شود. البته اين مشكل عمومي نيست و فقط به مناطقي مربوط است كه تراكم مشتري بالا باشد كه اين هم بر مي‌گردد به شعار به‌روز رساني شركت مخابرات ايران كه متقاضيان بسياري را بدون اينترنت كرده است!
كاربران خطوط PCM بيشترين متقاضيان ADSL
گفته مي‌شود واگذاري اين خطوط از ده‌سال پيش در دنيا متوقف شده است، اما هنوز در ايران شركت مخابرات به دليل نبود امكانات كابلي همچنان از اين خطوط براي برطرف‌كردن نيازهاي كاربران خود استفاده ميكند تا جايي كه مهرداد حسين‌خاني، مدير كل برنامه‌ريزي و بودجه شركت مخابرات استان تهران در مورد تعداد اين خطوط مي‌گويد: «براساس آخرين آمارهاي به‌دست‌آمده ما بيش از 6ميليون‌كاربر تلفن ثابت در شهر تهران داريم كه از اين تعداد چيزي در حدود 5هزار مشترك از طريق روش PCM به شبكه تلفن ثابت افزوده شده‌اند و همانطور كه مشخص است درصد خيلي كمي را تعداد خطوط PCM تشكيل داده‌‌اند.»
وي در ادامه ميافزايد: «تاكنون ما توانسته‌‌ايم با توسعه شبكه‌ها بين 20تا 25درصد از اين خطوط را از رده خارج كنيم و در حال حاضر تنها مناطق محدودي هستند كه از اين خطوط استفاده ميكنند كه قصد داريم طي يك بازه پنج‌ساله آنها را نيز به خطوط معمولي تبديل كنيم.
مخابرات تنها راه نجات
با توجه به اينكه خطوط تلفن هزاران مشترك مخابرات به خصوص در مناطق مركزي شهر و مناطق تجاري با استفاده از شيوه فوق فراهم شده است. عملا بسياري از مشتركان مخابرات در مناطق مركزي و تجاري شهر از هرگونه اشتراك اينترنت مناسب و به صرفه محروم هستند.
همچنين گفته مي‌شود كه بيشترين متقاضيان به استفاده از ADSL را كاربران خطوط PCM تشكيل ميدهد كه حسين خاني درباره استفاده از ADSL توسط مشتركان خطوط PCM مي‌گويد: در حال حاضر مشترك ADSL در تهران چيزي در حدود 50هزار كاربر است كه از اين رقم تنها يك‌درصد از آنها را كاربران PCM تشكيل مي‌دهند.
حسين‌خاني در ادامه اظهار داشت كه عدم دسترسي به ينترنت پرسرعت يا قطع و وصل شدن‌هاي مدام اينترنت فقط مربوط به خطوط PCM نيست بلكه مشكلات زيرساختي ديگري هم وجود دارد اما ما در تلاشيم طي يك برنامه كوتاه‌مدت تمام مشكلات مربوط به مخابرات را حل كنيم.
اما آنچه جالب به نظر مي‌رسد اين موضوع است كه در اين مدت به اصطلاح كوتاه‌مدت (5ساله) كاربراني كه نياز به اينترنت پرسرعت دارند بايد از چه راه‌حلي براي برطرف كردن نياز خود استفاده كنند.
مدير كل برنامه‌ريزي و بودجه شركت مخابرات استان تهران در اين باره مي‌گويد: «مكان‌هايي كه مشتركي خواهان خطوط ADSL باشد معمولا مراكز سعي ميكنند كه براي مشترك امكاناتي ايجاد كنند كه بوانند از اين سرويس استفاده كنند ولي اگر نتوانند اين كار را انجام دهند ميتوانند به اپراتورهاي PAP كه سيستم واي‌مكس ارائه مي‌دهند مراجعه كنند.»
اما اين راه‌حل هم كمك زيادي به اين نوع كاربران نمي‌كند چرا كه علاوه بر گران‌بودن قيمت اين نوع خدمات نسبت به ADSL، اين شركت‌ها تمام مناطق پايتخت را نمي‌‌توانند تحت پوشش اينترنت بي‌سيم قرار دهند.
محمودرضا خادمي، عضو كميسيون اينترنت سازمان نظام صنفي مي‌گويد: «استفاده از اينترنت بي‌سيم به جاي اينترنت پرسرعت براي مشتركان خانگي به هيچ عنوان مقرون به صرفه نيست چرا كه هزينه آن بسيار بالا است.»
خادمي در ادامه ميافزايد: «البته راه ديگري نيز براي كاربران اين نوع خطوط وجود دارد كه آن هم باز به ظرفيت و امكانات كابلي مركز ارتباط دارد.
به اين صورت كه كاربر خطوط PCM نام شكايتي را به مركز مخابرات استان خود مي‌فرستد و از آنها تقاضاي خارجي شدن از خطوط PCM را ميكند.
مخابرات هم بررسي‌هاي لازم را انجام ميدهد و اگر كابل مركز ظرفيت اين را داشته باشد كه بتواند يك شماره اختصاصي را روي يك زوج حسي به كاربر بدهد حتما اين كار را انجام خواهد داد كه البته انجام اين كار هم احتياج به زماني در حدود 2 الي 3 ماه دارد.»
به گفته خادمي، تكنولوژي‌هاي گوناگوني براي از ميان برداشتن خطوط Pcm د كشور وجود دارد؛ اما اينكه چرا مخابرات از اين روش‌ها استفاده نمي‌كند، سوالي است كه بايد توسط مديران مخابرات پاسخ داده شود.
زارعيان، مديركل روابط‌عمومي ايران در پاسخ به اين سوال مي‌گويد: «استفاده از اين روش‌ها بسيار هزينه‌بر است و ما به جاي به‌كارگيري از چنين روش‌هايي سعي مي‌كنيم شبكه فيزيكي خود را تقويت كنيم.
چراكه استفاده از چنين روش‌هايي تنها همانند مسكن‌هاي مقطعي عمل ميكند و در مراحل بعد مشكلات جديدتر را به وجود مي‌آورند.»
زارعيان همچنين مي‌گويد: «در حال حاضر ما از سال 86 تاكنون هيچ نوع خطوط Pcm را به كاربران واگذار نكرده‌ايم و آن تعداد خوط Pcm را هم كه بيشتر در تهران و چند شهر بزرگ وجود داشته‌‌اند نيز جمع‌آوري كرده‌ايم.
در حال حاضر هم اين خطوط تنها در برخي از مناطق پرجمعيت ديده مي‌شوند كه در سال جديد با توسعه شبكه سعي مي‌كنيم آنها را نيز جمع‌آوري كنيم.»
مديركل روابط‌عمومي مخابرات ايران يادآور مي‌شود كه زماني كه ما از اين تكنولوژي استفاده كرديم بحث اينترنت پرسرعت مطرح نبود و با وجود اينكه هر روز در جهان سرويس‌ها و فناوري‌هاي جديد وارد عرصه زندگي بشر مي‌شود اما در ايران همچنان فناوري‌هاي روز با سال‌ها تاخير وارد كشور ما مي‌شوند به عنوان مثال كاربران ايراني از پيش پا افتاده‌ترين و محبوب‌ترين فناوري جهان يعني همان اينترنت پرسرعت به دليل آماده نبودن زيرساخت‌هاي مخابراتي محروم هستند تا جايي كه بر اساس آخرين آمارهاي به دست آمده ضريب نفوذ اينترنت پرسرعت در ايران فقط يك‌درصد است يعني از هر 10هزار ايراني فقط يك نفر به اينترنت پرسرعت دسترسي دارند كه همين تعداد كم پورت اينترنت پرسرعت نيز فقط در شهرهاي بزرگ راه‌اندازي شده است.
بر اساس برنامه چهارم توسعه تا پايان سال 88 تعداد پورت‌هاي فعال ADSL بايد به 5/1ميليون پورت برسد و اين در حالي است كه
هم‌اكنون به جاي 900هزار پورت فعال، كمتر از 100هزار پورت فعال ADSL وجود دارد. به عبارت ديگر، نفوذ ADSL در ايران يك‌نهم ميزان پيش‌بيني شده در برنامه چهارم توسعه است.
متخصصان اين حوزه معتقدند شركت مخابرات با فراهم نكردن تسهيلات لازم و محدود كردن سرعت اينترنت پرسرعت به نوعي باعث ورشكستگي شركتهاي PAP شده‌اند.
پس با به نتيجه نرسيدن اين برنامه مشتركان خطوط Pcm به گفته مسوولان مخابرات بايد 4 الي 5 سال و شايد هم بيشتر صبر كنند تا بتوانند اينترنت پرسرعت را بچشند.
