دنیای اقتصاد – مجلس شورای اسلامی روز گذشته پس از بحث و سخن‌های فراوان سرانجام با اختصاص 250ميليون دلار برای ماهواره صدا و سیما موافقت کرد.
این موضوع آنقدر برای صدا و سیما مهم بود که عزت‌‌ا… ضرغامی خود به مجلس رفت تا حضورش کاملا بر رای‌گیری در این زمینه سنگینی کند.
ضرغامی که به طور ضمنی نماینده دولت در جریان این مصوبه به شمار می‌آمد در حالی اجازه چنین بودجه‌ای را برای ماهواره صداوسیما دریافت کرد که سازمان فضایی ایران و وزارت ارتباطات سال‌ها است به دنبال پرتاب ماهواره زهره به فضا هستند. هر چن طی دو سال اخیر عملا اطلاع‌رسانی از پروژه‌های ماهواره‌ای وزارت ارتباطات و سازمان فضایی متوقف شده بود و حتی وزیر هم از پاسخگویی در این مورد طفره می‌رفت؛ اما حال به نظر می‌رسد که ورق ناگهان به نفع صد ا و سیما برگشته است و آنچه وزارت ارتباطات طی سال‌ها نتوانسته انجام دهد عملا به صدا و سیما واگذار شده و نقش سازمان فضایی صرفا در حد همکاری با صدا و سیما برای این ماهواره پایین آمده است.
پیروزی که دیروز برای صدا و سیما به دست آمده فقط کسب بودجه برای این ماهواره نیست؛ بلکه به نظر می‌رسد موضوع متولی‌گری ماهواره نیز از وزارت ارتباطات به سمت و سوی صدا و سیما چرخش پیدا کرده است.
جنگ متولی‌گری
گسترش تکنولوژی و به خصوص حضور آی‌تی و ارتباطات در کشور بلافاصله نهادهای مختلف را به سمت متولی‌گری این عرصه‌ها متمایل کرد. در این میان همواره بین صدا و سیما و وزارت ارتباطات رقابت فراوانی برای در اختیار‌گیری متولی‌گری تکنولوژی‌های جدید وجود داشته است. در جریان بحث‌های حدود هشت سال قبل در شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، صدا و سیما تلاش فراوانی کرد تا با توسل به تعریف رسانه‌ای اینترنت، مسوولیت توسعه و کنترل آن را در اختیار خود بگیرد. صدا و سیما به این منظور حتی سرمایه‌گذاری فراوانی را نیز انجام داد و حتی یکی از نخستین نهادهایی بود که به طور گسترده از اینترنت بهره گرفت. هر چند سال‌ها طول کشید که صدا و سیما به برنامه سازان خود اجازه دهد که آدرس اینترنتی یک سایت را درج کنند و در مورد آي‌تی برنامه بسازند. بسیاری، عدم‌تمایل صدا و سیما در تبلیغ اینترنت و سایت‌های اینترنتی را نتیجه شکستی می‌دانند که این نهاد در رقابت با وزارت ارتباطات در بحث‌های شورای‌عالی انقلاب فرهنگی خورد. وزارت ارتباطات از آن پس مسوولیت توسعه و کنترل همه‌جانبه اینترنت را برعهده گرفت.
پس از اینترنت موضوع تلویزیون اینترنتی و رادیوی اینترنتی نیز از دیگر موارد مربوط به حوزه ICT بوده که صدا و سیما خواستار متولی‌گری آن ده است. درست پس از آنکه تعدادی از گوشی‌هایی با قابلیت پخش برنامه‌های تلویزیونی در بازار تلفن همراه ایران به فروش رفت، صدا و سیما اعلام کرد که برنامه‌ای برای ارائه برنامه‌های تلویزیونی، روی موبایل دارد. همچنین پس از آنکه وزارت ارتباطات از پروژه‌ای برای ایجاد شبکه‌های تلویزيونی اینترنتی و تماشای فیلم از طریق خطوط اینترنت پرسرعت خبر داد نیز صدا و سیما معترض و سپس خواستار مشارکت در آن شد. چند سال قبل پس از آنکه تعدادی از خبرگزاری‌ها به همراه خبر نوشتاری فایل صوتی خبرها را روی اینترنت قرار دادند نیز صدا و سیما به شدت به آن معترض شد و آن را از مصادیق فعالیت‌های تحت مدیریت خود دانست. همین دو روز قبل نیز عزت‌‌ا… ضرغامی شبکه اینترنتی رادیویی را تحت عنوان اولین رادیوی اینترنتی ایران افتتاح کرد هر‌چند سال‌ها است رادیوهای اینترنتی مختلفی به زبان فارسی روی اينترنت منتشر می‌شود، اما صدا و سیما این سایت را به عنوان نخستین رادیوی اینترنتی ایران معرفی کرد.
نفوذ بیشتر صدا و سیما
در مجلس
شورای‌عالی فضایی که نخستین بار به ریاست سید‌محمد خاتمی، رییس‌جمهوری پیشین تشکیل شد، تلاش فراوانی کرد تا حداقل یک ماهواره (مصباح) را برای امور مخابراتی در مداری قرار دهد که سال‌ها است در اجاره ایران است و گفته می‌شود اگر ایران در این مدار، ماهواره‌ای قرار ندهد این فضا از ایران گرفته و به کشور دیگری اختصاص می‌یابد.
سازمان فضایی ایران طی سال‌های اخیر به‌رغم آنکه حتی با همکاری روس‌ها از ساخت ماهواره ایرانی خبر داد نیز نتوانسته فعالیت قابل‌توجهی انجام دهد و عملا در این سال‌ها به دلایل مختلف سکوت کرده و هر‌گونه اطلاع‌رسانی در زمینه فعالیت‌های خود را با دلایلی چون مسائل امنیتی متوقف کرده است. بزرگ‌ترین مشکلی که در زمینه ماهواره‌های روی زمین مانده این سازمان مانند مصباح و زهره وجود داشته مساله بودجه اختصاص یافته به این ماهواره‌ها بوده است. حال به نظر می‌رسد هر قدر سازمان فضایی و وزارت ارتباطات در قانع کردن مجلس برای اختصاص بودجه به ماهواره‌های ایرانی ناموفق بوده، صدا و سیما توانسته در طی یک سال با اصلاح قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، دویست و پنجاه‌ميليون دلار برای این منظور دریافت کند.
چنین چیزی نشان می‌دهد که صدا و سیما حداقل نسبت به وزارت ارتباطات از قدرت و نفوذ بیشتری برای پیشبرد برنامه‌های خود در مجلس برخوردار است و حال باید دید آیا سازمان فضایی عملا با رویکردی که مدیریت نخستین ماهواره ایران را به صدا سیما می‌سپارد عملا همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند یا احیانا به انحلال و یا ادغام در سازمان صدا و سیما منجر خواهد شد.
خبر
در جلسه روز سه‌شنبه مجلس كليات طرح اصلاح بند (و) ماده (1) قانون برنامه چهارم و جداول مربوطه و اختصاص معادل تا دويست و پنجاه ميليون دلار براي ماهواره سازمان صدا و سيما با حضور رييس سازمان صدا و سيما به راي گذاشته شد و با 179 راي تصويب شد.
به گزارش خبرنگار پارلماني خبرگزاري دانشجويان ايران، محمدمهدي مفتح، نماينده رزن در مجلس، در توضيح اين طرح گفت: با توجه به تكنولوژي فعلي، خريد و استفاده از ماهواره براي صدا و سيما الزامي است تا بتواند به وظايفش عمل كند. مخبر كميسيون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس افزود: با توجه به وجود 7 شبكه داخلي صدا و سيما و 7 شبكه تلويزيون بين‌المللي و 32 شبكه تلويزيوني استاني، 9 شبكه ملي راديويي و 8 شبكه راديو بين‌المللي 24 ساعته و 32 شبكه راديو استاني نياز به خريد و استفاده از ماهواره ضروري است تا صدا و سيما به نيازها پاسخ دهد. مفتح تصريح كرد: با توجه به نيازها و براي توسعه آينده در شرايط فعلي نياز است ظرفيت قابل‌توجهي از ماهواره مورد استفاده قرار گيرد. اگر مي‌خواهيم اين نياز را برآورده كنيم نياز به 30 تا 50ميليون دلار براي اجاره سالانه ماهواره داريم. در صورتي كه اگر ماهواره را بخريم بين 250 تا 300ميليون دلار خرج مي‌شود و ديگر نيازي به اجاره و پرداخت اجاره نيست. وي در ادامه گفت: با توجه به آن‌كه دو نطه در فضا براي پرتاب ماهواره وجود دارد، ممكن است ديگران آن را پر كنند و بايد به سرعت در اين خصوص اقدام شود؛ چون ديگر نقطه‌اي در فضا براي استفاده باقي نمي‌ماند. از ديدگاه تورم و رشد نقدينگي هم اين مساله باعث افزايش نقدينگي نمي‌شود. بنابراين به خريد و پرتاب ماهواره براي صدا و سيما راي دهيد. به گزارش ايسنا، در خصوص حذف بخش‌هايي از ماده واحده اين طرح حسن سبحاني، نماينده مردم دامغان در مجلس و ميرمحمدي، نماينده قم، پيشنهادهايي داشتند كه هيچ‌كدام به تصويب نرسيد.
سعيد ابوطالب، نماينده تهران، نيز در صحبت‌هايي عنوان كرد كه اين ماهواره تنها براي اختصاص و استفاده براي راديو و تلويزيون خريداري و پرتاب شود نه براي كار ديگري و بودجه‌اي هم كه داده مي‌شود براي خريد ماهواره داده مي‌شود نه ساخت آن و چون از قبل از انقلاب ما نقطه‌اي را براي ماهواره خواستار شده‌ايم، ممكن است اين فضا پر شود. وي افزود: حذف صدا و سيما از ماده واحده اين طرح درست نيست؛ بلكه بايد ساخت، استفاده، تجهيز و… آن به صدا و سيما داده شود. در ادامه بررسي اين طرح، ماده واحده طرح به راي نمايندگان گذاشته شد كه با 163 راي موافق، 7 مخالف و 10 ممتنع به تصويب رسيد. در ماده واحده اين طرح آمده است: به منظور تامين اعتبار براي خريد تجهيزات، ساخت سامانه مربوط به پرتاب و قرار دادن ماهواره راديو و تلويزيون (ايران D.B.S) در مدار اختصاص يافته مبلغ ارزي تا 250ميليون دلار از محل حساب ذخيره ارزي براي سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي اختصاص مي‌يابد. اين سازمان موظف است با همكاري سازمان فضايي ايران براي تامين ماهواره اقدام كند. در تبصره اين ماده واحده عنوان شده كه حكم بند (و) ماده (1) قانون برنامه چهارم توسعه ايران در خصوص اين ماده واحده لازم‌الرعايه نيست.
